2204 - Η αγιαστική δύναμη, τα ιδεώδη και η συλλογική ασκητική εμπειρία παρέμειναν αναλλοίωτα

Το κείμενο που υπογράφει η επιστημονική επιτροπή του Ζ’ Διεθνούς Συνεδρίου 2012 και των παράλληλων εκδηλώσεων, που διοργανώνει η Αγιορειτική Εστία με τίτλο «Το Άγιον Όρος στα χρόνια της απελευθέρωσης»

Η απελευθέρωση του Αγίου Όρους από τον ελληνικό στόλο τον Νοέμβριο του 1912 έθεσε τέρμα στην οθωμανική κυριαρχία που διήρκεσε επί μισή χιλιετία. Ωστόσο η ιστορική φυσιογνωμία και πραγματικότητα του Άθω την εποχή αυτή διαμορφώνεται σταδιακά από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ως το τέλος της δεκαετίας του 1910, όταν παγιώνεται η υπαγωγή του στο ελληνικό βασίλειο και λήγουν οριστικά οι σχετιζόμενες με το status του διπλωματικές και πολιτικές διεργασίες που ακολούθησαν το τέλος του Α’ Παγκοσμίου πολέμου.

Κύριο χαρακτηριστικό της αθωνικής ιστορίας κατά την περίοδο αυτή είναι ο επιτυχής αγώνας για τη διαφύλαξη του εσωτερικού καθεστώτος διοικήσεως και των θεσμών οργανώσεως του μοναστικού βίου από ποικίλες επεμβάσεις, οι οποίες επεδίωκαν αλλαγή παγιωμένων από αιώνες εξαρτήσεων και εσωτερικών ιεραρχήσεων.

Όμως, παρά τα προβλήματα, τις εντάσεις και δυσλειτουργίες που δημιούργησαν οι φανεροί ή υφέρποντες εθνοτικοί ανταγωνισμοί, αποτέλεσμα της ιστορικής νέας πραγματικότητας των Βαλκανίων, η αγιαστική δύναμη, τα ιδεώδη και η συλλογική ασκητική εμπειρία του αθωνικού μοναστικού βίου, όπως αυτή βιώθηκε και οριοθετήθηκε ήδη από τον 10ον αιώνα, παρέμειναν αναλλοίωτα.

Το Άγιον Όρος στα χρόνια της απελευθέρωσης βιώνει μία περίοδο μεγάλης ακμής. Η εικόνα του δομημένου χώρου αλλάζει ριζικά, με την επέκταση των μοναστηριακών συγκροτημάτων αλλά και των εξαρτημάτων (σκητών και κελλίων). Είναι αυτή η εικόνα που διατηρείται σε μεγάλο βαθμό ως τις ημέρες μας. Οι τέχνες ακμάζουν, με πρώτη εκείνη της αγιογραφίας που ασκείται σε πλήθος αγιογραφικών οίκων, κυρίως από κελλιώτες αγιογράφους, ποικίλης εθνικής προελεύσεως. Στα ίδια χρόνια παρατηρείται η μεγαλύτερη συγκέντρωση εκπροσώπων ενός ευρύτατου φάσματος καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η μαρμαροτεχνία, η μεταλλοτεχνία, η ξυλογλυπτική, αλλά και η χαλκογραφία, η τέχνη της φωτογραφίας, η καλλιτεχνική βιβλιοδεσία, ακόμη και η ωρολογοποιία, συνθέτουν το σκηνικό μιας εντυπωσιακής αγιορειτικής παραγωγής. Παράλληλα, τότε τίθενται ουσιαστικά και τα θεμέλια για την ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας με αντικείμενο τον Άθω.

Η ιστορία, οι θεσμοί και η τέχνη του Αγίου Όρους τίθενται στο επίκεντρο του διεθνούς επιστημονικού ενδιαφέροντος ορθοδόξων και μη. Ταυτόχρονα πλειάδα λογίων Αθωνιτών μοναχών ασχολούνται συστηματικά με την ιστορία του τόπου της μετανοίας τους.

http://www.makthes.gr/filestore/docs/koukos/11-11-12_afierwma.pdf