1234 - Νέα έκδοση για Ξηροποταμινά ελληνικά χειρόγραφα

 Κέντρο Βυζαντινῶν Ἐρευνῶν

τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Συμπληρωματικὸς Κατάλογος

Ἑλληνικῶν Χειρογράφων

Ἱερᾶς Μονῆς Ξηροποτάμου

Ἁγίου Ὄρους (426-557)

(280 + 56 πίνακες [φωτογραφίες],

σχῆμα 24×17)

Ὁ Συμπληρωματικὸς Κατάλογος Ἑλληνικῶν Χειρογράφων Ἱερᾶς Μονῆς Ξηροποτάμου Ἁγίου Ὄρους (426-557) κυκλοφορεῖ ἀπὸ τὸ Κέντρο Βυζαντινῶν Ἐρευνῶν τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2012, καὶ ἀφορᾶ σὲ ὅσα χειρόγραφα τῆς μονῆς προέρχονται ἀπὸ ἀνευρέσεις καὶ νέες προσκτήσεις μετὰ τὴν καταλογογράφηση τῶν ἀρχῶν τοῦ 20οῦ αἰ.

Στὸν παρόντα τόμο περιγράφονται οἱ ἀρ. 426-557. Ὁ πραγματικὸς ὅμως ἀριθμὸς τῶν περιγραφόμενων χειρογράφων ἀνέρχεται στὰ 151, ἀφοῦ τρία χειρόγραφα ἀποτελοῦνται ἀπὸ περισσότερα τοῦ ἑνὸς ἀνεξάρτητα μεταξύ τους λυτὰ τεύχη ἢ σπαράγματα καὶ κατὰ τὴν περιγραφὴ ἐξετάζονται τὸ καθένα χωριστά, ἐνῶ τὸ χφ 508α δωρήθηκε στὴ μονὴ ὕστερα ἀπὸ τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ καταλόγου καὶ τοποθετήθηκε σὲ αὐτὴ τὴ θέση μὲ χρονολογικὰ κριτήρια, ἀνάμεσα σὲ ἄλλα χειρόγραφα τοῦ ἴδιου γραφέα.

Λίγα ἀκόμη στοιχεῖα γιὰ τὰ χειρόγραφα τοῦ τόμου: Ὡς πρὸς τὸ περιεχόμενό τους, καλύπτουν ὅλους σχεδὸν τοὺς τομεῖς: Φιλολογικὰ–Ἱστορικά, τῆς Ἁγίας Γραφῆς, Ἁγιολογικά, Πατερικά, Μεταβυζαντινῆς Θεολογίας καὶ Ὁμιλητικῆς, Λειτουργικῆς (τὰ περισσότερα ὅλων), Σύμμεικτα, Νομοκανονικά, Ἰατρικά, Ἀρχειακῆς ὕλης, Μουσικά. Ἡ παλαιότητά τους ἐκτείνεται ἀπὸ τὸν 9ο ἕως τὰ μέσα τοῦ 20οῦ αἰ. Στὴν πλειονότητά τους πρόκειται γιὰ χειρόγραφα ὕστερα ἀπὸ τὸ 1500, καὶ ἰδιαίτερα ἀπὸ τὸ 1700 κ.ἑ. Στὰ μεταγενέστερα χειρόγραφα συχνὰ συναντᾶ κανεὶς «κείμενα πρωτότυπα καὶ στὴν πλειοψηφία τους ἀνέκδοτα, γραμμένα στὴν πλούσια “δημώδη” τῆς ἐποχῆς, μάρτυρες τῆς ἐντυπωσιακῆς ἄνθησης τῶν γραμμάτων καὶ τῆς παιδείας κατὰ τὴν ἐποχὴ τῆς Τουρκοκρατίας», παρατηρεῖ ὁ Λίνος Πολίτης.

Ἡ περιγραφὴ ἔγινε ἀπὸ τὸν Παναγιώτη Σωτηρούδη, καθηγητὴ τῆς ἑλληνικῆς παλαιογραφίας καὶ κωδικολογίας τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καὶ τὸν μοναχὸ Ζαχαρία Ξηροποταμηνό. Ἡ ἐκτύπωση ἀπὸ τὶς γραφικὲς τέχνες – ἐκδόσεις «Μυγδονία».