Συνέντευξη στον Στέλιο Κούκο
Ο πολυσχιδής εικαστικός Χρήστος Γουσίδης μετά το βιβλίο του η «Επίσκεψη στο Πατάρι» (graphic novel) που αφορά την νεανική ηλικία του αγίου Νεκταρίου πέρασε τώρα σε ένα άλλο παιδικό γεγονός ενός άλλου Αγίου. Του αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη.
Πρόκειται για το βιβλίο το «Τρίτο Ταξίδι, Αλήτης για την αγάπη του Χριστού» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εν Πλω και περιγρά-
φει τις αγωνιώδεις προσπάθειες του μικρού Ευάγγελου Μπαϊρακτάρη (αγίου Πορφυρίου) να φτάσει στο «Περιβόλι της Παναγίας» και να ζήσει την ζωή των ασκητών…
φει τις αγωνιώδεις προσπάθειες του μικρού Ευάγγελου Μπαϊρακτάρη (αγίου Πορφυρίου) να φτάσει στο «Περιβόλι της Παναγίας» και να ζήσει την ζωή των ασκητών…
Ουσιαστικά πρόκειται για την εικονογράφηση της πρωτότυπης αφήγησης του Αγίου όπως δημοσιεύεται στο βιβλίο «Γέροντος Πορφυρίου, Βίος και Λόγοι», έκδοση της Ι.Μ. Χρυσοπηγής Χανίων.
Η αγγλική έκδοση του βιβλίου Christos Gousidis «Elder Porphyrios, Voyage to Mount Athos. A drifter for Christ’s love» κυκλοφορεί σε μορφή ebook στο Amazon.
Υπάρχει ένα κοινός τόπος μεταξύ των δύο αγίων, Νεκταρίου και Πορφυρίου, με τους οποίους ασχοληθήκατε στα βιβλία σας. Ο πρώτος ήταν πνευματικός του πατέρα του Αγίου Πορφυρίου. Εσείς είδατε άλλους κοινούς τόπους δουλεύοντας τα βιβλία σας;
Έχω ένα προσωπικό βίωμα από τα παιδικά μου χρόνια. Ήμουν μικρούλης και οι γονείς μου με είχαν πάρει για να προσκυνήσουμε τον Άγιο Νεκτάριο στην Αίγινα. Όταν φτάσαμε στο μοναστήρι του Αγίου, με κυρίευσε μια γεύση παραδείσου που θα περιέγραφα τώρα ως ένα αίσθημα χαράς, ειρήνης και πληρότητας. Στην επιστροφή από τον Πειραιά πήραμε ταξί. Καθώς «ανεβαίναμε» από την οδό Πειραιώς -ήταν καθημερινή και είχε κίνηση- και πλησιάζαμε στην Ομόνοια, μας «έπιασε» το φανάρι.
Όσο περιμέναμε, κόλλησε το βλέμμα μου σ’ ένα κτίριο. Πρόκειται για μια εικόνα που έχω ακόμη στα μάτια μου σαν να συνέβη χθες. Το φανάρι άναψε πράσινο και ξεκινήσαμε, το βλέμμα μου όμως παρέμεινε καρφωμένο εκεί, μέχρι που το προσπεράσαμε. Όλα αυτά τα δευτερόλεπτα είχα ξανά αυτό το παραδείσιο αίσθημα, όπως είχα νιώσει και στο μοναστήρι της Αίγινας. Ήταν μια αίσθηση γαλήνης, που δεν την επηρέαζε η φασαρία της πλατείας Ομονοίας. Πολλά χρόνια μετά έμαθα πως το κτίριο αυτό ήταν η Πολυκλινική! Και όταν περάσαμε εμείς από εκεί, διακονούσε ο άγιος Πορφύριος ως νοσοκομειακός ιερέας για τελευταία χρονιά.
Έτσι, κάπως μπλέκομαι κι εγώ μαζί τους, ταξιδεύοντας πίσω στα γεμάτα αθωότητα παιδικά μου χρόνια. Νιώθω σαν ένας από τους μικρότερους αδερφούς τους που καμαρώνει και θέλει να μιλήσει στον κόσμο για αυτούς. Που θέλει να πει ότι ήταν κάποτε και αυτοί μικρά παιδιά, που ωστόσο άφησαν την οικογένειά τους, ταξίδεψαν για την αγάπη του Χριστού, εμπιστεύτηκαν την ύπαρξή τους σε ανθρώπους άγνωστους και ξένους και αφέθηκαν ταπεινά στην πρόνοια του Θεού να οδηγήσει τα βήματά τους.
Ο μικρός Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης άκουσε κάποιους να μιλάνε για το Άγιον Όρος στην μπακαλοταβέρνα που εργαζόταν και καταγοητεύτηκε! Αυτό μοιάζει, όμως, και σαν να βάζει ο ίδιος και απότομα ένα τέλος στην πραγματική του ηλικία -την παιδική- και να ζητά να ζήσει πράγματα πέραν από την ηλικία του αλλά και στο επέκεινα! Εσάς τι σας γοήτευσε στην ιστορία αυτή;
Είναι κάποιοι άνθρωποι που τους θαυμάζει κανείς μέσα στην ιστορία για τον ατόφιο πόθο της ψυχής τους για τον πολύτιμο Χριστό. Αναρωτιέμαι λοιπόν: Τους ξεχωρίζει και τους επιλέγει η Θεία Χάρη ή μήπως τους στέλνει ο Θεός στον κόσμο για να βοηθήσουν εμάς τους υπόλοιπους;
Για να φτάσει, όμως, στο τέρμα του σκοπού του στο Άγιο Όρος ο μικρός Ευάγγελος χρειάστηκε να το επιχειρήσει τρεις φορές. Πάντως, δείχνει να είναι έτοιμος, αφού δεν πληγώνεται όταν τον αποκαλούν αλήτη, όταν ψέλνει ύμνους στον καράβι που ταιριάζουν με τον προσωπικό σάλο που ζει. Είχατε κάποιο δέος στην όλη συναναστροφή με τον παιδαριογέροντα αυτό; Πώς τον πλησιάσατε για να τον αποτυπώσετε στο έργο σας;
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Αγίου ζούσα στην Αθήνα ως φοιτητής και τώρα λυπάμαι πολύ που δεν είχα ακούσει κάτι γι’ αυτόν για να πάω να τον συναντήσω. Όταν διάβασα το βιβλίο του «Βίος και Λόγοι» και συζητούσαμε με πολλούς φίλους μου γι’ αυτό, συμφωνήσαμε ότι πρόκειται για το ωραιότερο βιβλίο της ζωής μας.
Όσο επεξεργαζόμουν τις εικόνες της έκδοσης ένιωθα ένα δέος λες και κρατούσα άγια λείψανα, σαν να στόλιζα μία λειψανοθήκη. Νομίζω ότι τον πλησίασα με το βαθύτερό μου εαυτό, εκεί βαθιά μέσα στην ψυχή όπου ο κάθε άνθρωπος μπορεί να συναντήσει την προσωπική αλήθεια του και το Θεό, ενώ ταυτόχρονα συζητούσα με τον άγιο τα απλά πράγματα της καθημερινότητας, ως και την εύρεση θέσης στάθμευσης.
Ο όλος βίος και η πολιτεία του οσίου Πορφυρίου ήταν μια ιδιαίτερη όαση πνευματικής δροσιάς και αναψυχής για όσους ανθρώπους τον συνάντησαν. Το ίδιο, όμως, συμβαίνει και για όλο τον κόσμο που τον γνωρίζει τώρα, μέσα από τα βιβλία που παρουσιάζουν τους λόγους του, τον κόσμο και την διδασκαλία του. Με λίγα λόγια, ο άγιος εκπέμπει μια μοναδική πνευματική εγκαρδιότητα και χάρη και διδάσκει επίσης τον τρόπο της απόκτησής τους. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, μήπως αυτό σας επηρέασε για να «πείτε» με την τέχνη σας αυτήν την παιδική περιπέτεια του Αγίου;
Κάποια στιγμή, είχα ταξιδέψει στο Άγιο Όρος και έδειξα το βιβλίο σε προεκδοτικό στάδιο ακόμη στον π. Βασίλειο (Γοντικάκη) τον προηγούμενο της Ιεράς Μονής Ιβήρων. Σ’ αυτόν, μάλιστα, οφείλω και την τελευταία εικόνα του βιβλίου, η οποία ήταν δικής του έμπνευσης και προτροπής, και έτσι δόθηκε με θεϊκό τρόπο πνοή σε όλο το υπόλοιπο βιβλίο. Με παρότρυνε, λοιπόν, να ζωγραφίσω τον άγιο Πορφύριο σε γεροντική ηλικία, αλλά με το παιδικό, γεμάτο αθωότητα, αγιότητα χαμόγελο που τον διέκρινε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Με γοητεύει πολύ η ατμόσφαιρα της απόλυτης αθωότητας, της απόλυτης εμπιστοσύνης στο Θεό, που έχει ως αποτέλεσμα την βαθιά εσωτερική ειρήνη, τη σιγουριά και την ασφάλεια. Άλλωστε, πιστεύω, πως αυτό είναι και το μοναδικό ζητούμενο κάθε ανθρώπου, όπου και αν στρέψει την αναζήτησή του, στον Χριστό ή στον πλούτο, στη δόξα και την ανάγκη για ντόλτσε βίτα, μεγάλη ζωή.
Όσον αφορά την εικαστική προσέγγιση τι ήταν αυτό που θέλατε να πραγματοποιήσετε; Τεχνοτροπία, χρώματα…
Ήθελα να έχω μία απτή σχέση με την πραγματικότητα που βίωσε ο μικρός Ευάγγελος. Όσο διάβαζα την αυτοβιογραφική του αφήγηση και τις περιγραφές του, έπλαθα εικόνες με το νου μου. Αυτό έγινε κάτι σαν ανάγκη, το να δω δηλαδή πώς ακριβώς ήταν τα μέρη που περιέγραφε.
Βλέπετε, οι τόποι που αναφέρει ο άγιος είναι πολύ κοντά σε εμάς χρονικά. Αρκετά από τα κτίρια από όπου πέρασε υπάρχουν ακόμα.
Προσπάθησα, λοιπόν, κι εγώ να σκηνοθετήσω μέσα μου όσο γινόταν πιστότερα αρχικά αυτήν την ιδιαίτερη ιστορία. Αυτό, όμως, για να το φέρω στα καθ’ ημάς και να ξεφύγει από τη φαντασία χρειαζόταν να οπτικοποιηθεί. Έτσι, μπήκα στη διαδικασία της εικονογράφησης.
Για μέσο επέλεξα τον υπολογιστή. Με ενδιέφερε να περιγράψω τις εικόνες σε σύγχρονη εικαστική γλώσσα, αφού απευθύνομαι σε αναγνώστες του 21ου αιώνα. Το καλοκαίρι του 2018 ξεκίνησα να δουλεύω τη διήγηση σε μορφή κόμιξ. Το σταμάτησα, όμως, τρεις μήνες μετά. Είχα πολλά κενά στην εξέλιξη των γεγονότων, σκόνταφτα διαρκώς σε λεπτομέρειες ή στιγμές της πλοκής για τις οποίες δεν υπήρχε πρόσβαση σε πηγές.
Το καλοκαίρι του 2019, μετά την ολοκλήρωση της πτυχιακής μου εργασίας στην σχολή Καλών Τεχνών, το ξανάπιασα. Είχε προηγηθεί την άνοιξη η εικονογράφηση μιας περιπέτειας ιδιαιτέρως απαιτητικής, η οποία αφορούσε ένα αληθινό γεγονός του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.
Έκανα επί τούτου έρευνα για τα ρούχα, τα τοπία, τα όπλα της εποχής, πράγμα που με οδήγησε στην παρουσίασή του σε μορφή εικονογράφησης ως picture book.
Εκεί, έγινε μέσα μου το κλικ. Έχοντας την παραπάνω εμπειρία και ήδη συγκεντρωμένο αρκετό υλικό έρευνας από το προηγούμενο καλοκαίρι προέκυψε και ένα picture book για τον Άγιο Πορφύριο που θεωρώ πως απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες. Έχει πλούσια εικονογράφηση ώστε αφ’ ενός να έλκει τα παιδιά και αφ’ ετέρου συνεπείς αναπαραστάσεις στην πραγματικότητα της εποχής, ώστε να απευθύνεται και στους ενήλικες. Άλλωστε, το κείμενο είναι αυτούσιο από το βιβλίο «Βίος και Λόγοι», ένα ολοζώντανο κείμενο που κι αυτό απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες.
Ζήσατε κάποιο έκτακτο γεγονός κατά την διάρκεια της όλης προετοιμασίας και ολοκλήρωσης του έργου σας; Κάποια εύνοια…
Φυσικά, έζησα κάποια γεγονότα που κατηύθυναν την πορεία του βιβλίου και της ζωής μου, όπως αυτό που σας εξιστόρησα και παραπάνω.
Υπήρχαν όμως και περίοδοι σιωπής, όπως και άλλες, που μάλλον είναι πιο προσωπικές. Κοντολογίς, κατά τη διάρκεια της εργασίας μου στο βιβλίο αυτό σε κάθε καμπή ερχόταν διακριτικά μια τροπή που κατηύθυνε την πορεία μου.
Πώς θα συγκρίνατε την ιστορία αυτή που αφορά ένα πραγματικό γεγονός με άλλες ιστορίες με αχαλίνωτη φαντασία, όπως για παράδειγμα ο Χάρι Πότερ ή άλλες ιστορίες με σκανδαλιές παιδιών ή ακόμη ηρωισμούς και ευγενικές πράξεις;
Όλα τα βιβλία έχουν την αξία τους. Κάποτε όταν ήμουν παιδί διάβαζα ένα χιουμοριστικό κόμιξ μέσα στην ζεστή ατμόσφαιρα ενός τυπικού ελληνικού καλοκαιρινού απογεύματος. Όπως ήμουν ξαπλωμένος, λοιπόν, και διάβαζα, με κοιτάει ο πατέρας μου από την πόρτα του δωματίου και μου λέει πως τα βιβλία είναι μία πνευματική τροφή και πως η ανάγνωση τέτοιων εντύπων είναι σαν να πίνεις μια δροσερή πορτοκαλάδα. Όμως το πνεύμα και η ψυχή έχουν ανάγκη και από ένα θρεπτικό γεύμα, που θα προσφέρει ένα βιβλίο λόγου χάρη του Παπαδιαμάντη, του Ντοστογιέφσκι, του…
Όντως, άλλη είναι η θρεπτική αξία του ενός και άλλη του άλλου.
Θεωρώ λοιπόν πως η ανάγνωση βιβλίων, όπως αυτής της περιπέτειας του βιβλίου το «Τρίτο Ταξίδι, Αλήτης για την αγάπη του Χριστού», ποτίζει και ενδυναμώνει τον άνθρωπο όπως μια γουλιά αγιασμού, το οποίο θεραπεύει και ενισχύει ταυτόχρονα σώμα και ψυχή.
Θεωρώ λοιπόν πως η ανάγνωση βιβλίων, όπως αυτής της περιπέτειας του βιβλίου το «Τρίτο Ταξίδι, Αλήτης για την αγάπη του Χριστού», ποτίζει και ενδυναμώνει τον άνθρωπο όπως μια γουλιά αγιασμού, το οποίο θεραπεύει και ενισχύει ταυτόχρονα σώμα και ψυχή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου