9736 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 2

Πετραχηλάκι πορφυρό δίνει παραμυθία 

Αντίδωρο μοιράζεται η θεία μεσιτεία! 

Χαρίτωνος οι συνταγές από αρετές γεμάτες. 

Φεύγει το τρένο για ουρανούς, ελέω Θεού επιβάτες.

Μύρα της γης και προσευχές πριν το κατευθυνθήτω

Του παπά Μάξιμου η εκκλησιά στο κέλευσμα το τρίτο.

Πετροχελίδονα πετούν, μελλισουργοί υμνούνε.

Φυτίλι καίει ακοίμητο ψυχές να μην χαθούνε.

8η περίπου πρωινή. Η Δάφνη πλέον ευδιάκριτη μπροστά μας και εμείς λίγο πριν πατήσουμε γη Αθωνική, περιμένουμε με λαχτάρα ακόμα ένα θαυμάσιο από την βιωτή του παπά Νικόλα του Πέττα. Ξεκίνησε πάλι ο κύριος Χαράλαμπος να θυμάται: 

Ένα πρωί, τι πρωί δηλαδή νύχτα ήταν ακόμα κατά τις 5, χτυπά το τηλέφωνό μου… Ήταν εκείνος, καλοκαίρι του 1997 3 χρόνια πριν κοιμηθεί οσιακά στα 59 του. Η αδελφή μου η Βασιλικούλα νοσηλευόταν στο νοσοκομείο στο Μεσολόγγι με προχωρημένο καρκίνο. Οι γιατροί είχαν δώσει κάποιους λίγους μήνες ακόμα, μα ελπίζαμε στο θαύμα.

– Χαράλαμπε, μου λέει, ετοιμάσου να πάμε στο νοσοκομείο να εξομολογηθεί και να την μεταλάβω… Για να είμαι ειλικρινής δεν του έδωσα σημασία και μάλιστα του έκλεισα 3 φορές το τηλέφωνο! Μα εκείνος επέμενε! Την επόμενη φορά μου λέει: -Χαράλαμπε σε τρείς μέρες η Βασιλικούλα θα φύγει για τον Ουρανό! –Ετοιμάσου έρχομαι να σε πάρω του είπα. Σε όλην την διαδρομή από την Πάτρα στο Μεσολόγγι εγώ δεν μιλούσα καθόλου. Εκείνος κρατώντας τον Κύριο στα χέρια του έψελνε συνεχώς! Μόλις φτάσαμε μπήκε μέσα και έπειτα από λίγο με κάλεσε και εμένα. Ρώτησε τότε την αδελφή μου: Βασιλικούλα ήρθε ο Χριστός μας; -Ναι απάντησε εκείνη! Η Παναγία μας; Ναι ξανααποκρίθηκε! Εγώ να σας πω την αλήθεια, έβαλα λογισμό πως στην κατάστασή της (από τα φάρμακα και τις θεραπείες) ό,τι και να την ρώταγε θα απαντούσε καταφατικά. Μα αμέσως πήρα απάντηση. Βασιλικούλα ήρθε ο Αη Γιώργης; την ρώτησε. –Όχι, όχι, ήρθε ο Άη Θανάσης! Να σας πω, πως Άη Γιώργης είναι η Εκκλησία του χωριού μας και Άγιος Αθανάσιος εκείνη του κοιμητηρίου μας! Και όντως παιδιά, σε 3 μέρες κοιμήθηκε η αδελφή μου, ακριβώς όπως το χε πει ο παπά Νικόλας!

Τα μάτια του κυρίου Χαράλαμπου ήταν έτοιμα να στάξουν την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του για τον λατρεμένο του παππούλη… Μόλις φτάναμε στην Δάφνη! Το θέαμα ήταν σπάνιο και ανεπανάληπτο για όλους μας. Φορτωμένοι στην μπουκαπόρτα του καραβιού που σε ελάχιστα θα συνέχιζε ως τα Καυσοκαλύβια, σταθήκαμε σκυμμένοι να σταυρωθούμε όλοι με το παλιό πορφυρό πετραχηλάκι ενός σύγχρονου Αγίου, που όλο το Άγιο Όρος επικαλείται συνεχώς! Θα τον είχαμε μαζί μας και αυτόν ως το τελευταίο μας Αθωνικό βήμα, μα και πάντοτε πλέον, ως το τελευταίο μας σε αυτήν την πρόσκαιρη ζήση! 

Δευτέρα των Ουρανίων στρατιών στο Όρος. Πρωί στην αυλή της Ιβήρων. Στο αέναο θαύμα της Πορταϊτισσας Κυράς. Όλων των Φιλαγιορειτών οι ψυχές ολημερίς σε τούτους τους αυλόγυρους σεργιανάνε! Κανείς δεν φεύγει ποτέ από εδώ. Πιστοί προσμονάριοι μπροστά στο πανίερο στήριγμα του Όρους και της πίστης μας. 

Όπως εκείνη επί χίλια και πλέον χρόνια δεν έχει εγκαταλείψει ποτέ την πύλη της την ουράνια και υπερκόσμια, έτσι και κάθε ένας, που έστω για μια φορά στη ζωή του αξιωθεί και βρεθεί μπροστά στο πανεύφημο σέβασμα της Ορθοδοξίας, δεν θα πάψει ποτέ να επιστρέφει μπροστά της, για να ατενίσει λυτρωτικά πάνω στο αειμακάριστο πρόσωπό της, το αίμα του σπλαχνισμού της και τους ρείθρους των ικετευτικών της δακρύων προς τον αγκαλοφορούμενο Σωτήρα.

Κατευθυνθήκαμε στο αρχονταρίκι. Ήμασταν οι πρώτοι νέοι προσκυνητές της Δευτέρας. Οι πατέρες ακόμα άφαντοι. Κάποιοι ησύχαζαν στα κελιά τους κάποιοι στα διακονήματά τους. Ο Νίκος ξεκίνησε να φτιάχνει καφέ στην διπλανή κουζίνα. Τον ακούμε να ψέλνει και να τραγουδά κατηχητικά τραγούδια. Χαίρεται με μια τόσο ταιριαστή παιδικότητα την έλευσή μας. Ένας μοναχός που μπαίνει ξαφνιάζεται και έπειτα χαμογελά όλο αγάπη ακούγοντάς τον. Τα σπαστά του Ελληνικά μας προκαλούν αν τον ρωτήσουμε για τον τόπο καταγωγής του. Εκείνος με ευγένεια μας απαντά: -Είμαι από κάπου… έξω από εδώ! 

Τι σημασία άραγε θα είχε να το μάθουμε; Σε αυτόν του αρκεί τόσο που επί 25 χρόνια είναι… μέσα εδώ. Στην Ιβηρήτικη χρυσοπορφύρωτη κιβωτό, με οιακοστρόφο την Πάναγνη Μητρόθεο και Κυβερνήτη τον Μακρόθυμο Τόκο της. Δωμάτιο θα παίρναμε μετά τις 11. Είχαμε σχεδόν μια ώρα μπροστά μας. Πήραμε λουκούμι και νερό που υπήρχαν για… αυτοκέρασμα και αρχίσαμε να παρατηρούμε τα κάδρα στους τοίχους. Είναι αυτές οι φαινομενικά κενές στιγμές του Όρους που πάντα έχουν να σου δώσουν κάτι πρωτόγνωρο, να σου συστήσουν καλύτερα ακόμα μια αγιασμένη μορφή… Και ήρθε αυτή να μας συναντήσει εκείνο το πρωινό στο αρχονταρίκι της Ιβήρων. Ο παπά Χαρίτων ο Πνευματικός, μέσα από ένα κορνιζαρισμένο του κείμενο για το μεγάλο ταξίδι της ψυχής. Είχαμε ακούσει για αυτόν στην σπουδαία ραδιοφωνική εκπομπή της κυρίας Σοφίας Κωνσταντινιάδου τα Αγιορείτικα (πόσο κρίμα αλήθεια που εκεί στον Πειραιά σταμάτησαν την μετάδοσή της). Μια από τις πιο φωτεινές  μορφές του Αγιορείτικου μοναχισμού από τα μέσα του 19ου αιώνα ως τις αρχές του 20ου. Στα Μετέωρα πρωτοφόρεσε το ράσο. Από το δάσος των ιερών βράχων μετέβη στο Θεοαβάδιστο Σινά και σε νεαρή ακόμα ηλικία στα αγιασμένα σπηλιαράκια της Αθωνικής Ερήμου. Προσέλκυσε σε μετάνοια και στον μοναχικό βίο ακόμα και διαβόητους ληστές. Σε όλην του τη ζωή δεν σταμάτησε να ιερουργεί να εξομολογεί και να εργάζεται ακατάπαυστα πάνω από τα ιερά κείμενα. Υμνογράφος και λόγιος μέγας: «Την αγρυπνίαν αγάπα, νηστείαν, δάκρυα, ευχάς και ψαλμωδίας και Γραφών την μελέτην, γενού ταπεινόφρων και γαληνός, και τον τύφον απόρριπτε, μή σε νικήση ο φθόνος και των παθών, ακρασία η ψυχόλεθρος». Αλλά και ένα άλλο διακόνημα ήταν αυτό που τον κατέστησε αλήστου μνήμης. Αντέγραφε άοκνα τους λόγους των Αγίων Θεοσόφων Πατέρων βοηθώντας έτσι στην διάδοση και την διατήρησή τους στο πέρασμα των χρόνων. Έτσι εκείνη την μία ώρα που μας περίσσευε καθίσαμε και αντιγράψαμε από το κάδρο στον τοίχο το περίφημο κείμενό του. Ως ελάχιστο ανταπόδομα στην ιερή του θύμηση :

To ταξείδιον δια τους ουρανούς

Οτι καθ εκάστην προβάλλεται εις τον Χριστιανόν δεικνύει η ακόλουθος έκθεσις περί του εισιτιρίου δια το ταξείδιον εις τους ουρανούς. Το εισιτίριον τούτο πωλείται εις το πρακτορείον της Ευσεβείας. Προς ευκολίαν τους θέλοντας ίνα ταξειδεύσωσιν παρέχομεν συνοπτικώς τας εξής πληροφορίας:

Σιδηρόδρομος δια τους Ουρανούς.

Αναχώρησις ανα πάσα στιγμήν. 

Άφιξις· όταν ο Θεός ευδοκήση.

Τιμαί εισιτιρίων Α΄θέσις (ταχεία αμαξοστιχία).

Αγνότης και Μαρτύριον, ή τελεία εκπλήρωσις των Ευαγγελικών αρετών. Τάξις. Αγνείας και υποταγή, πνεύμα αυταπαρνήσεως υπέρ της θείας Αγάπης.

Β΄θέσις. (Κατ ευθείαν αμαξοστοιχία).

Μετάνοια, πεποίθησις εις τον Θεόν και ακριβής εκτέλεσις των αγαθών έργων. Προσευχή, Νηστεία και Ελεημοσύνη.

Γ΄θέσις. (Συνήθης αμαξοστοιχία).

Τήρησις των εντολών του Θεού και της Εκκλησίας, εκπλήρωσις των προς τον πλησίον καθηκόντων.

Δ΄θέσις. (Έκτακτος αμαξοστοιχία).

Μετάνοια κατά την τελευταίαν ώραν του θανάτου· παράκλησις προς άφεσιν των αμαρτιών. 

Παρατηρήσεις

1) Εισιτήριον μετ επιστροφής ουχ υπάρχει.

2) Αμαξοστοιχίαι δια διασκεδάσεις ουκ αναχωρούσιν.

3) Παιδιά μικρά ανήλικα, ων η έστιν άωρος, ταξιδεύουσι δωρεάν, αρκεί να ανήκωσιν εις τους κόλπους της Εκκλησίας.

4) Οι Επιβάται παρακαλούνται ίνα μη φέρωσι μετ αυτών άλλο τι, ειμή μόνον έργα αγαθά, εάν θέλωσιν, ίνα προφθάσωσι την αμαξοστοιχίαν και μη καθυστερήσωσιν.

5) Εις πάντα σταθμόν παραλαμβάνονται επιβάται.

6) Έκαστον εισιτήριον, ίνα έχη κύρος, δει φέρειν την σφραγίδα της Ορθοδόξου πίστεως και της αγιαζούσης χάριτος. 

Προς αποφυγήν ασθενειών και επιδημιών κατά το ταξείδιον πρέπει ο επιβάτης ίνα έχη ρίζαν πίστεως, δροσερά φύλλα της ελπίδος, ευώδη άνθη της αγάπης, κρίνα της καθαρότητος, μύρτους της εγκρατείας και ξύλον του Σταυρού.Ταύτα πρέπει πάντα ίνα δέση ο επιβάτης εις δέσμην μετά του νήματος της πραότητος, και θέση ταύτα εις την χύτραν (πήλινο αγγείο) της προσευχής και βράση εις το πυρ της αγάπης και ραντίση έπειτα δι οίνου αγίας χαράς και δια μεταλλικού ύδατος της μετριοφροσύνης και καλύψη δια του καλλύματος της σιωπής. Άφες ταύτα επιβάτα, κατά την νύκτα εις το φως της σκέψεως και λάμβανε εξ αυτών εν κυάθιον (φλυτζάνι) την πρωίαν και έν την εσπέραν, και έσο βέβαιος, ότι μέλλεις απολάυσαι μακρόν βίον εν πληρεστάτη υγεία. Ίνα διέλθης το τελώνειον και βαδίσης εις τον οίκον του Θεού, πρέπει να θέσεις κάτωθεν εις τον σάκκον του ταξειδίου σου την ταπεινοφροσύνην, άνωθεν την υπακοήν και υπεράνω την προσευχήν. Είτα πλήρωσον το κενόν δια της απονεκρώσεως των παθών και αφού λάβεις το αλεξιβρόχιον (ομπρέλλα) της αγάπης βάδισον κατ ευθείαν εις τον οίκον του Θεού. Πλησίασον εις την έδραν της εξομολογήσεως και εκεί δείξον το εισιτήριόν σου δι όπερ πρέπει να πληρώσεις εν φόβω ο, τι ζητήσωσι παρά σου. Είτα επικύρωσον τούτο δια του Ιησού Χριστού εν τη Θεία Ευχαριστία, ήτοι εν τη μεταλήψει του τιμίου Σώματος και Αίματος Αυτού και βάδιζε ησύχως εις το ταξείδιόν σου. Αποχαιρετίζω σε και εγώ, και ελπίζω ελέω Θεού και δι ευχών σου, ίν ασυντύχωμεν πάλιν εις τους Ουρανούς. Αμήν.

Ιατήριον της ψυχής

«Πορεύθητι και λάβε την ρίζαν της πνευματικής πτωχείας και της υπομονής τα φύλλα, και του χρυσοβαλάνου την ταπείνωσιν και των νοσούντων την ευχήν, και τρίψας αυτά εν ιγδίω (γουδί) της υπακοής, (κοσκίνισε) άπαντα μετά κοσκίνου των καθαρών λογισμών και βάλε αυτά εις καθαράν χύτραν του εαυτού σου και επίθες και το ύδωρ της αγάπης και υποκάτω της χύτρας άναψον την φλόγα του θείου πόθου. Και όταν βράσης ικανώς, κένωσον αυτά μετά πνευματικής διακρίσεως και μετάλαβε αυτών διά κοχλιαρίου κατανύξεως, και μη στραφής εις τα οπίσω τας ημέρας της ζωής σου. Αύτη εστιν η πόα (το βότανο), η λύουσα αμαρτημάτων πληθύν».

Εν τω Σπηλαίω του Αγίου Αθανασίου της Μ.Λαύρας του Όρους Άθωνος1902, Μαϊου 30

Ταπεινός Ιερομόναχος και ελάχιστος

+Πνευματικός Χαρίτων

Το ταξίδι και το εισιτήριο για τους Ουρανούς. Από όλα ανεξαιρέτως τα εκδοτήρια, ακόμα και της πιο ταπεινής Ωραίας Πύλης. Μόνο εκεί λαμβάνεται. Πουθενά αλλού. Έστω κι αν ο άνθρωπος όπως πολύ σοφά έλεγε ο Κυρ-Δημήτρης ο Παναγόπουλος (κι αυτός ξανά μαζί μας στο Όρος) έχει πολλές αποσκευές, καλές πράξεις, ευεργεσίες, αγάπη και καλοσύνη, αν δεν λάβει το εισιτήριό του με την αγία λαβίδα μετανοημένος και εξομολογημένος δεν θα ταξιδέψει. Γιατί χωρίς αποσκευές αλλά με εισιτήριο ταξιδεύεις. Χωρίς εισιτήριο ποτέ! Το θυμηθήκαμε αυτό δια πρεσβειών του μεγάλου Αγιορείτη πατέρα. Ενός αθωνικού άνθους που ακόμα ξεχύνει το ευωδέστατο άρωμά του, στο ουρανοκρέμαστο σπήλαιο του Οσίου Αθανασίου, εκεί όπου ασκήτεψε έτη πολλά και όπου η Παναγία μας, για να δείξει σε όλους το πόσο την ευαρέστησε στα 70 χρόνια του επιγείου του βίου, τον παρέλαβε παραμονή της δικής της Κοιμήσεως, στις 14 Αυγούστου του 1906. Το προσωνύμιο «πνευματικός» που επί έναν και πλέον αιώνα άρρηκτα συντροφεύει την ανάμνησή του, μαρτυρά το μέγεθος του αναστήματός του .

Ο π.Π ο αρχοντάρης ήρθε έπειτα από λίγο. Μας δίνει δωμάτιο στον πρώτο όροφο απέναντι ακριβώς από το παρεκκλήσι του Αγίου Πρωτομάρτυρος και αρχιδιακόνου Στεφάνου. Του αναφέρουμε την πρόθεσή μας να… εκδόσουμε εισιτήριο το επόμενο πρωί. Στις περισσότερες Μονές του Όρους πρέπει αν επιθυμείς να κοινωνήσεις να το δηλώσεις στον αρχοντάρη. Θέλουν με αυτόν τον τρόπο, να αποφύγουν περιπτώσεις αδαών ή και αλλοδόξων επισκεπτών, που από περιέργεια και μόνο ή για το «καλό» μπορούν να πλησιάσουν το Άγιο Ποτήριο. Δώσαμε λοιπόν έναυσμα στον Ιβηρίτη αρχοντάρη, να εκδηλώσει με τρόπο παραστατικό την αγωνία του για το ακατήχητο του σύγχρονου Έλληνα Ορθοδόξου! 

–Δεν ξέρουμε ούτε πώς να μεταλάβουμε παιδιά! Πάμε να κοινωνήσουμε και έχουμε το στόμα κλειστό. Άνθρωπέ μου στον Οδοντίατρο όταν πας να σε γιάνει κρατάς κλειστό το στόμα; Εδώ που έχεις μπροστά σου τον Μέγα Ιατρό και Θεραπευτή Ιησού Χριστό…

Αφήνουμε τα πράγματά μας στο δωμάτιο και με τις… βακτηρίες αγριελαίες μας, αρχίζουμε να ανεβαίνουμε από την Ιβήρων στο περίφημο μονοπάτι που οδηγεί στις Καρυές. 

Από ψηλά θαυμάζουμε την αρμονία των τους Ιβηρίτικων κήπων με τα ζαρζαβάτια, τις μηλιές τις ακτινιδιές τις κερασιές τις έτοιμες για μάζεμα ελιές. Έτσι απρογραμμάτιστα, για 2 ώρες δίχως συγκεκριμένο προορισμό ξεκινάμε. Στο άγνωστο με… βάρκα την ελπίδα και άγκυρα ριγμένη στον Αθωνικό ασυννέφιαστο Ουρανό. Ένα κλωναράκι μάραθο κρατώ στα χέρια μου και τρίβω με τα ακροδάχτυλά μου. Σκορπά άφθονα το μύρισμά του και ξεκινά αυτό το προσευχητικό του ανηφορικό δρομολόι λίγο πριν το εσπερινό κατευθυνθήτω… 

Κάποια στιγμή με την βοήθεια των Βαστάζων της Παναγίας μας και το μικρό υπέροχο βιβλιαράκι τους που διανέμουν δωρεάν εδώ και χρόνια παντού, αρχίζουμε εκ περιτροπής να απαγγέλουμε τους Χαιρετισμούς της. Τα εφύμνια θαρρείς πως επαναλαμβάνονται με τα λιγυρά κελαηδίσματα από πετρίτες, πετροχελίδονα και μελισσουργούς που αερολισθαίνουν προς την πορεία μας. Σαν άγγελοι και αυτά ανάμεσα σε γη και ουρανό, τα παρατηρούμε πότε να αναρριχόνται στα γύρω θαλερά αείφυλλα, με μια θαυμαστή ζωντάνια δίχως να φοβούνται από την παρουσία μας, και πότε να ξανααπογειώνονται, σαν ουράνιοι διαβιβαστές των ωδών μας προς τον Θεϊκό Νυμφώνα. Σταυροί σχηματίζονται σε όλα τα άψυχα. Ίχνη παρουσίας εμψύχων, υποσχετικά επιστροφής. Στάση στο πανέμορφο εκκλησάκι του παπά Μάξιμου του Πνευματικού του Ιβηρίτη. Κάθε βράδυ ξεκινούσε να έρθει εδώ, όπου υπήρχε ένα προσκυνητάρι με την εικόνα του θεομητορικού θαύματος με τον πεινασμένο προσκυνητή και το φλουρί της Παναγίας. Δεν παρέλειπε ποτέ του να ανάβει το καντηλάκι της εικόνας. Ένα βράδυ άκουσε την μελίρρυτη φωνή της Παναμολύντου Δεσποίνης να λέει: «Θέλω Εκκλησία εδώ!»Το ίδιο επαναλήφθηκε και τις επόμενες δυο νυχτιές. Και έτσι έφτιαξε αυτό το υπέροχο γραφικό εκκλησάκι, σημείο αναφοράς, εξιστόρησης θαυμαστών γεγονότων και έναν από τους πλέον σίγουρους σταθμούς στην οδοιπορία κάθε Φιλαγιορείτη. Στο επιτοίχιο μάρμαρο διαβάζουμε: «Δαπάνη προηγουμένου Μαξίμου Ιβηρίτου εκ Τραπεζούντος. Εις μνημόσυνον αυτού και των γονέων του Ευσταθίου και Σοφίας. 1960». Δεν σταματάμε να φωτογραφίζουμε το μικρό κάθισμα. 

Μια παλιά γαλάζια δίφυλλη πόρτα με την Πορταϊτισσα στην κορυφή της. Φαίνεται εγκαταλελειμμένο, μα αρκεί ένας γλυκός ψίθυρος κλήσης ουρανόσταλτης για να ξαναποκτήσει ζωή. Με μολυβδόφυλλα φτιαγμένη η σκεπή της εκκλησιάς. Εύπλαστο και ανθεκτικό τούτο το υλικό, μοιάζει με την πίστη και την προαίρεσή μας. Άλλοτε παρασυρμένες από πάθη φιλεπίστροφα και αδυναμίες μας βγάζουν σε αδιέξοδα σκοτεινιασμένα και άλλοτε πάλι, σαν να αντέχουν απρόσμενα στα πολλαπλά χτυπήματα του μισόκαλου διώκτη της ψυχής μας. Στο μικρό προσκυνητάρι σιμά στο κάθισμα καίει καντήλι ξέχειλο από λάδι και με μεγάλη φλόγα. Κατεβαίνουμε στην Εκκλησιά. Είναι κλειδωμένα, μα από τα παράθυρα έχουμε καθαρή οπτική πρόσβαση στο Εσωτερικό της. Πρόσφατη σχετικά η αγιογράφηση. Ένα μικρό προσευχητάρι περιμένει να φωτίσει το ξαπόσταμα του διαβάτη. Ένα αυτοσχέδιο τάλαντο και μια καμπανούλα κρεμασμένα καρτερούν ψυχές ορθρίες. 

Ξανασταματάμε στο κοντινό τοξωτό γεφύρι. Μακάρι να χώραγε όλη τούτη η ομορφιά σε μια φωτογραφία. Μα όσο επιτρέπει ο Θεός να θυμόμαστε δεν πρόκειται ποτέ να ξεχαστεί το παραμικρό από τούτο το μεσημέρι. Λίγα λεπτά μετά στον γυρισμό για την Ιβήρων, έκπληκτοι διαπιστώνουμε πως το καντήλι στην Παναγιά του Φλουρί, ακόμα ξεχειλίζει και η φλόγα στέκεται δυνατή όπως πριν. Να ναι άραγε κάποιος αθέατος Εκκλησιαστικός, κάποιος αόρατος διακονητής που δεν επιτρέπει ποτέ την άμπωτη στη θάλασσα του Θεϊκού ελέους; Παπά Μάξιμε εσύ είσαι που μεριμνάς; Χριστός Ανέστη! Πρέσβευε υπέρ ημών! 

(συνεχίζεται με το 3ο μέρος) 

Νώντας Σκοπετέας 

Προηγούμενο:

9696 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 1

Για Αγιορείτικες οδοιπορίες παρελθόντων ετών, αναζητήστε τις στο διαδίκτυο με τους εξής τίτλους:
«Επιστρέφοντας από Όρος», «Το Άγιο Όρος μέσα μας» «Μύρισε Παράδεισος»,  «Του Παραδείσου τ’ όνειρο», «Η Παναγία οικονόμησε», «Ψυχή Ορθρία», «Δεν χαμηλώνει ο Άθως»
ή στο οριζόντιο μενού του ιστολογίου μας: Ημερολόγιο Όρους.