Η Ιερά Μονή Άλυπίου ευρίσκετο στα περίχωρα των Καρυών, γειτονικά
προς την παλαιάν Ιεράν Μονήν Αναπαυσά. Η αρχική ονομασία της είναι «Μονή του
Αλωπού». Το όνομα έλαβε πιθανόν από τον ιδρυτή της ο όποιος θα ονομαζόταν
Αλωπός. Τον ενδέκατο αιώνα ανθεί στο Βυζάντιο η οικογένεια Αλωπού. Η Μονή ήτο
αφιερωμένη εις τους Αγ. Αποστόλους Πέτρον και Παύλον και αναφέρεται ή με το
όνομα τους, ή με το όνομα του Απ. Πέτρου ή με το όνομα των Αγ. Αποστόλων.
Η αρχαιότερη γραπτή μαρτυρία της Μονής Αλωπού είναι η υπογραφή του
Ιερομόναχου της Ιερόθεου σε έγγραφο του 1021. Ωστόσο η ημερομηνία του εγγράφου
δεν είναι επιβεβαιωμένη και το όνομα της Μονής αναφέρεται ως Αλυπού. Η επόμενη
μαρτυρία είναι του έτους 1048, οπού ο ηγούμενός της Νικηφόρος υπογράφει ως
«πρεσβύτερος Μονής του Αγίου Πέτρου του Αλωπού». Το πρώτο καθαυτό έγγραφο της
Μονής Αλωπού, που σώζεται μέχρι σήμερα στην Μονή Κουτλουμουσίου, είναι του
Ηγουμένου Θεοφάνους του έτους 1257.
Το έτος 1313 για πρώτη φορά η Μονή φέρεται με το όνομα «Μονή του
Αλυπίου». Η αλλαγή έγινε επειδή η Μονή Αλυπίου είχε την αγία Κάρα του Όσιου
Αλυπίου του Στυλίτου. Το ίδιο έτος, παρεχωρήθη στην Μονή Αλυπίου από τον Πρώτο
του Όρους Θεοφάνη η περιοχή της Καλλιάγρας. Ηγούμενος της Αλυπίου ήτο τότε ό
Ιωσήφ. Το έτος 1322 με χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου II του Παλαιολόγου
επικυρούται η κατοχή των μετοχιών του Στρυμώνος και της Ιερισσού. Την εποχή
εκείνη μεταξύ των ευεργετών της Μ. Αλυπίου συγκαταλέγεται η αυτοκράτειρα
Ειρήνη, σύζυγος του Ανδρόνικου II.
Το 1325 με έγγραφο του Πρώτου Ισαάκ προσαρτήθηκε το Κελλίον του
«ιχθυοφάγου». Το 1350 ο Πρώτος δίδει στην Μονή Αλυπίου το Κελλίον του
«Γομάτου». Το 1375 ο Πρώτος του Όρους Γεράσιμος δίδει στην Μονή Αλυπίου το
Κελλίον του Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, ονομαζόμενον του «Ιωνά».
Γενικώς τον 14ον αιώνα η Μονή Αλυπίου βρίσκεται σε μεγάλη ακμή και
ο ηγούμενός της Θεοδόσιος έγινε Πρώτος του Αγίου Όρους δύο φορές. Στο τυπικό
του 1394 η Μονή Αλυπίου κατέχει την εβδόμη (7η) θέση μεταξύ των εικοσιπέντε
Μονών, ενώ η Μονή Κουτλουμουσίου ευρίσκεται στην δεκάτη εβδόμη (17η)
θέση.
Τον 15ον αιώνα αρχίζει η παρακμή της Μονής. Τον Μάιο του 1428 ό
Πατριάρχης Κων/λεως Ιωσήφ II εξέδωσε σιγγίλιον, με το όποιον ορίζει την ένωση
της Μονής Αλυπίου με την Μονή Κουτλουμουσίου. Ο Πατριάρχης Ιωσήφ είχε μονάσει
στην Μονή Αλυπίου και εγνώριζε προσωπικώς την ακμή της Μονής, όσον αφορά τον
αριθμό των μοναχών και των κτημάτων της. Εις το σιγγίλιόν του όμως διαπιστώνει
ότι τους τελευταίους χρόνους η Μονή έφθασε «είς εσχάτην απώλειαν και
ερημίαν, ως εις διαρπαγήν και καταπάτημα κείσθαι τοις βουλομένοις..... και
τελείως κινδυνεύειν γενέσθαι πεδίον αφανισμού». Επιτρέπει λοιπόν ό
Πατριάρχης στους Μονάχους της Μονής Κουτλουμουσίου να μετοικήσουν εις την Μονήν
Αλυπίου «και την μεν του Αλυπίου καθολική εν αυτών ποιήσασθαι Μονήν, την δε
του Κουτλουμούση μετόχιον» και οι Μοναχοί να ονομάζονται Αλυπιώται,
ηγούμενος δε της Μονής να γίνει ο ηγούμενος της μονής Κουτλουμουσίου Καρπός.
Έγγραφον του ιδίου Πατριάρχου πέντε χρόνια αργότερα (Μάιος 1433) αναφέρει τον
Κάρπον ως ηγούμενον των Μονών Αλυπίου και Κουτλουμουσίου. Φαίνεται λοιπόν ότι
πολύ σύντομα (μετά το 1428) τα προβλεπόμενα από το σιγγίλιο του Πατριάρχου
Ιωσήφ έπαυσαν να ισχύουν και κυρίαρχος Μονή έγινε ή Κουτλουμουσίου.
Ο Πατριάρχης Ιωακείμ ο Α' σε έγγραφο του 1501 ορίζει επισήμως η
Μονή Κουτλουμουσίου να είναι η κυρίαρχος Μονή. Το έγγραφο αυτό σημαίνει την
οριστική παύση όσων όριζε το έγγραφο του 1428 και το τέλος της αυτονομίας της
Μονής Άλυπίου. Έκτοτε η Μονή Αλυπίου ονομάζεται Κελλίον των Αγίων Αποστόλων.
Σχετικό:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου