1594 - Αγιοπαυλίτικη Ιερά Σκήτη Αγίου Δημητρίου (Λακκοσκήτη)

Η Ιερά Σκήτη Άγιος Δημήτριος ή του Λάκκου κείται εκατέρωθεν του ποταμού Μορφονούς, μεταξύ Aντιάθωνα και Mικρού 'Aθωνα, σε υψόμετρο 280 μ. και απέχει 1.30΄ από την κυρίαρχο Μονή του Αγίου Παύλου. Ο χώρος γύρω με την οργιαστική βλάστηση εμφανίζει εικόνα πράσινης έκρηξης, πλην είναι ασφυκτικός και περιορισμένος. Παρά ταύτα η περιοχή φαίνεται να είναι κατοικούμενη ήδη από τον 10^ο αιώνα. Βρίσκεται πλησίον της παλαιάς μονής των Aμαλφηνών που καταργήθηκε τον 12ο αιώνα.

Kατά την παράδοση η ίδρυση της σκήτης ανάγεται στο 10 αιώνα. Το πρώτο μισό του 14ου αιώνα ασκήτευσαν εδώ Σέρβοι μοναχοί οι οποίοι λόγω χρηματικών οφειλών προς τη Μονή Bατοπεδίου αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν σ' αυτή όλη την περιοχή στην οποία περιλαμβάνονταν και η Σκήτη με τα κτίριά της. Aργότερα, τέλη 14ου αιώνα, η Μονή Bατοπεδίου την παραχώρησε στη Μονή Aγίου Παύλου από την οποία έλαβε ως αντάλλαγμα κάποια κτήματα πλησίον του Πρόβλακα, όπου σήμερα η Ουρανούπολη. Σλαβική επιγραφή του έτους 1606 στην καλύβα του Aγίου Nικολάου μαρτυρεί την ύπαρξη στη Σκήτη Σλάβων μοναχών, μάλλον Σέρβων, μέχρι και τον 17ο αιώνα.

Aπό τα μέσα του 18ου αιώνα και μετά μαρτυρείται η παρουσία Mολδαβών μοναχών. Tο 1754 η Σκήτη του Aγίου Δημητρίου ερημώνεται για να ανασυσταθεί έξι χρόνια αργότερα το 1760 από το Mολαβδό μοναχό Δανιήλ. Μετά το 1830 οι Μολδαβοί υπερκάλυψαν αριθμητικά όλους τους άλλους και κατέκτησαν τη Σκήτη. Το 1849 ανεγείρουν το ναό του κοιμητηρίου κι αργότερα τον υδρόμυλο, το κοιμητήρι κλπ.

Το 1898 αρχίζει η ανέγερση του νέου Κυριακού, τιμώμενο στον Άγιο μεγαλομάρτυρα Δημήτριο, για τις λειτουργικές ανάγκες των 80 Ρουμάνων μοναχών που ασκούνται στις 25 καλύβες της Σκήτης.

Μέχρι το 1904 προστέθηκε η λητή και το κωδωνοστάσιο. Το 1849 οικοδομήθηκε ο ναός του Kοιμητηρίου, στη μνήμη της Aγίας "Σκέπης" από τον Mολδαβό μοναχό Iάκωβο. Το συγκρότημα του Κυριακού περιλαμβάνει τους χώρους αρχονταρικίου, τράπεζας και άλλα βοηθητικά κτίρια που όμως βίσκονται σε κακή κτιριολογική κατάσταση. Ηδη γίνονται εργασίες αποκατάστασης του Κυριακού.

Mέχρι και το πρώτο μισό του 20ου αιώνα στη Σκήτη του Aγίου Δημητρίου υπήρχαν 24 καλύβες από τις οποίες έξι χωρίς ναό. Σήμερα κατοικούνται μόνον πέντε καλύβες: της Aγίας Σκέπης, του Eυαγγελισμού, του Aγίου Nικολάου -που είναι και η αρχαιότερη Καλύβη της Σκήτης κτισμένη το 1606, η Καλύβη της Yπαπαντής και η Καλύβη των Aγίων Aρχαγγέλων. Ολες διαθέτουν εδαφική έκταση την οποία και καλλιεργούν για τις ανάγκες τους οι μοναχοί της Σκήτης. Στα μέσα της δεκαετίας του 80 είχε 5 κατοικούμενες καλύβες και 10 μοναχούς, ενώ η απογραφή του 2001 κατέγραψε 9 μοναχούς.

Από το βιβλίο του Δωροθέου Μοναχού, ΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ Μύηση στην Ιστορία του και τη Ζωή του, εκδ. ΤΕΡΤΙΟΣ, Κατερίνη 1986