 |
της Γιωτας Μυρτσιωτη
Ο περίπλους της Χερσονήσου του Άθω για τον
θηλυκό πληθυσμό είναι η μόνη επαφή με τον άβατο ιερό τόπο
Ξημερώματα στην Ουρανούπολη. Τα χρώματα της
ανατολής λούζουν τα ήρεμα νερά του Σιγγιτικού Κόλπου ως την Αμμουλιανή και τα
νησάκια Δρένια. Το παραθαλάσσιο χωριό της Χαλκιδικής αυτήν την ώρα ελάχιστα
θυμίζει άλλα τουριστικά μέρη της χώρας όπου και οι τελευταίοι ξενύχτηδες
κλείνουν τα βλέφαρα μετά την ολονύχτια διασκέδαση. Εκεί η αγρύπνια έχει άλλο
προορισμό. Τον ησυχασμό.
Όλα συντελούνται κάτω από τον βυζαντινό πύργο
στο μικρό λιμανάκι. Ταξιδιώτες πηγαινοέρχονται. Νέοι, ηλικιωμένοι, αγόρια,
δόκιμοι, εργάτες, γενειόφοροι άνδρες με σακίδια στους ώμους, καλογεράκια,
ιερείς, γέροντες μοναχοί. Αμείωτες οι ουρές στο γραφείο προσκυνητών για τα
διαμονητήρια στις Μονές του Αγίου Ορους, στις ναυλώσεις ταχύπλοων, στα
δρομολόγια της γραμμής.
Τα αγιορείτικα πλοιάρια αποπλέουν σταδιακά από
τις 6.30. Το τελευταίο εγκαταλείπει τον κοσμικό τόπο στις 9.45. Οι γλάροι
κάνουν πανηγύρι στα κατάρτια. Το σκηνικό αλλάζει. Γυναίκες κατηφορίζουν στην
αποβάθρα. Τουρίστριες Βαλκάνιες, θρησκευόμενες γριούλες Ρωσίδες, Ρουμάνες,
Ελληνίδες, λιγοστοί άνδρες κοσμικοί Ελληνες και ξένοι επιβιβάζονται σε άλλο
σκάφος για το ίδιο ταξίδι και εισιτήριο μετ’ επιστροφής (16 ευρώ).
Ο περίπλους της Χερσονήσου του Άθω για τον
θηλυκό πληθυσμό είναι η μόνη επαφή με τον άβατο ιερό τόπο. Στην κορύφωση της
τουριστικής περιόδου, καθώς πλησιάζει η μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης, οι
προσκυνητές πληθαίνουν, τα κρουαζιερόπλοια γεμίζουν. Από την Ουρανούπολη και
από τον Ορμο της Παναγιάς.
«Κυρίες και κύριοι, καλώς ήρθατε στο σκάφος
“Καπετάν Φώτης” για την κρουαζιέρα στο Αγιον Ορος. Στη διαδρομή μας θα δούμε
οκτώ από τα είκοσι κοινόβια μοναστήρια όπου εγκαταβιούν σήμερα 2.300 μοναχοί.
Σε 45 λεπτά το πρώτο». Το καλωσόρισμα του καπετάνιου συνοδεύεται από πρακτικές
πληροφορίες: κιάλια 2 ευρώ, δύο ζευγάρια 3 ευρώ, dvd περιήγησης 3 ευρώ.
Καθώς περιπλέουμε τη δυτική πλευρά της
χερσονήσου 500 μέτρα από τις ακτές -απόσταση που ορίζει ο καταστατικός χάρτης
του Αγίου Ορους- ακούμε την ξενάγηση σε ρωσικά, ρουμανικά, σερβικά, βουλγαρικά
και αγγλικά, γερμανικά, ελληνικά... για την έκταση, το τυπικό, το τελετουργικό
των κοινόβιων μονών, την ασκητική ζωή, τη διοίκηση της αυτόνομης μοναστικής
πολιτείας.
Οι πρώτοι ερειπιώνες στην ακτή της οριογραμμής
Ουρανούπολης - Αγίου Ορους στα σύνορα ξηράς και θαλάσσης προετοιμάζουν τους
περιπλέοντες προσκυνητές. «Οι δύο πλευρές των συνόρων φυλάσσονται από
αστυνομικούς και σερδάρηδες. Η διέλευση απαγορεύεται σε άνδρες και γυναίκες. Ο
νόμος του Αβατου, που ισχύει από τον 10ο αιώνα με το πρώτο τυπικό του
αυτοκράτορα Τσιμισκή, πηγάζει από παραδόσεις που σχετίζονται με την Παναγία.
Ηταν θέλημα Θεού αυτό το κομμάτι γης να ανήκει μόνο στη Μαρία και σε καμία άλλη
γυναίκα.
Στο Περιβόλι της Παναγιάς, η οικονόμος, η
προστάτιδα, όπως την αποκαλούν οι μοναχοί, κάθε μονή τιμά το όνομά της ως
Παντάνασσα, Γαλακτοτροφούσα, Τριχερούσα, Πορταΐτισα, Γλυκοφιλούσα, Αξιον
Εστί...
Παραπλέουμε ήρεμες και έρημες ακτές, απάτητες
από ημίγυμνους λουομένους, ανάμεσα σε αρσανάδες (λιμανάκια), πύργους που
προστάτευσαν κειμήλια και μοναχούς από τους πειρατές. Καθαρό τοπίο, άκτιστο
περιβάλλον χάρμα οφθαλμών, παρηγοριά στην ασχήμια της άναρχης νεόκτιστης Χαλκιδικής.
Η Νέα Θηβαΐδα, η έρημη ρωσική σκήτη που την
εγκατέλειψαν οι Ρώσοι μοναχοί το 1917 σε εργασίες ανοικοδόμησης, δίνει την
πρώτη γεύση της αγιορείτικης αρχιτεκτονικής και της ξενάγησης στις μονές. Η
καθεμία με τη δική της ιστορία, τη δική της αρχιτεκτονική, τις περιπέτειές της,
ξεχωριστά ανεκτίμητα κειμήλια που συνθέτουν τη χιλιόχρονη πορεία της Μοναστικής
Πολιτείας .
Η Μονή Δοχειαρίου του 11ου αιώνα προβάλλει, ο
πύργος δεσπόζει στο βάθος, φωτεινό το καθολικό. Το σκάφος «γέρνει» αριστερά.
Ορθιοι οι περιηγητές με τις φωτογραφικές μηχανές απαθανατίζουν το πρώτο
παραθαλάσσιο μοναστήρι. Σε άλλα δρομολόγια, από τα χιλιάδες που έχει κάνει ο
καπετάνιος (δύο καθημερινά από τον Απρίλιο ώς τον Οκτώβριο) μανδηλοφορεμένες
Ρωσίδες του θρησκευτικού τουρισμού όρθιες προσεύχονται καθ’ όλη τη διάρκεια της
τρίωρης διαδρομής.
Σε μικρή απόσταση, στην όχθη, η Ξενοφώντος με
τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας, το παλαιότερο μοναστήρι με
αυτό της μεγίστης Λαύρας (10 - 11ος αιώνας) που γιόρτασε το 1998 τη χιλιετία.
Το τοπίο που το περιβάλλει μοναδικό. Ευλογημένος τόπος. Πράσινες βουνοπλαγιές,
δάση πυκνά, ελαιώνες, αμπέλια, κήποι ώς τα ακρογιάλια, ανάμεσα στο μπλε του
ουρανού και της θάλασσας. Δελφίνια παιχνιδίζουν στα καθαρά νερά.
Η Μονή Ρωσικού με το καθολικό του Αγίου
Παντελεήμονα, θρύλος για τους Ρώσους πιστούς, παρά την απόσταση, εντυπωσιάζει
με τα μεγέθη. Πολυώροφα μεγαλοπρεπή κτίρια μαρτυρούν την ακμή του παρελθόντος.
Οι πράσινες στέγες, το καμπαναριό με τη μεγαλύτερη καμπάνα στον κόσμο (ζυγίζει
13 τόνους), οι τρούλοι που λάμπουν στο φως του ήλιου.
Σε περίοπτη θέση, 200 μέτρα πάνω από τη
θάλασσα, η Μονή Ξηροποτάμου με τα δύο μεγαλύτερα τεμάχια Τιμίου Ξύλου στον
κόσμο. Τριγύρω, σπίτια - κελιά καθίσματα, από τα δεκάδες της Χερσονήσου χωμένα
σε δασώδεις πλαγιές, ίσα που διακρίνονται ανάμεσα στα δένδρα, ακόμη και με τα
κιάλια.
Προσπερνάμε το λιμανάκι της Δάφνης στο μέσον
της διαδρομής μας. Μαύρες φιγούρες κινούνται στον ντόκο καθώς πλησιάζει το
πλοιάριο της αγιορείτικης γραμμής. Το τοπίο αλλάζει. Χαμηλή βλάστηση στις
βουνοπλαγιές, ανάμεσα στα βράχια.
Σιμωνόπετρα
Η Σιμωνόπετρα αναδύεται. Τριακόσια τριάντα
μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Θαύμα αρχιτεκτονικής του 1257, «θεία παρέμβαση»
βεβαιώνει το συναξάρι μέσω του ιδρυτή της Αγίου Σίμωνα του Μυροβλήτη. Οι κήποι
από τα θεμέλιά της προς τη θάλασσα μοιάζουν κρεμαστοί. Αναζητώ προσκυνητές στην
«απλωταριά». Σιγή. Οι μοναχοί προετοιμάζονται για την πανήγυρη της Αγίας Μαρίας
Μαγδαληνής της Μυροφόρου. Το αριστερό της χέρι διατηρείται ακέραιο εδώ και δυο
χιλιάδες χρόνια.
Σε απόσταση αναπνοής, στα παράλια, η Μονή
Γρηγορίου του 14ου αιώνα με το καθολικό της αφιερωμένο στον Αγιο Νικόλαο.
Μεγάλο μοναστήρι με 70 μοναχούς με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της
«Παλαιολογίνας», παρεκκλήσια, ξωκλήσια, καθίσματα, κελιά.
Ψηλά η Μονή Διονυσίου κτισμένη το δεύτερο μισό
του 14ου αιώνα σε βράχο, 80 μέτρα από τη θάλασσα. Δίπλα της, η Μονή Αγίου
Παύλου κάτω από τον κρημνώδη Αθω, το ψηλότερο βουνό (2.330 μ.) με τη σπαθωτή
κορυφή, κόβει την ανάσα.
Στο γύρισμα αφήνουμε πίσω μας τη νησίδα της
Αγίας Αννας με τον μεγαλοπρεπή σταυρό, αγνάντι στο βόρειο Αιγαίο. Πάνω της
κελιά, καλύβες, ερημητήρια σε σπηλιές, καθίσματα και ασκηταριά, κρεμασμένα σε
βράχους. Στη σκήτη της Αγίας Αννας, στα Καρούλια, στα Καυσοκαλύβια. Το σκάφος
πλέει ανοιχτά, για να πάρει θέση στα υγρά σύνορα το κρουαζιερόπλοιο από τον
Ορμο της Παναγίας. Μακρινές πια οι εικόνες της επίγευσης από τη μεγαλοσύνη του
Αθω, που θα μας ταξιδεύουν πάντα νοερά στο απαγορευμένο περιβόλι του μοναχικού
βίου και της προσευχής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου