12864 - Αγίου Σάββα του Χιλανδαρινού. Βίος και Πολιτεία (Μέρος 4ο)

800 χρόνια ἀπό τήν χειροτονία τοῦ Ἁγίου Σάββα ὡς πρώτου Ἀρχιεπισκόπου Σερβίας 

ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη

----------------------------------------------------------------------------------------

Προηγούμενα: 12775 - Αγίου Σάββα του Χιλανδαρινού. Βίος και Πολιτεία (Μέρος 1ο)

12794 - Αγίου Σάββα του Χιλανδαρινού. Βίος και Πολιτεία (Μέρος 2ο)
12817 - Αγίου Σάββα του Χιλανδαρινού. Βίος και Πολιτεία (Μέρος 3ο)

----------------------------------------------------------------------------------------

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ ΣΤΟ ΣΙΝΑ

Ὁ Ἅγιος Σάββας ἀποφάσισε νά πραγματοποιήσει μιά παλιά του ἐπιθυμία. Νά ἐγκαταλείψει τήν ἀρχιεπισκοπική ἐξουσία, νά φύγει σέ ξένη χώρα καί ἀν εἶναι θέλημα Θεοῦ, ἐκεῖ νά τελειώσει τή ζωή του. Ἔτσι διάλεξε γιά τό ἀξίωμα τοῦ ἀρχιεπισκόπου ἕναν ἀπό τούς ἱκανότερους μαθητές του, τόν ἱερομόναχο Ἀρσένιο, τόν χειροτόνησε καί τόν ἐνθρόνισε Ἀρχιεπίσκοπο, ζήτησε συγχώρεση, τούς ἔδωσε εὐλογία, τόν τελευταῖο ἀσπασμό καί ἄρχισε νά ἑτοιμάζεται γιά τό μακρινό ταξίδι. Τό 1234 ξεκίνησε πάλι ἀπό τή Δαλματία μέ πλοῖο γιά τήν Παλαιστίνη. Ὅμως οἱ πειρατές, πού ἔμαθαν ὅτι ὁ Ἅγιος ἔχει μαζί του πολλά δῶρα γιά τά ἅγια προσκυνήματα, τοῦ ἔστησαν ἐνέδρα. Ἀλλά ὁ Κύριος σκέπασε τό πλοῖο τοῦ Ὁσίου μέ ὀμίχλη καί ἔτσι ἔφτασε ἀνενόχλητος στό Πρίντεζι τῆς Ἰταλίας.

Ἀπό ἐκεῖ μετά ἀπό μιά περιπέτεια φουρτούνας μέσα στή θάλασσα ἔφτασε στήν πόλη Ἄκρα καί μέσω τῆς Γιάφας ἔφτασε γιά δεύτερη φορά στήν Ἁγία Πόλη, ὅπου προσκύνησε τόν Ζωηφόρο Τάφο τοῦ Κυρίου καί τόν Ἅγιο Γολγοθά. Μαθαίνοντας ὁ Πατριάρχης Ἀθανάσιος τήν νέα ἐπίσκεψη τοῦ Ἁγίου Σάββα ἔσπευσε νά τόν συναντήσει στόν Ναό τῆς Ἀναστάσεως. Μέ τήν εὐλογία τοῦ Πατριάρχη ξεκίνησε γιά τήν Ἀλεξάνδρεια, τή χώρα τοῦ Εὐαγγελιστῆ Μάρκου. Ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νικόλαος τόν ὑποδέχτηκε μέ τιμή καί ἀγάπη καί τόν βοήθησε νά ἐπισκεφτεῖ τούς ἁγίους ἀσκητές στίς γύρω ἐρημίες. Ἔφτασε στήν Μαρεώτιδα στήν ἄκρη τῆς Λιβύης, ἀπό κεῖ ἦρθε στή Θηβαΐδα, στή Σκήτη καί σέ ἄλλους ἱερούς τόπους. Δόξαζε δέ τό Θεό ὁ Ἅγιος Σάββας, διότι τόν ἀξίωσε νά συναντήσει τέτοιους θεοφόρους Πατέρες. Ὕστερα ὁ ἅγιος γύρισε στά Ἱεροσόλυμα, ἀναπαύτηκε γιά λίγον καιρό καί περνώντας ἀπό τήν Ἱεριχώ, τήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνη, τόν Καλαμῶνα πορεύθηκε γιά τό ὄρος Σινᾶ. Ἐκεῖ προσκύνησε τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο στόν τόπο τῆς φλεγομένης ἀλλά μή καιομένης βάτου. Οἱ πατέρες καί ὁ Ἐπίσκοπος - Ἡγούμενος τόν ὑποδέχτηκαν μέ ἀγάπη. Ἀνέβηκε στήν Ἁγία Κορυφή καί προσκύνησε ἐκεῖ πού ὁ Θεός συνομίλησε μέ τόν Μωυσῆ.
Στό μοναστήρι τοῦ Σινᾶ ὁ Ἅγιος ἔμεινε ὄλη τήν Σαρακοστή, ὅπου κάθε Σάββατο ἀνέβαινε στήν Ἀγία Κορυφή καί ἔκανε ὁλονύκτια ἀγρυπνία. Τό δέ πρωΐ τῆς Κυριακῆς τελοῦσε τή Θεία Λειτουργία μέ γυμνά πόδια, ἐπειδή στό μέρος αὐτό εἶπε ὁ Κύριος στόν Μωυσῆ : «Μή ἐγγίσης ᾧδε, λῦσε τό ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου, ὁ γάρ τόπος, ἐν ᾧ σύ ἕστηκας, γῆ ἁγία ἐστί». Ἔγραψε στά δίπτυχα τοῦ μοναστηριοῦ τό ὄνομά του, τῶν γονέων του καί τοῦ ἀδερφοῦ του.

Μετά γύρισε στά Ἱεροσόλυμα, τέλεσε γιά τελευταία φορά τή Θεία Λειτουργία στό Ναό τῆς Ἀναστάσεως, προσευχήθηκε γιά τόν ἑαυτό του καί γιά ὅλον τόν λαό του καί φιλώντας τόν Ἅγιο Τάφο τοῦ Χριστοῦ ἀποχαιρέτησε τόν Πατριάρχη Ἀθανάσιο.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ

Ὁ Ἅγιος Σάββας ξεκίνησε ἕνα ριψοκίνδυνο ταξίδι πρός τήν Βαγδάτη, ἡ ὁποία εἶχε δεχτεῖ τήν ὀρθόδοξη πίστη ἀπό τόν Ἀπόστολο Θαδδαῖο καί ἐκεῖ προσκύνησε τόν Ναό τῶν Ἁγίων Τριῶν Παίδων. Ἀπό κεῖ πῆγε στή Συρία καί ἔφτασε στήν Ἀντιόχεια ὅπου συνάντησε τόν Πατριάρχη καί προσκύνησε τόν τάφο τοῦ Ἁγίου Συμεών τοῦ Θαυμαστορείτου. Ἦταν πολύ χαρούμενος, πού βρισκόταν στήν Ἀντιόχεια, διότι ἐκεῖ ἦταν ἡ ἕδρα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί ἐκεῖ γιά πρώτη φορά ἀκούστηκε τό ὄνομα «χριστιανός».

Ἀπό τή Συρία πῆγε στήν Ἀρμενία, στή χώρα πού κοιμήθηκε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Καί τώρα ὁ Ἅγιος Σάββας βρίσκεται στό πιό ἐπικίνδυνο τμῆμα τοῦ ταξιδιοῦ του, ἔπρεπε να διασχίσει τό Κουρδιστάν, μιά ἄγρια καί ὀρεινή χώρα. Ἀλλά ἡ δύναμη καί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ τόν προστάτεψε. Στό ταξίδι του αὐτό ἔβλεπε μέ λύπη τούς χριστιανικούς ναούς πού εἶχαν μετατρεπεῖ σέ τζαμιά μέ μιναρέδες. Ἔφτασε μέ ἀσφάλεια σέ ἕνα λιμάνι τῆς Μεσογείου καί ἀπέπλευσε γιά τήν Νίκαια. Στό πλοῖο ἀρρώστησε βαριά ἀπό τούς πολλούς κόπους, πού εἶχε ὑποφέρει. Δέν ὑπῆρχαν φάρμακα καί ἡ κατάστασή του ἔγινε τόσο σοβαρή, ὤστε πλησίαζε στόν θάνατο. Μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἡ ἀσθένειά του ξεπεράστηκε.

Ἔφτασε στή Νίκαια καί ἔγινε δεκτός ἀπό τόν Αὐτοκράτορα Ἰωάννη Βατάτζη, τόν Πατριάρχη καί τούς χριστιανούς. Ρύθμισε σημαντικά προβλήματα τῆς ἐκκλησίας τῆς Βουλγαρίας καί τοῦ βασιλιᾶ Ἀσάνη. Μοναδικό του σκοπός ἦταν πάντα ἡ ἑνότητα καί ἡ ἐνίσχυση τῆς ὀρθοδοξίας. Σεβόταν τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, ὥστε ὁ δεσμός ἀνάμεσα στή Μητέρα Ἐκκλησία καί στή Σερβική Ἐκκλησία νά εἶναι ἀδιάκοπος μέχρι τίς μέρες μας.

Ἔφτασε στήν Κωνσταντινούπολη, ἔμεινε λίγες μέρες στό ἀγαπημένο του μοναστήρι τῆς Εὐεργέτιδος καί μέ πλοῖο ἀναχώρησε γιά τήν Βουλγαρία, γιά νά ἐπισκευθεῖ τόν βασιλιά Ἀσάνη, τοῦ ὁποίου ἡ θυγατέρα εἶχε παντρευτεῖ τόν ἀνιψιό του, βασιλιά τῶν Σέρβων Βλαντισλάβο. Ἀπό τήν παράλια Μεσήμβρια εἰδοποίησε τόν Βασιλιά γιά τόν ἐρχομό του. Στήν πρωτεύουσα Τύρνοβο συναντήθηκε μέ τόν Ἀσάνη, ὁ ὁποῖος τόν δέχτηκε μέ μεγάλη ἀγάπη καί, ἐπειδή ἦταν χειμώνας, τόν φιλοξένησε στό ζεστό του ἀνάκτορο.

Τήν παραμονή τῶν Θεοφανείων ὁ βασιλιάς Ἀσάνης καί ὁ Πατριάρχης Ἰωακείμ τόν παρακάλεσαν νά λειτουργήσει καί νά κάνει τόν Ἁγιασμό. Ὁ Ἅγιος τό ἔκανε μέ πολύ χαρά. Ὅταν διάβαζε τίς εὐχές τοῦ Ἁγιασμοῦ καί εὐλογοῦσε τό νερό σταυρωτά, τό νερό χωριζόταν στήν κολυμβήθρα καί πάλι ἑνωνόταν. Αὐτό τό εἶδαν ὁ βασιλιάς καί οἱ ἄλλοι καί δόξαζαν τόν Θεό, ἐνῶ ὁ Ἅγιος ράντιζε ὅλους μέ Ἁγιασμό.

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ

Τήν ἡμέρα τῶν Ἁγίων Θεοφανείων ὁ παθιασμένος μέ τό κυνήγι Ἀσάνης ἔφυγε, παρακάλεσε δέ τόν Ἅγιο νά μείνει μαζί τους μέχρι τό Πάσχα. Μετά τήν ἀναχώρηση τοῦ βασιλιᾶ ὁ Ἅγιος ἀρρώστησε καί αἰσθανόταν ὅτι ὁ Θεός τόν καλεῖ κοντά Του. Ὁ Ἅγιος εὐχαριστοῦσε τόν Θεό, διότι τοῦ ἐκπλήρωσε τήν παράκληση νά παραλάβει τό πνεῦμα του σέ ξένη χώρα. Κάλεσε κάποιους ἀπό τούς μαθητές του καί τούς ἔστειλε στήν Σερβία μέ πολύτιμα δῶρα καί ἅγια λείψανα. Ἔγραψε καί γράμμα πρός τόν βασιλιά Βλαντισλάβο καί τόν Ἁρχιεπίσκοπο Ἀρσένιο, μέ τό ὁποῖο ἄφηνε εἰρήνη καί τήν εὐλογία του σέ ὅλον τόν λαό τῆς χώρας του. Κράτησε δέ μαζί του πολύ λίγους.

Ἔτσι ἀφοῦ μοίρασε ὅλα ὅσα εἶχε, ἑτοιμάστηκε γιά τήν εὐλογημένη ἀναχωρηση ἀπό τόν κόσμο αὐτό, εὐχαριστώντας τόν Θεό. Ὁ Πατριάρχης Ἰωακείμ ἐπισκεύθηκε τόν ἄρρωστο Ἀρχιεπίσκοπο, ὁ ὁποῖος τοῦ εἶπε ὅτι σύντομα θά ἀναχωροῦσε πρός τόν Κύριο. Ὁ Πατριάρχης Ἰωακείμ τοῦ πρότεινε νά εἰδοποιήσει τόν βασιλιά, ἀλλά ὁ Ἅγιος Σάββας δέν συμφώνησε. Ἀσπάστηκαν τόν «ἐν Χριστῷ ἀσπασμόν» καί ὁ Πατριάρχης ἀποσύρθηκε. Κατά τά μεσάνυχτα ὁ Ἅγιος κοινώνησε τά ἅγια καί ζωοποιά Μυστήρια τοῦ Χριστοῦ καί εἶπε ὅ,τι ἔλεγε πάντοτε : «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἔνεκεν». Οἱ μαθητές του ἄγρυπνα ἔβλεπαν τό πρόσωπο τοῦ προσφιλοῦς τους πατέρα, τό ὁποῖο ἔλαμπε ἀπό ἀπερίγραπτο φῶς.

Ὁ Ἅγιος Σάββας δοξάζοντας καί εὐχαριστώντας μέχρι τό τέλος τόν Θεό, προσευχόμενος πλέον μέ ψιθυριστή φωνή γιά ὅλους πού γνώρισε στό παρελθόν, χαμογέλασε εὐτυχισμένα καί παρέδωσε τήν αὐγή τῆς 14ης Ἰανουαρίου τοῦ 1236 τήν ἁγία του ψυχή στόν Θεό. Οἱ μαθητές του, τοῦ σταύρωσαν τά χέρια καί ἄναψαν στό προσκέφαλό του ἕνα κερί. Τέτοιος ἦταν ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα τοῦ Ἁγίου Σάββα, πού ἦταν προορισμένη γιά ἀθάνατη ζωή καί δόξα.

Ἦταν ἀνάγκη νά εἰδοποιηθεῖ ὁ βασιλιάς Ἀσάνης, ὁ ὁποῖος, ὅταν ἄκουσε ὅτι ὁ Ἅγιος κοιμήθηκε, δυσαρεστήθηκε πολύ μέ τόν Πατριάρχη, πού δέν τόν ἐνημέρωσε ἀλλά παράγγειλε νά ἀποθέσουν τόν Ἅγιο στόν Ναό τῆς Μονῆς τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, πού ἔκτισε ὁ ἴδιος, καί ἔδωσε ἐντολή τήν ὥρα τῆς ταφῆς του νά μοιραστοῦν πολλά χρήματα στούς φτωχούς. Ὁ Πατριάρχης τά ἔκανε ὅλα σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ βασιλιᾶ καί ἔθαψε μέ λαμπρότητα τό σκήνωμα τοῦ Ἁγίου, εὐχαριστώντας τόν Θεό, πού τόν ἀξίωσε γι᾽ αὐτό τό ἔργο.

Ἡ εἴδηση τῆς κοίμησης τοῦ Ἁγίου Σάββα προκάλεσε βαθιά θλίψη σέ ὅλη τήν Σερβική χώρα, ἀπό τήν βασιλική αὐλή ὥς τίς ποιμενικές καλύβες. Ἀλλά ἐπειδή τό πένθος τοῦ λαοῦ δέν καταπραϋνόταν, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀρσένιος εἶπε στόν βασιλιά Βλαντισλάβο : «Βασιλιά, κάνε ὅ,τι σοῦ εἶναι δυνατό νά μεταφέρεις ἐδῶ στήν πατρίδα τά ἱερά λείψανα τοῦ Ἁγίου Πατέρα μας, διότι αὐτός εἶναι ὁ ἰσαπόστολος καί διδάσκαλός μας, πού μᾶς τόν χάρισε ὁ Χριστός. Αὐτός κοπίασε καί ὑπέμεινε πολλά γιά τή χώρα τῶν Σέρβων, τήν ὁποία κόσμησε μέ ναούς καί μοναστήρια, μέ Ἀρχιεπισκοπικό θρόνο, μέ ἐπισκόπους καί ἱερεῖς, μέ ὅλους τούς νόμους καί τούς ἱερούς κανόνες τῆς ἐκκλησίας».

Τήν νύχτα φάνηκε στόν ὕπνο τοῦ βασιλιᾶ Ἀσάνη ὁ Ἅγιος Σάββας καί τοῦ ἔδωσε ἐντολή νά πάρουν τό λείψανό του στή χώρα του καί στόν λαό του. Φοβήθηκε ὁ βασιλιάς καί προσκάλεσε τόν Πατριάρχη καί τοῦ διηγήθηκε τό ὅραμα. Ὁ Πατριάρχης τοῦ εἶπε ὅτι αὐτό εἶναι σημεῖο τοῦ Θεοῦ καί τόν συμβούλευσε νά δώσει τόν Ἅγιο, γιά νά τόν μεταφέρουν στή χώρα του.

Ἀφοῦ ἑτοιμάστηκαν ὅλα τά ἀναγκαῖα γιά τήν μετακομιδή τοῦ σκηνώματος, ὁ Βλαντισλάβος κάλεσε τούς Ἐπισκόπους νά τελέσουν τή Θεία Λειτουργία καί ἀνοίγοντας τόν τάφο βρῆκαν τό σῶμα τοῦ Ἀγίου ὁλόκληρο καί ἄθικτο. Ἦταν σάν νά κοιμόταν καί μιά ἄρρητη εὐωδία γέμισε ὅλο τόν ναό. Οἱ κάτοικοι τοῦ Τυρνόβου προσέρχονταν κατά χιλιάδες, γιά νά προσκυνήσουν τόν Ἅγιο, ὁ ὁποῖος ἐπιτέλεσε πάμπολλα θαύματα. Ἀκούοντας ὅλα αὐτά ὁ Βλαντισλάβος φοβήθηκε μήπως μετανοήσει ὁ βασιλιάς Ἀσάνης στήν ἀπόφαση νά πάρουν τόν Ἅγιο καί ἔτσι ἔδωσε ἐντολή νά ἀναχωρήσουν ἀμέσως γιά τή Σερβία μέ τό Ἅγιο λείψανο. Οἱ δύο βασιλεῖς χωρίστηκαν μέ ἀγάπη. Ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου στό Τύρνοβο, ἀκόμη καί τό ξύλινο φέρετρο καί ἡ σκόνη τοῦ τάφου στό Ναό τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων δέν σταμάτησε νά ἐπιτελεῖ θαύματα.

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀρσένιος μέ τούς ἐπισκόπους, τούς ἱερεῖς καί πλῆθος λαοῦ ὑποδέχτηκαν τό λείψανο τοῦ Ἁγίου Σάββα. Χιλιάδες χιλιάδων λαοῦ ἀκολούθησαν τήν πορεία τῆς μετακομιδῆς τοῦ σώματος τοῦ Ἁγίου. Ὅταν ἔφτασαν στή Μονή Μιλέσεβο, τήν ὁποία εἶχε κτίσει ὁ βασιλιάς Βλαντισλάβος, ἀπέθεσαν τό ἅγιο λείψανο μέ κάθε τιμή στόν τάφο, πού εἶχε ἐτοιμαστεί μέσα στόν ναό. Ὁ εὐσεβής βασιλιάς ἔκανε μεγάλη γιορτή στή μνήμη τοῦ Ἁγίου. Ἡ μετακομιδή τῶν ἱερών λειψάνων τοῦ Ἁγίου Σάββα ἀπό τό Τύρνοβο τῆς Βουλγαρίας στή Μονή Μιλέσεβο ἔγινε στίς 6 Μαΐου τοῦ 1237 καί ἡ ὁποία ἀπετέλεσε μεγάλο προσκυνηματικό κέντρο.

Ἐπί τουρκοκρατίας, ὁ Σινάν Πασάς ἐκτελώντας ἐντολή διέταξε νά μεταφερθεῖ τό ἅγιο λείψανο στό Βελιγράδι καί ἐκεῖ νά καεῖ. Στήν ἑτοιμασμένη πυρά τοποθετήθηκε τό ξύλινο φέρετρο μέ τό λείψανο τοῦ Ἁγίου καί στίς 27 Ἀπριλίου τοῦ 1595 κάηκε καί ἔγινε στάχτη. Μιά ἀσυνήθιστη φλόγα ἀνυψώθηκε πρός τόν οὐρανό καί φώτισε ὅλη τήν πόλη.

Ἀπαρηγόρητος ὁ θρῆνος τῶν ὑποδούλων Σέρβων χριστιανῶν, τῶν πνευματικῶν παιδιῶν καί ἀπογόνων τοῦ Ἁγίου μπροστά σέ αὐτό τό πρωτάκουστο ἔγκλημα. Ἡ ἐπιθυμία τοῦ Ἁγίου Σάββα, ὅταν βρισκόταν στή ζωή, ἦταν νά μαρτυρήσει γιά τόν Χριστό. Τώρα καί αὐτή ἡ ἐπιθυμία του ἐκπληρώθηκε. Ὁ Ἅγιος μέ τίς πρεσβεῖες του προστατεύει ὅλον τόν κόσμο.

Ἀμήν.

πηγή : «Ἁγίου Σάββα τοῦ Χιλανδαρινοῦ. Βίος καί Πολιτεία» Ἐκδόσεις «Ερμηνεια - Αγιον Ορος»
Φωτογραφίες