810 - Ο μοναχισμός όπως τον συλλογίστηκε ο Καθηγούμενος της Ι.Μ. Δοχειαρίου

 

Ο μοναχισμός δεν είναι θεσμός, αν και από πολλούς εν τη ρύμη του λό­γου λέγεται και γράφεται. Είναι χαρισματούχα κατά­σταση και χαρισματούχα κλήση του Θεού εν τη Εκκλησία. Γι' αυτό το ιερόν Ευαγγέλιο λέγει «οις δέδοται» και «ο δυνάμενος χωρείν χωρείτω». Απ' όλους τους χώρους της Εκκλη­σίας στον μοναχισμό φαίνε­ται περισσότερο το υπερ­φυσικό της στοιχείο.

Όταν ακούω ορισμένους να λέγουν: «Ο κόσμος έχει ανάγκη. Τι κλειστήκατε εσείς στα μοναστήρια;», αισθάνομαι πως δεν ερωτούνε τους μοναχούς, αλλά τον ίδιο τον Θεό: «Τί τους κά­λεσες, Θεέ, στις ερημιές και στα μοναστήρια; Δεν βλέ­πεις πόσες ανάγκες έχου­με στον κόσμο;». Έτσι, άθελά του ο άνθρωπος κά­νει υποδείξεις στον Θεό τί πρέπει να πράττει.

Στα νεανικά μου χρόνια κυκλοφορούσε περιζήτη­το βιβλίο αν κάποιον περίφημο συγγραφέα με τίτλο «Για να άνοιξη ο δρόμος σου» το όποιο έμμεσα χτυπούσε την χαρισματική κλήση. «Δεν χρειάζεται -έγραφε- να υπάγουμε στα βουνά, στα μοναστήρια και τις σπηλιές, για να βρούμε τους αγίους». Από αυτήν την θέση προήλθε η κρίση στον μονα­χισμό, αν και αυτό σήμερα τα παιδιά τους δεν το αποδέχονται με τίποτα. Έτσι, κινδύνεψε να εκλείψη ο μοναχισμός από  την Ορθόδοξη Εκκλησία και να καταντήσει προτεσταντική οργάνωση.

Ακόμη μια επεξήγηση: Όταν λέγουμε ότι ο μοναχισμός είναι χαρισματική κατάσταση, εννοούμε πως το αποτέλεσμα της άσκησης του μονάχου είναι στο εγγύς μέλλον άγνωστο και στο παρόν εν πολλοίς αβέβαιο. Είναι εσχατολογικό. Είναι αυτό που θα φανεί την ημέρα της θείας επιφανείας. Ενώ το θεσμικό είναι βέβαιο και άμεσο, ανεξάρτητο από την προσωπική ζωή του ιερουργούντος. Λειτουργεί ένας ιε­ρεύς; Εφόσον είναι κανονικός ιερέας και επικαλείται το Πνεύμα το Άγιον, χωρίς καμία αμφιβολία θα γίνει η μεταβολή του άρτου και του οίνου σε σώμα και αίμα Χρίστου. Βαπτίζει; Ε­φόσον έχει ενεργό την ιεροσύνη, ας είναι ο χει­ρότερος των ανθρώπων, βαπτίσθηκε ο άνθρω­πος.

Ενώ ο μοναχός αν είναι φαυλόβιος και προσεύχεται, ποιά ενέργεια θα έχει η προσευχή του; Γέγραπται γάρ: «Αμαρτωλών ουκ ακού­ει ο Θεός».

Αλλά ας γυρίσουμε το δοιάκι του λόγου στον μοναχισμό, όπως στην αρχή το συλλο­γίστηκα. Ο μοναχισμός είναι ένας βράχος, είναι μια πέτρα γρανιτένια σαν εκείνα τα απόκρημνα βράχια των Μετεώρων. Ο μοναχισμός στήθηκε στην γη, στην Εκκλησία, όχι ως φυ­σικό φαινόμενο, αλλ' ως υπερφυσικό. Τον έ­φτιαξαν οι σταλαγμίτες των δακρύων των απ' αιώνος Οσίων, που έπεσαν στην γη από τα μετανοιωμένα μάτια.

Έγινε τόσο σκληρός ο βράχος του μοναχισμού, που κανείς δεν μπο­ρεί να τον λαξέψει η να τον σαλέψει από την ρίζα του. Το μακραίωνο μαρτύριο της συνει­δήσεως τον έκανε πιο σκληρό από το σμυρίγλι και τον γρανίτη. Πολλοί αποτυχημένα σκέφθηκαν να τον κλονίσουν, αλλά εκείνος έμει­νε άσειστος, γιατί είναι ποτισμένος με το πιο καυτό υγρό που υπάρχει στη γη, τα δάκρυα της μετανοίας. Ποτίστηκε, ποτίστηκε και έσφι­ξε.

Έγινε ένα πολύγωνο διαμάντι που από παν­τού αστράφτει. Όσο πιο πολύ τον χτυπάς, τό­σο πιο αστραφτερός γίνεται. Όσο πιο πολύ προσπαθείς να τον κρύψεις, τόσο πιο πολύ φαίνεται. Και όσο πιο πολύ προσπαθείς να τον αμαύρωσης, τόσο πιο περιζήτητος γίνεται. «Πολλά δύνανται τα δάκρυα» ψάλλει η Εκ­κλησία την περίοδο αυτή.

Στάλα-στάλα τα δάκρυα έφτιαξαν τον βράχο του μοναχισμού κυματοθραύστη στους χειμαζόμενους, ανάπαυση των κουρασμένων. Έγινε ο μεγαλύτε­ρος εκφορτωτής των πεφορτισμένων και ο ύψι­στος κοσμημένος χιτώνας των εραστών του Χριστού, όπου συναντάται το ακρότατον εφετόν και απολαμβάνεται το απόθετον κάλλος. Αυτόν τον βράχο ανεβαίνουμε όλοι εμείς που γονείς, πατρίδες, συγγενείς, και γνωστούς αφήσαμε. Οι ολοκληρωτικά δοσμένοι στο Θεό, που δεν κρατήσαμε τίποτε για τον εαυτό μας, ούτε μιας βραδιάς αλάτι, όπως λέγει ο λαός μας.

Αδελφοί μου, είμαστε ορειβάτες στον ιερό βράχο του μοναχισμού, ακολουθώντας τα ίχνη των αγίων Πατέρων. Αν θελήσουμε να φτιάξουμε δικά μας πατήματα, σίγουρα θα γκρεμιστούμε όπως ο εωσφόρος. Στα δικά μας πατήματα θα πιαστεί κάθε εχθρός και πολέμιος του μοναχισμού, είτε κληρικός είναι είτε λαϊκός.

Ο ιερός βράχος αλεξιπτωτιστάς δεν δέχεται. Η προσγείωση γίνεται πάντα με ανάβαση, όπως την χάραξαν οι άγιοι Πατέρας. Οι άλλοι δρόμοι δεν φτιάχνουν ούτε μοναχό ούτε μοναχούς. Στο τέλος, παρά τα τάλαντα τους θα ομολογήσουν τον λόγο του Κυρίλλου Καστανοφύλλη: «Και τον μοναχόν απώλεσα και μοναχούς ούκ έποίησα».

Καυχώνται πολλοί γόητες και πλάνοι, του κόσμου πως εισήλθαν τάχατες στα άδυτα του μοναχισμού. Λες και τα άδυτα αυτά είναι πως τρώγει και τί τρώγει, πως πλαγιάζει και κοι­μάται ο μοναχός, η πόσο θυμώνει ο ηγούμενος, όπως καμαρώνουν οι ανόητοι δημοσιογρά­φοι, που δεν συνειδητοποίησαν ακόμη ότι εφη­μερίδα γράφουν και όχι Ευαγγέλιο.

Το άδυτα του Όρους και κάθε καλογερικού όρους δεν είναι τα σκευοφυλάκια ούτε τα θησαυροφυλάκια ούτε οι αδυναμίες των εγκαταβιούντων αλλά οι καρδιές των μοναχών. Εκεί βλέπεις και απολαμβάνεις τον πλούτο ή την φτώχεια τον μοναχισμού.

Εκεί καθοράς αν υπάρχει όντος Θησαυρός η άνθρακες. Αυτή όμως η είσδυσις είναι προνόμιο των εχόντων λεπτές κεκαθαρμένες αισθήσεις, και όχι των εχόντων τις αισθήσεις κεκαυτηριασμένες. Αυτοί και καλό να δού­νε, θα το διαστρέψουνε.

Αδελφοί μου, ο βράχος που ανεβαίνουμε είναι δυνατός, κατάγερος. Εμείς είμαστε αδύναμοι και ανήμποροι. Ας προσέχουμε, παρακαλώ, γιατί εμείς οι μοναχοί και γενικά οι ρα­σοφόροι έχουμε την τύχη των ποντικών: Ένα τρώγει το τυρί, «τα ποντίκια έφαγαν το τυρί».  Ένας μοναχός ωλίσθησε, «όλοι οι μονάχοι ολι­σθαίνουν».

Οι πλάνοι και γόητες αυξήθηκαν στις μέρες μας σαν τους κοπρομανίτες. Όλοι τάχατες πονούν τον μοναχισμό και μιλούν για εκκοσμίκευση. Αυτοί που το Ευαγγέλιο δεν εί­χε ποτέ την παραμικρή ισχύ στην ζωή τους. Δεν έχουμε από πουθενά υποστήριξη. Και δεν θέλουμε τα δεκανίκια των αναπήρων, παρά μό­νον την βοήθεια της Παναγίας.

Οι άνθρωποι που μας πλησιάζουν δεν έχουν λαλιά, δεν έ­χουν φωνή να διαψεύσουν, να βουλώσουν τα απύλωτα στόματα. Τούς φίλους μας και τους γνωστούς μας πρέπει να τους προσέχου­με πιο πολύ από τους εχθρούς μας. Να προ­σέχουμε τι μας υπαγορεύουν και τι μας υποδεικνύουν. Πίσω από τις αβρότητες υπάρχει πάντα ένας μεγάλος διάβολος.

Πόσες φορές «φίλοι» του μοναστηριού ξεμαδέρωσαν αδελφούς από την αδελφότητα, όπως η φουρτούνα τις κουπαστές του καραβιού! Η πορεία μας γίνεται εν μέσω παγίδων πολλών. «Στώμεν καλώς», γιατί όπως είπε και ο μέγας πατέρας μας Αντώνιος: «Εν ταις εσχάταις ημέραις οι συνετοί θα θεωρούνται τρελοί και οι τρελοί συνετοί».

Σήμερα ο λόγος θα έπρεπε να αναφέρεται στο άλλο μεγάλο βουνό, του μαρτυρίου, όπως ταιριάζει στην εορτή. Αλλά λόγω των γεγονότων της εποχής, πιαστήκαμε με το όρος του μοναχισμού. Μακάρι να παραμείνει και για μας και για όλο το κόσμο αυτό το ιερό βουνό το πιο ψηλό του κόσμου, για να βρίσκουν οι άνθρωποι το μέτρο της ορθής πίστης και ζωής.

Ομιλία της 9/22-3-2010 του Kαθηγουμένου της I. Mονής Δοχειαρίου Αγ. Όρους Aρχιμ. Γρηγορίου εις την πανήγυριν των Aγ. Τεσσαράκοντα της Ι.Μ. Ξηροποτάμου Αγ. Όρους

Χριστιανική Σπίθα, Έτος ξς' Πάρος Νοέμβριος 2010  Αριθμ. Φυλ. 689.

http://anavaseis.blogspot.com/2011/03/o-k-i-m.htm