Στέλιος Στεφανίδης
ΤΕ Συντηρητής Αρχαιοτήτων και
Έργων Τέχνης / Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους
Η συντήρηση των τοιχογραφιών του
Πρωτάτου.
Περίληψη της Εισήγησης:
Το 2010 ξεκίνησε μια σειρά
δοκιμαστικών εργασιών συντήρησης στις τοιχογραφίες του ναού του Πρωτάτου στις
Καρυές Αγίου Όρους. Ο προγραμματισμός των εργασιών εκπονήθηκε το 2010 από την
10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (νυν Εφορεία Χαλκιδικής και Αγίου Όρους) σε
συνεργασία με τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεότερων Μνημείων. Η
μεθοδολογία για την αντιμετώπιση της παθολογίας του μνημειώδους τοιχογραφικού
συνόλου αποφασίσθηκε μετά από δοκιμές που πραγματοποιηθήκαν σε αντιπροσωπευτικά
σημεία του ζωγραφικού διακόσμου.
Τον Δεκέμβριο του 2010 το έργο της
«Συντήρησης των Τοιχογραφιών Πρωτάτου» εντάχθηκε στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2007-2013
και ξεκίνησε η συστηματική συντήρηση των τοιχογραφιών η οποία ολοκληρώθηκε τον
Δεκέμβριο του 2015.
Ο ζωγραφικός διάκοσμος του μνημείου
παρουσίαζε εκτεταμένες φθορές, όπως αποκολλήσεις του υποστρώματος, αποσάθρωση
και απώλεια τμημάτων του υποστρώματος και της ζωγραφικής επιφάνειας, καθώς και
ρωγμές στην τοιχοποιία και την ζωγραφική επιφάνεια.
Οι εργασίες συντήρησης
περιλάμβαναν τον καθαρισμό των τοιχογραφιών, τη στερέωση του υποστρώματος και
του ζωγραφικού στρώματος, την καθαίρεση των νεότερων κονιαμάτων και την
αντικατάσταση τους με νεότερο κονίαμα που φέρει ουδέτερο τόνο χρώματος, την
καταγραφή των επεμβάσεων από παλαιότερες εργασίες συντήρησης που αφορούν κυρίως
τμήματα τοιχογραφίας τα οποία έχουν αποσπαστεί και επανατοποθετηθεί, και την
καταγραφή όλων των ανωτέρω επεμβάσεων σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων,
προκειμένου για την καλύτερη δυνατή τεκμηρίωση του μνημείου.
Οι επεμβάσεις συντήρησης που
πραγματοποιήθηκαν επί του τοιχογραφικού διακόσμου του Πρωτάτου έγιναν με
σεβασμό στις αρχές που διέπουν τη συντήρηση των μνημείων ιστορικής σημασίας,
ενώ οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές στην προσπάθεια αυτή ήταν, αφενός, η αρχή
της ελάχιστης παρέμβασης, αφετέρου, της αναστρεψιμότητας, ούτως ώστε οι
πρωτότυπες επιφάνειες να διατηρηθούν στο μέτρο του δυνατού ανέπαφες. Στο πνεύμα
αυτό επελέγησαν οι μέθοδοι και τα υλικά συντήρησης.
Η εφαρμογή των ανωτέρω μεθόδων και
η προηγμένη επιστημονική τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε συνέβαλε στη διαμόρφωση
ενός γνωσιακού πλαισίου πάνω σε ζητήματα σχετικά με τη χημική σύνθεση, τη
φυσική δομή, τη μέθοδο κατασκευής και την πιθανή προέλευση των υλικών.
Επιπλέον, η μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση που προηγήθηκε της διάγνωσης
των προβλημάτων κατέστησε εφικτή την ιχνηλάτηση προηγούμενων επεμβάσεων
συντήρησης (μέθοδοι εφαρμογής, υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί). Ως εκ τούτου,
οι νέες επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων
ήταν απολύτως συμβατές με την εκάστοτε περίπτωση.
Η υλοποίηση του προγράμματος
συντήρησης των τοιχογραφιών του Πρωτάτου ήταν ένα έργο απαιτητικό, πολυεπίπεδο
και σύνθετο, που ολοκληρώθηκε με απόλυτο σεβασμό στη 8 λειτουργική ζωή της
Ιεράς Κοινότητας και προτεραιότητα τη διασφάλιση της απρόσκοπτης τέλεσης των
ιερών της καθηκόντων.
http://www.agioritikiestia.gr/el/
Σχετικά:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου