764 - Φιλοαγιορείτες λογοτέχνες

Ο μεγάλος λογοτέχνης της Θεσσαλονίκης Ν.Γ. Πεντζίκης είχε μια ζωντανή και ουσιαστική σχέση με την Εκκλησία.

Είχε έλθει 70 φορές στο  Αγιον  Όρος.  Ένα από τα πολλά και ωραία κείμενά του μιλά ξεκάθαρα για τον έρωτά του με την Εκκλησία.

«Μια ξεχωριστή σωματική αίσθηση, εν Καβάλα προσφάτως, μ' έκαμε να καταλάβω ότι αγαπώ την Εκκλησία. Την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού. Την άλλη μέρα εξηγούσα σε φίλους, ότι η αισθηματική αυτή τοποθέτηση έλυνε όλα τα προβλήματα, που μπορεί να έχει ο άνθρωπος. Εκείνοι έδειξαν πως σεβόντουσαν τα αισθήματά μου σαν μια από τις ιδιοτροπίες μου, αλλά δεν συμφώνησαν μαζί μου ότι η Εκκλησία χωράει τα πάντα. Ανάφεραν ότι, και σαν αρχιτεκτονικό κτίσμα και σαν ηθικός θεσμός, βρισκόταν σε παρακμή, στον τόπο μας σήμερα. Είπαν ότι ούτε μια όμορφη ή ιστορικά σημαντικά Εκκλησία υπάρχει, επί παραδείγματι στην πόλι τους, παρ' όλο ότι αυτή, πρώτη σ' όλη την Ευρώπη, υποδέχθηκε τον Μέγαν Απόστολο των Εθνών.

Εσυνέχισαν τέλος με σχόλια γύρω από τη μόρφωση και ηθική των σημερινών ιερωμένων. Μου θύμισαν τους φίλους και συγγενείς που πέσαν επάνω μου, σαν αγάπησα μια κοπέλα, που κατά τη γνώμη τους δεν άξιζε...»

Ο ζωγράφος και πεζογράφος Ν.Γ. Πεντζίκης, που αναχώρησε για την άλλη ζωή στις 13-1-1993, ήταν γνήσιος, ατόφιος, αληθινός, γνώστης πολλών πραγμάτων. Η πίστη του ήταν ένα με τη ζωή του. Αγαπούσε την αγιογραφία, την αγιολογία, την υμνογραφία, το μοναχισμό, την Ορθοδοξία.  Ήταν ιδιαίτερος, ιδιότροπος, ιδιοφυής. Ο Γ. Σεφέρης τον είπε τον πιο μορφωμένο  Έλληνα. Το  Αγιον  Όρος το ήξερε καλά. Το χαιρόταν στις τακτικές προσκυνηματικές του επισκέψεις. Είχε στενές φιλίες με μοναχούς γνωστούς και άσημους. Τον συγκινούσε η ταπείνωση. Είχαμε μακρές συζητήσεις στη Σιμωνόπετρα, στη Δάφνη, στις Καρυές και στη Θεσσαλονίκη.

 

Πήγαινε στο  Αγιον  Όρος από το 1933. Αυτό που κυρίως του έμαθε, καθώς έλεγε, ήταν η αρετή της ταπεινοφροσύνης.  Έτσι ζούσε σαν πεθαμένος ή τρελός και ήταν μακάριος.  Έτσι, όπως γράφει: "Ένιωθα με ικανοποίηση ότι, εις τους κόλπους της, ο καθένας μπορούσε να 'χει τη θέση του και μάλιστα ανεξάρτητα προς το υπ' αυτού εκτελούμενον έργο και μόνον εκ της προαιρέσεώς του".

Θεωρούσε ο ιδιαίτερα ευφυής αυτός άνθρωπος τον εαυτό του "πτωχόν τω πνεύματι" και ενισχυόμενο από την Εκκλησία, που τον λύτρωσε από μελαγχολία, με το να τσακίσει το "εγώ" του και να αισθάνεται ένα σώμα με όλους τους εκκλησιαζόμενους πιστούς.

Ιανουάριο είχε αναπαυθεί και ο Α. Παπαδιαμάντης, ο μέγιστος των διηγηματογράφων μας. Στις 3-1-1911. Ο άγιος των νεοελληνικών γραμμάτων μας είχε ουσιαστική σχέση με την Εκκλησία, τα μυστήρια, το αναλόγιο, τις αγρυπνίες, τον ιερό  Αθωνα. Είχε καθαρά αισθήματα, δεν μάσαγε τα λόγια του, δεν ντρεπόταν να υμνεί και δοξολογεί τον Θεό. Τον είπαν και αυτόν ιδιότροπο. Πέθανε ψάλλοντας το δοξαστικό ιδιόμελο των Θεοφανίων. Τον θεωρούσαν "απόμακρο", "μοναχικό" και "παράξενο". Ο Ελύτης τον χαρακτήρισε "ο άνθρωπος του ελάχιστου". Νοερά είχε πετάξει από το παράθυρο καθετί που δεν του ήταν απαραίτητο.  Έτσι είναι.  Ήταν μικρός και ήταν μέγας.

Έτσι ήταν και ο εξάδελφός του, ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης, που συνδέθηκε και αυτός με το Περιβόλι της Παναγίας και αγιορείτες γεροντάδες, όπως τον Ιερώνυμο τον Σιμωνοπετρίτη και Δανιήλ τον Κατουνακιώτη. Είχε και αυτός την τρέλα να τελειώσει το βίο του μοναχός στην αγαπημένη του Σκιάθο πριν 80 χρόνια. Η σύζυγός του πήγε μοναχή στο Κεχροβούνι της Τήνου. Εκοιμήθη ως μοναχός Ανδρόνικος.

Τρεις φιλοαγιορείτες μεγάλοι λογοτέχνες μας διακρίνονται για την εξαιρετική γραφίδα τους και τη θερμή πίστη τους. Σήμερα οι πολλοί των λογοτεχνών μας μάλλον ντρέπονται να πουν ότι πιστεύουν, μη θεωρηθούν αντιπροοδευτικοί.

Μοναχός Μωϋσής, Αγιορείτης

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 25-1-2009