Προηγούμενα:
Εν τη Ι.Μ. του αγ. Διονυσίου, αγ.
Όρους
τη 14/27 Απριλίου 1949
Αγαπητέ κύριε Σωτ. Σχοινά
Εις Βόλον
Ελάβομεν προ ημερών την «Αγιορειτικήν
Βιβλιοθήκην», εις το τεύχος της οποίας περιείχετο και «διαγωνισμός συγγραφής
διηγήματος» μεταξύ των μοναχών. Δεν δυνάμεθα ν’ αποκρύψωμεν την έκπληξίν μας
επί τη καινοφανεί ταύτη προσκλήσει, το δ’ ενδιαφέρον μας δια την τήρησιν της
αρχικής γραμμής του περιοδικού, ανταποκρινομένου εις μιαν ανθομολογουμένην
ανάγκην, αφ’ ενός, και αφ’ ετέρου, η επιθυμία ημών, όπως, μη εκκλίνη ο
μοναχισμός του χρυσού, ον έθηκαν οι πατέρες ημών, κανόνος, μας ωθούν εις το να
θέσωμεν υπ’ όψιν υμών σκέψεις τινάς επί της ουσίας και των συνεπειών τοιαύτης
ενεργείας.
Γνωστού όντος ότι, η «Αγιορειτική
Βιβλιοθήκη» ιδρύθη υπό του αειμνήστου Αθανασίου ιατρού Λαυριώτου, με τον σκοπόν
όπως, η αποτεταμιευμένη εν ταις Αγιορειτικαίς Βιβλιοθήκαις σοφία των αγίων
πατέρων έλθη εις φως και προς οικοδομήν του κοσμου, ούτινος φως ετάχθημεν, επί
πλέον η επί 14ετίαν όλην έκδοσίς της, με ύλην καθαρώς αγιορειτικήν και με
αυστηρώς μοναχικόν περιεχόμενον, εδημιούργησεν υποχρεώσεις, ιστορίαν, παράδοσιν
και σαφείς μοναχικάς κατευθύνσεις. Προσέτι δε, ανέλαβε την αποστολήν όπως γίνη
σκαπανεύς του μοναχικού ιδεώδους και φορεύς απολογητικός προς τους έχοντας
ημαρτημένην περί της καθ’ ημάς ιεράς πολιτείας αντίληψιν.
Ταύτα δε πάντα κατέστησαν την
σεβαστήν διεύθυνσιν υπεύθυνον έναντι του μοναχικού κόσμου δια πάσαν εκτροπήν
της κεχαραγμένης κατευθύνσεως και επέβαλλον αυτή όπως, προ πάσης ενεργείας
μελετά εμβριθώς το ποιόν και τας συνεπείας παντός δημοσιεύματος, έτι δε
εφιστούν την προσοχήν αυτής εις ενδεχομένην αθέτησιν και καταπρόδοσιν αρχών και
ιστορίας.
Είναι βέβαιον ότι, χάρις εις την
εξ αντιγράφων κωδίκων ύλην, δι ης επί έτη ετροφοδοτήθη το περιοδικόν, κατώρθωσε
και εκ της φθοράς του χρόνου να διασωθή και την επιβλητικήν ιεροπρέπειαν της
μοναχικής σοφίας, ης τον χιτώνα σεμνώς περιβάλλεται, να διατηρήση, αλλά και να
μη διολισθήση εις την τάξιν των ελαφροφιλολογικών εντύπων.
Γεννάται όθεν το καθήκον όπως,
προσεκτικώτερον ατενίσωμεν εις την ξενίζουσαν πάντα μοναχόν καινοτομίαν ταύτην,
τείνουσαν εις την παραπλάνησιν της μεγάλης μοναστικής ιδέας και προκαλούσαν
ουχί μικράν την ζημίαν εις τας ψυχάς των απλουστέρων, άτε του τύπου εξασκούντος
ισχυράν επίδρασιν.
Είναι γνωστόν ότι, ο μοναχισμός
εγεννήθη εις την σιωπήν, εγαλουχήθη εις την έρημον, ανετράφη λαθών τον κόσμον.
Είναι εξ ίσου γνωστόν ότι,
αντικείμενον των αγρυπνιών του και των ημερινών μόχθων του, αποτελεί η κάθαρσις
του πνεύματος από των πολυμόρφων αυτού παραφύσεων. Άπασα η ηρωική ιστορία του
εγράφη με αίμα ιερόν.
Υπήρξε λοιπόν ο μοναχισμός
αντικειμενικός. Ακολουθεί πιστώς τον Απόστολον όστις κηρύττει ότι, «η Βασιλεία
του Θεού δεν κτάται εν λόγοις πειθοίς… αλλ’ εν δυνάμει». Άρα είναι πρακτικός.
Έμαθεν εκ πείρας ότι «εντός ημών εστιν η Βασιλεία των ουρανών» την έζησε και ως
βίωμα την παρέδωκεν εις τα έγγονά του. Προ παντός, διετύπωσε την θεμελιώδη
αρχήν του: πρόσωπον μοναχού ου τεθέαται. Ποίος αγνοεί ότι η ταπείνωσις είναι
δι’ αυτόν, ότι δια τον Σαμψών η χρυσή θριξ;
Υμείς καλείτε τους μοναχούς εις
λογοτεχνικόν διαγωνισμόν. Τους αποσπάτε εκ των άνω επί τα έξω. Λοιπόν θα
πλέξωμεν ωραιους λόγους. Εάν δεν έχωμεν; Τι σημασίαν έχει; Θα τους αναζητήσωμεν
και έξω του ιδικού μας κόσμου, θα επιοκαλεσθώμεν την φαντασίαν, ότι δηλαδή
μοχθούμεν ν’ αντικαταστήσωμεν δια της νοήσεως του ορθού λόγου. Θα δανεισθώμεν
ωραίας εικόνας φυσικάς, δια να δώσωμεν την μορφήν. Θα πλάσωμεν φαντάσματα, δια
να εκφράσωμεν συναισθήματα. Ω καιροί, ω ήθη… Α, όχι κύριε Σχοινά. Αυτό αποτελεί
πλήγμα κατά της ιερότητος του αγγελικού σχήματος, προσβολή της κατά Θεόν
αξιοπρεπείας των πνευματικών Ισραηλιτών του.
Εννοήσατέ το. Ο μοναχός είναι
ανήρ. Αι φωτοσκιάσεις, οι ρυθμοί, τα σχήματα και τα χρώματα, είναι δια την
απόλαυσιν των νηπίων. «Το σχήμα του κόσμου τούτου παράγει», αλλ’ αυτός διώκει
τα αιώνια. Θέλετε λοιπόν να δουλωθή πάλιν «υπό τα στοιχεία του κόσμου»;
Ο εγκαθείρξας θεληματικώς εαυτόν
μοναχός, ένα μόνον πόθον έχει. Πώς να ευαρεστήση τον Θεόν. Ήλθεν εις την έρημον
όχι δια ρωμαντισμόν. Ο ιερός αγών του, είναι αυστηρά ηθικός. Ήλθε Θεόν ζητών.
Και ει εύρε, τις δύναται περισπάσαι αυτόν;
Δεν είναι ποιητικός. Ούτε
αισθητικός. Ούτε περί το «φιλοκαλείν λόγους» ασχολείται. Απεχθάνεται τους πλατυασμούς
των μετεωρισμών, «τους περιπάτους περί την θάλασσαν», «τα άνθη του αγίου Όρους»
και το φαντασμαγορικόν των αγρυπνιών. Αυτά τα έχει αφίσει δι’ εκείνους οίτινες
δεν εισήλθον εις το «ταμείον» των. Διαβάσατε, διαβάσατε τα πατερικά.
Η δημοσία επίδειξις δεν είναι
ακαταγώνιστον δέλεαρ δια πάσαν φιλόδοξον καρδίαν; Διατί λοιπόν να δώσωμεν
τροφήν τω δαίμονι; Δεν παρατηρείτε πόσοι… λογοτέχναι εν Ελλάδι; Και τι
κατάπτυστος ανειλικρίνεια!! Πόση δηλονότι ασυμφωνία γραπτού λόγου και της
εσωτερικότητος του γράφοντος;
Ο μοναχός είναι φιλόκαλος. Και
ποιητής. Άλλου όμως κόσμου. Πώς να μη είναι φίλος του κάλλους όπερ υπάρχει εν
τω Θεώ; Είναι λίαν προσεκτικός, ώστε να ορά˙ βαθύς ώστε να μη κλέπτεται. Είναι
σοφός από την άποψιν ότι, διέκρινεν ότι πάσα εξωτερική παράστασις είτε ένθεος
θεωρία, αποβαίνει επικίνδυνος, της καρδίας μη καθαρευούσης. Δι’ ο και όλη η
προσοχή του στρέφεται προς τα έσω. Ο τυφλός του Ευαγγελίου μη τελείως ιαθείς
έβλεπε τους ανθρώπους ως δένδρα κινούμενα. Αυτό φοβείται ο αναχωρητής, την
αναπόδραστον παρανόησιν. Πολύ εμειώσατε τον υπερφυά θεσμόν κ. Σχοινά.
Το «φιλοκαλείν» δια τον μοναχόν,
είναι αυτόχρημα έκπτωσις από της ιερωτάτης θέσεώς του. Αγαπά τας τελειότητας,
αλλ’ αποφεύγει να τας εμφανίζη όταν τας κατέχη. Αφίνει την φύσιν των πραγμάτων
να ομιλήση αφ’ εαυτής. Τι αν αυτός δεν το θέλει; Ο λύχνος φαίνει και η «επάνω
όρους κειμένη πόλις κρυβήναι ου δύναται». Μετέρχεται πάντα τρόπον ίνα μη
φανερωθή η θειότης του, της οποίας άλλωστε την παρουσίαν αγνοεί εκ πολλής
θειότητος.
Πως καλείτε τους μοναχούς εις παραδόξους
ενεργείας; Θα εύρη ασφαλώς το κήρυγμά σας εν πολλοίς απήχησιν. Και θα γράψουν
(οίμοι) πολλοί… λογοτέχναι. Ουχί του επάθλου ερώντες, αλλά του δοξαρίου ένεκεν.
Και το περιοδικόν σας θ’ αποκτήση ενδιαφέρουσαν συνεργασίαν. Αλλ’ υμείς ήδη θα
έχετε πλήξει την φιλοτιμίαν μας. Και θα ίδωμεν εξ οικείων τα βέλη ριπτόμενα.
Αλλ’ όψεσθε υμείς, όψεσθε εις ους εξεκεντήσατε.
Αλλά τι να είπωμεν και περί του
επάθλου; Έπρεπε να είχομεν περισσότερον γεγυμνασμένον το αισθητήριον του ορθού
δια να εννοήσωμεν τι σημαίνει τούτο. Βεβαίως ο αθλοθέτης, ευλαβής άλλωστε και
δημιουργικός ιερεύς, συγχρωτισθείς τω αμερικανικώ πνεύματι, μετρούντι τα πάντα
δια του δολλαρίου, τυγχάνει αμύητος της κεκρυμμένης εν Χριστώ μοναχικής ζωής.
Αλλ’ υμείς όμως κ. Σχοινά, ως κατά
το ήμισυ αγιορείτης, θα έδει να μη εβραδύνατε ν’ αντιληφθήτε, τους μη
ευδοκιμούντας εις τα ημέτερα ευκραή κλίματα τοιούτους διαγωνισμούς.
Συγχωρέσατε, δι’ όσα έγραψεν είς
ελάχιστος εν Χριστώ αδελφός εκ της έξω βαλλούσης τον φόβον αγάπης, φειδόμενος
υμών, εαυτού και των αδελφών του.
Μετά πολλού του σεβασμού και της
εν Κυρίω αγάπης.
Μοναχός Διονυσιάτης
Περιοδικό Αγιορειτική
Βιβλιοθήκη του έτους 1949
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου