Για πρώτη φορά το 1930, όμιλος 12 Αγιορειτών Πατέρων επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ τις ημέρες του Πάσχα. Οι Πατέρες αυτοί ήταν: ο Σπυρίδων ή Αθανάσιος, ιατρός Λαυριώτης, ο Αβέρκιος Κομβολογάς, ο Παΐσιος οδοντοϊατρός, ο Προηγούμενος Χρυσόστομος, ο Ιερομόναχος Βαρλαάμ, οι Λαυριώτες μοναχοί Γρηγόριος, Σπυρίδων, Αθανάσιος, ο Ναθαναήλ πρώην Ξενοφωντινός, ο Παχώμιος Δοχειαρίτης, ο Ρώσος Ιερομόναχος Γεώργιος και ο Σέρβος Ιερομόναχος Αββακούμ Χιλιανδαρινός.
Στο τριμηνιαίο Αγιορειτικό περιοδικό «Ο ΑΘΩΣ», ο εκδότης αυτού Μοναχός Αθανάσιος (Σπυρίδων) Λαυριώτης δημοσιεύει τις «εκ της Ιερουσαλήμ εκδρομής
εντυπώσεις μας».
εντυπώσεις μας».
Αντέγραψα και μεταφέρω εδώ το απόσπασμα που αναφέρεται στην τελετή αφής του Αγίου Φωτός.
 |
Αθανάσιος μοναχός Λαυριώτης, ο ιατρός (1867-1940)
(Φωτογραφία: Άγγελος Σεραϊδάρης, 1935) |
[…] Ομολογώ ότι καίτοι ευρίσκομαι επί 40ετίαν εις την μοναχικήν πολιτείαν, καίτοι υπηρέτησα δις την πατρίδα μου ως ανθυπίατρος, ουχ ήττον έπρεπε να μεταβώ εις την αγίαν Πόλιν, διά να ψηλαφήσω, ούτως ειπείν, την πίστιν μου και την Εθνικήν ιδέαν. Εκεί γίνεταί τις πιστός Χριστιανός και πιστός Έλλην, διότι εις την Πόλιν ταύτην γίνεται θρησκευτικός αγών όλων των Εθνών, όλων των γλωσσών· και μέχρι μεν της μεγάλης Πέμπτης διεκδικούσι τα πρωτεία οι Λατίνοι· το ποικιλόφθογγον και βροντόφωνον αυτών, το αρμονικόν όργανον, σκεπάζουσι τους ημετέρους, οίτινες ως εφ’ υψηλής περιωπής ιστάμενοι άδουσι το αφελές και απέριττον άσμα με βυζαντινήν μουσικήν. Από της μεγάλης όμως Πέμπτης και εντεύθεν θριαμβεύουσιν οι ημέτεροι και φυγαδεύονται οι Λατίνοι· ο νιπτήρ, το άγιον φως εισί τα τρόπαια των ημετέρων. […]
Η τελετή του Αγίου Φωτός
Κατά την ημέραν του Μεγάλου Σαββάτου, ο Ναός ήτο πλήρης μέχρις αποπνιγμού· ημείς όμως και πάλιν χάρις εις τον Μέγαν Σκευοφύλακα, κατελάβομεν θέσιν τοιαύτην ώστε να διακρίνωμεν τα πάντα. Έκαστος των εν τω Ναώ και εκτός του Ναού μυριάδων προσκυνητών πάσης Εθνικότητος, εκράτει δέσμην 33 κηρίων κατά τα έτη του Ιησού Χριστού. Εντός του Ναού ίσταντο διπλαί σειραί Άγγλων στρατιωτών χάριν της τάξεως, ως και οι δόκιμοι και ναυτόπαιδες του Άρεως. Οι Αραβόφωνοι Ορθόδοξοι εν εξάλλω ενθουσιασμώ απαγγέλλουσι εγκώμια της ορθοδόξου Πίστεως και του Έλληνος Πατριάρχου και του Έθνους των Ρωμαίων. Πολλοί τούτων των Αραβοφώνων ανέρχονται επί των ώμων των άλλων, και κρούοντες μετά μανίας τας χείρας, προς τοις εγκωμίοις απαγγέλλουσι και φοβεράς ύβρεις καθ’ όλων των μη ορθοδόξων Εθνών και ιδίως των Αρμενίων.
 |
Ο μητροπολίτης Φιλαδελφείας Εύδωρος.
Ιερουσαλήμ τη 6/3/29
Πηγή φωτ.: http://www.omnia.ie
|
Εις τας 8 η ώρα αφ’ ου σβεσθώσι όλαι αι κανδήλαι, κλείονται αι θύραι του αγίου Κουβουκλίου και σφραγίζονται δια της ιδιαιτέρας σφραγίδος των αρμοδίων. Περί ώραν 9ην καταβαίνει ο προεξάρχων της τελετής Αρχιερεύς κ. Εύδωρος μεθ’ όλου του κλήρου προπορευομένων των 6 Καβάσηδων των Πατριαρχείων και του Ελληνικού Προξενείου με το βαρύ κτύπημα των ράβδων των επί του λιθοστρώτου με χρόνον και ρυθμόν εις τον ναόν της Αναστάσεως, και τοποθετούνται εν τω αγίω βήματι.
Εις τας 10 ο Τούρκος αρχιθυρωρός του Ναού με το σαρίκι επί κεφαλής συνοδεύει τους Πατριάρχας των Αρμενίων, Κοπτών, και Σύρων φερόντων τα επανωκαλύμαυχα, εις το Ιερόν βήμα, και αφ’ ου ποιήσωσι εδαφιαίαν μετάνοιαν προ του τελέσοντος την τελετήν Αρχιερέως κ. Εύδωρον ασπάζονται αυτού την δεξιάν, λαμβάνοντες, ούτως ειπείν, καιρόν ίνα μετάσχωσι της τελετής και λάβωσι παρά του Πατριάρχου μας το Άγιον Φως· ο δε αναπληρών τον Πατριάρχην αρχιερεύς Εύδωρος εγείρεται της έδρας χάριν αβρότητος και προτείνει αυτοίς την δεξιάν του προς ασπασμόν· και ούτω δεικνύουσι κατά την ημέραν ταύτην την υποταγήν των προσκυνούντες δημοσία τον Ορθόδοξον Πατριάρχην. Η εθιμοτυπία αύτη βασίζεται και επί ρητών διατάξεων των παρ’ ημίν Σουλτανικών ορισμών διαδηλούσα την ιδιοκτητικήν κυριαρχίαν του Έθνους ημών επί του Ναού του Αγίου Τάφου.
Εις τας 12 την μεσημβρίαν ο Πατριαρχεύων και οι συν αυτώ λιτανεύοντες Ιερείς ενδυθέντες τας πολυτίμους ιερατικάς των στολάς εξέρχονται του Αγίου Βήματος από την ωραίαν Πύλην, επευφημούντος του πλήθους και των ημετέρων ψαλτών ψαλλόντων με γλυκείαν και πολυπόθητον μελωδίαν το γνωστόν τροπάριον «την Ανάστασίν σου Χριστέ Σωτήρ Άγγελοι υμνούσιν εν ουρανοίς…»
Ο Κλήρος περιέρχεται μετά ψαλμωδιών τρις το άγιον Κουβούκλιον μετά δε την λιτανείαν η θύρα του αγίου Κουβουκλίου απασφραγίζεται και ο μεν Πατριαρχεύων εκδύεται την αρχιερατικήν του στολήν, Σάκκον, Μίτραν, κ.λ.π. και μόνον με το λευκόν στοιχάριον εισέρχεται εντός του Κουβουκλίου· και ευθύς αναγινώσκει ευχήν δεόμενος ίνα το ένδοθεν του αγίου τάφου διανεμηθησόμενον φως είη τοις μετ’ ευλαβείας λαμβάνουσι χάριτος παρεκτικόν, ο δε Κλήρος επιστρέφει εις το Άγιον Βήμα. Ήδη βαθεία σιγή διαδέχεται τους προ μικρού τας αχανείς του Ναού διαστάσεις δονούντας αλαλαγμούς· πάντες εφαίνοντο ως να μη ανέπνεον · νεκρική σιγή.
Αίφνης από της δεξιάς οπής του αγίου Κουβουκλίου βλέπομεν εξερχομένην θείαν όντως φλόγα, και γενική φρικίασις καταλαμβάνει πάντας τους ενατενίζοντας πιστούς, και μετ’ ολίγον ετέρα φλοξ από της αριστεράς. Ο Πατριαρχεύων εν όλη τη μεγαλοπρεπεία του μεταδίδει το άγιον Φως εν πυρσοίς αργυροίς εξ αμφοτέρων των οπών του Κουβουκλίου, και εκ μεν της δεξιάς οπής παραλαμβάνει αυτό ημέτερος κληρικός και μεταφέρει αυτό εν σπουδή εις το Άγιον Βήμα ένθα διανέμεται εις τα πλήθη υπό του Σκευοφύλακος γέροντος κ. Κυριακού και εις τους εν τω αγίω βήματι κληρικούς· εκ δε της αριστεράς οπής παραλαμβάνει ο Αρμένιος όστις προσπαθεί να το διανείμη και εις τον Κόπτην και Σύρον· αλλ’ ούτοι ωθούσιν αυτόν και λαμβάνουσι το Άγιον Φως από την χείρα του Πατριαρχεύοντος, ήτοι από την πηγήν. Τι το εντεύθεν; Θεέ μου τι τούτο; ιαχαί ουρανομήκεις, βοαί συμμιγείς, λαοί, φυλαί και γλώσσαι αμιλλώνται εις τας φωνάς ήχοι κωδώνων, βαρυγδούπων σημάντρων· αλαλαγμοί χαιραιτώσι το Άγιον Φως και εν ακαρεί διαδίδεται εις άπαντα του Ναού τα μέρη· ο δε πρό τινων στιγμών ουδέ εν φως έχων Ναός, μεταβάλλεται εις θάλασσαν πυρός. Πως τούτο; αδυνατούμεν να περιγράψωμεν. Ουδέ η χαρά των πιστών είναι δυνατόν να απεικονισθή δεόντως. Μετά παρέλευσιν λεπτών τινων ο Πατριαρχεύων λίαν συγκεκινημένος εξέρχεται εκ του Αγίου Κουβουκλίου κρατών ανημμένας δεσμίδας κηρίων και μεταβαίνει εις το Άγιον Βήμα υποβασταζόμενος υπό Ορθοδόξων. Και ούτως αρχίζει η θεία λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου.
Το άγιον Φως διαφέρει του συνήθους φωτός· η λάμψις αυτού είχέ τι ιδιάζον, η δε φλοξ φωσφορίζουσα ήτις και ψαύεται εν αρχή χωρίς να καίη. Πολλοί πολλά λέγουσι περί του αγίου Φωτός· ότι η πλαξ του παναγίου Τάφου ιδρώνει τρόπον τινά σταγόνας φωσφοριζούσας και ότι ο Πατριάρχης εκμάσσει τας σταγόνας του μασαλά (πυρσός αργυρούς) προς το κέντρον της πλακός, οπότε ανάπτει ο βάμβαξ του μασαλά και μεταδίδει εξ αμφοτέρων των οπών του ιερού Κουβουκλίου το άγιον Φως. Άλλοι ότι νεφέλη φωτεινή κατέρχεται και ούτω καθ’ εξής. Ημείς ταύτα δεν δυνάμεθα να βεβαιώσωμεν· το πώς εξέρχεται το άγιον φως το γνωρίζει μόνο ο Πατριάρχης ή ο Πατριαρχεύων, ο προεξάρχων της τελετής. Ημείς βεβαιούμεν όσα είδομεν ιδίοις όμμασι· α) τας ιδιότητας του αγίου Φωτός ας έχει εν αρχή. β) την εδαφιαίαν μετάνοιαν του Αρμενίου, Κόπτου και Σύρου προς τον ημέτερομ Πατριαρχεύοντα, όπερ σημαίνει ότι οι αλλόφυλοι και ετερόδοξοι ούτοι αναγνωρίζουσι την αγιότητα του Αγίου Φωτός και παρακαλούσι δημοσίως να τους δοθή. γ) το εξής ιστορικόν. Κατά τον Ιστ΄ αιώνα (1549) ο διοικητής της Ιερουσαλήμ ήτοι ο Βαλής έχων σύζυγον εξ Αρμενίων εξέβαλε τον Πατριάρχην μας από του Ναού λέγων ότι και οι Αρμένιοι Χριστιανοί όντες και το αυτό Ιερόν Ευαγγέλιον πιστεύοντες, έχουσι δικαίωμα να τελέσωσι την τελετήν του αγίου Φωτός. Τότε ο Πατριάρχης μας με τον υπ’ αυτόν κλήρον και τους πιστούς προσεδόκα εν τη αυλή να ίδη το αποτέλεσμα. Τότε αντί να εξέλθη το άγιον Φως εκ της πλακός του παναγίου Τάφου, όπου ελιτάνευσεν ο Αρμένιος Πατριάρχης, εσχίσθη ο προς τα αριστερά της έξω πύλης κίων από άνωθεν έως κάτω, και εκ της σχισμή εκείνης εξήλθε το Άγιο Φως ίνα μεταδοθή τοις Ορθοδόξοις, (ο εσχισμένος κίων με την φαιάν όψιν φαίνεται και σήμερον). Τούτο ιδών χότζιας τις εκ του απέναντι της αγίας αυλής μιναρέ, έκραξεν «μία είναι πίστις αληθινή η των Ορθοδόξων Χριστιανών» και αμέσως ερρίφθη κάτω υπό των συναδέλφων του· τούτου τα λείψανα ευρίσκονται εις το γυναικείον μοναστήριον της Μεγάλης Παναγίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου