Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2020

13084 - Η τιμή του αγίου Σάββα στην Μονή Χιλανδαρίου και στα Χιλανδαρινά Κελλιά των Καρυών του Αγίου Όρους. Η μαρτυρία των εικόνων (Γέρων Συμεών Διονυσιάτης - Κ. Βαφειάδης)


       Εισήγηση στην Επιστημονική Ημερίδα της Αγιορετικής Εστίας, με τίτλο: «Ο Αγιορείτης Άγιος Σάββας ο Χιλανδαρινός», που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Στέφανος Δραγούμης του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης, την Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2019.

Γέρων Συμεών Διονυσιάτης
Πρωτεπιστάτης Ιεράς Κοινότητος Αγίου Όρους 
Κωνσταντίνος Βαφειάδης, 
Δρ, Kαθηγητής (Ε.ΔΙ.Π.) Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών
Η τιμή του αγίου Σάββα στην Μονή Χιλανδαρίου 
και στα Χιλανδαρινά Κελλιά των Καρυών του Αγίου Όρους. 
Η μαρτυρία των εικόνων.

Περίληψη
Στὴν παροῦσα μελέτη ἐξετάζονται συγκεκριμένες εἰκόνες τῆς μονῆς Χιλανδαρίου καὶ τῶν κελλίων της στὶς Καρυές, προκειμένου νὰ τεκμηριωθεῖ ἡ σχέση τους μὲ συγκεκριμένα ἐργαστήρια ζωγραφικῆς, ἀλλὰ καὶ νὰ καταγραφεῖ μία ἀκόμη πτυχὴ τῆς τιμῆς τῶν ἁγίων Σάββα Σερβίας καὶ Συμεὼν Nemanja στὸ Ἅγιον Ὄρος.
Ἐξ ἀπόψεως τέχνης, οἱ εἰκόνες αὐτὲς μαρτυροῦν ἱκανὴ ποικιλία εἰκαστικῶν ρευμάτων, τὰ ὁποῖα ἐκφράζουν συγκεκριμένα ἐργαστήρια, ὅπως αὐτὸ τῶν ἐκ Κορυτσᾶς Κωνσταντίνου καὶ Ἀθανασίου, τῶν Γαλατσιάνων, τῶν Καρπενησιωτῶν, ἀλλὰ καὶ σέρβων ζωγράφων, ὅπως τοῦ ἱερέως Danilo. Ἡ συνύπαρξη τῶν λαμπρῶν αὐτῶν ἐργαστηρίων καὶ τὸ ἔργο τους σηματοδοτεῖ γόνιμη περίοδο γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωγραφική, ποὺ ἀκόμη καὶ σήμερα δὲν ἔχει ἐκτιμηθεῖ στὶς πραγματικὲς της διαστάσεις.
Ὅσον ἀφορᾶ στὴν εὐλάβεια πρὸς τὸ πρόσωπο τῶν δύο ἐπιφανῶν Ἁγίων τοῦ σερβικοῦ ἔθνους, εἶναι προφανὲς ὅτι ἡ τιμὴ τους, ἀρχικὰ τουλάχιστον, ἦταν ὑπόθεση τῶν Σέρβων τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ὡστόσο, ἀπὸ τὸν 18ο αἰῶνα καὶ ἐφεξῆς ἡ πρὸς αὐτοὺς εὐλάβεια ἐξαπλώνεται στὴν ἱερὰ χερσόνησο, ἐφόσον πρόκειται γιὰ ἐπιφανεῖς ἁγιορεῖτες κτίτορες. Τὴν περίοδο αὐτὴ οἱ δύο Ἅγιοι εἰκονογραφοῦνται συχνότατα, καὶ μάλιστα ὁμοῦ μὲ ἄλλους Ἁγίους, καὶ ὄχι μεμονωμένα σὲ κὰποια ἀναθηματικὴ παράσταση. Δὲν εἶναι ἐπίσης τυχαῖο ὅτι στὴν παράσταση τῆς «Συνάξεως τῶν Ἁγιορειτῶν Ἁγίων», ἡ ὁποία ἐμφανίζεται αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν περίοδο, συμπεριλαμβάνονται πάντοτε οἱ ἅγιοι Σάββας καὶ Συμεών, καὶ μάλιστα ὁ πρῶτος ὡς προεξάρχων τοῦ χοροῦ τῶν Ἁγίων. Ἀξίζει δὲ νὰ ἐπισημανθεῖ ὅτι ἡ συγκεκριμένη εἰκονογραφία φαίνεται νὰ δημιουργεῖται στὶς Καρυές, μὲ πρωτοβουλία τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ἡ διάδοση, λοιπόν, τῆς τιμῆς τῶν ἁγιορειτῶν Ἁγίων ἀπὸ τὸ διοικητικὸ αὐτὸ κέντρο τῆς ἱερᾶς χερσονήσου ἔμελλε νὰ προβάλει παράλληλα τὴν τιμὴ πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ ἁγίου Σάββα, καὶ μάλιστα νὰ θέσει αὐτὸν στὴν κορυφὴ τῶν ἁγίων ἐκείνων ἀνδρῶν ποὺ μὲ τὸ ἔργο τους θὰ διαμορφώσουν τὴν ἁγιορειτικὴ πολιτεία καὶ πνευματικότητα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου