Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2014

4350 - Αδελφότης Νικοδημαίων. Ο Γερο Αρσένιος ο ξυλογλύπτης και οι υποτακτικοί του



α) Γέρων ρσένιος ξυλογλύπτης.

Καταγόταν π τ χωρι Βρισι τς Μυτιλήνης. Γεννήθηκε τ 1866. Τ 1885, σ λικία 19-20 τν, λθε στ Καυσοκαλύβια, στν Καλύβη τν γίων Πάντων κα ποτάχθηκε στν Γέροντα Νικόδημο, γιογράφο καταγόμενο π τς Σέῤῥες. Τ 1890 χρημάτισε Δικαος. Σ κάποια ποσημείωση διαβάζουμε τι τν χρονι ατ ρίσθηκε στν τελετ τς Μεγάλης Πέμπτης, ν βγαίνει σταυρωμένος κα χι Εκόνα, πως συνηθιζόταν παλαιότερα.
Γέρων ρσένιος μαθε κοντ στν Γέροντά του τν γιογραφία μ τν πικρατούσα τότε τεχνοτροπία τν ωασαφαίων, δηλαδ τν ωσικ τεχνοτροπία, μ λάδι. Τ ργαστήριο τν ωασαφαίων εχε ναγνωριστ ς Σχολή κα πρεπε ο πόλοιποι γιογράφοι τς περιοχς ν πηγαίνουν τς εκόνες κα ν παίρνουν τν γκριση κα τν σφραγίδα τν ωασαφαίων, γι ν εναι δεκτς π τος γοραστάς, ο ποοι τότε σαν κυρίως ώσοι.
υτ μως φερε ρκετς δυσκολίες, κα δν τ ποδεχόνταν ρκετο Πατέρες, πως κα συνοδεία το Γέροντα Νικοδήμου. ποστέλλεται γι ατ μοναχς ρσένιος στν Γέροντα μοναχ Γρηγόριο Κατσάνο, ξαιρετικ ξυλογλύπτη κα θαυμάσιο δάσκαλο, στν Καλύβη το γίου Εθυμίου στν γιο Νελο, ν μάθει πλέον τν ξυλογλυπτικ τέχνη. Γρήγορα προοδεύει, κα π τ πλ γιασματάρια (σταυρούς), μ τς σχεδιαστικς γνώσεις πο εχε π τν γιογραφία, κατέληξε ν γίνει ριστος ξυλογλύπτης εκόνων κα πολύπλοκων παραστάσεων. Γέρων Νικόδημος πεβίωσε τ 1907, στν Καλύβη τν γίων Πάντων. Λίγο ργότερα συνέβη μεγάλη καταιγίδα κα διαπέρασε πογείως τς Καλύβης εμα δατος πρς τν θάλασσα. π τν ρμή, παρασύρθηκε τ μέρος τς Καλύβης πο εναι πρς τν θάλασσα. Φοβούμενοι μήπως καταστραφε κα πόλοιπη Καλύβη μ τν κκλησία τν γίων Πάντων, γόρασαν τν Καλύβη τς Ζωοδόχου Πηγς, μ Γέροντα πλέον τν μοναχ ρσένιο, κα συνοδεία τν μοναχ Γερμαν π τ λιβέρι Καρυστίας, τν ερομόναχο Νικόδημο π τν Σμύρνη, μ τν νηψιό του πατρς Νικοδήμου τν ερομόναχο πιφάνιο.

Αρσένιος μοναχός Καυσοκαλυβίτης, ο ξυλογλύπτης (1866-1956)
(Φωτογραφία: Σπύρος Μελετζής, 1950)
συχία πάντοτε νισχύει τν μοναχ πο θέλει ν ζήσει ντονη πνευματικ ζωή, κα ν νωθ μ τν Θεό. να ξαιρετικ παράδειγμα ποτελε μοναχς ρσένιος. γαποσε τν συχία κα μ τν σιωπή του πέρασε τν παρούσα ζωή, θόρυβα.
ταν πιτηδειότατος στν ξυλογλυπτικ τέχνη. κανε μεγάλα ξυλόγλυπτα ργα γι τς βασιλικς οκογένειες τς λλάδος, τς ουμανίας κα τς Βουλγαρίας. Φιλοτέχνησε πίσης κα τήν· νάστασις τν Νεκρν, κα μία παράσταση τς Σταυρώσεως, μ πιγραφή· ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ, τ ποα βρίσκονται στν μερική. τέρα δ παράστασις κοσμε τ Συνοδικν τς Μεγίστης Λαύρας. κανε κα λλα σπουδαα ργα, σκορπισμένα σήμερα σ λον τν κόσμο. Τν τέχνη τς ξυλογλυπτικς δίδαξε Γέρων ρσένιος κα σ λλους μοναχος τς περιοχς. νας π τος εδοκιμώτερους μαθητάς του πρξε Γέρων μοναχς Δανιλ Πετράκης, π τν Καλύβη το γίου Εσταθίου.
Γέρων ρσένιος τηροσε τ τυπικ τν παλαιοτέρων Πατέρων. Πρν π τν Θεία Κοινωνία νήστευε τρες μέρες, πως κα λλο βιαστα Πατέρες, κα τ βράδυ πρν π τν Θεία Μετάληψη κανε γρυπνία μ τν κολουθία το γίου τς μέρας, τν κανόνα του κα μ πλούσιο κομποσχοίνι συμπλήρωνε τν πόλοιπη ρα τς νύκτας. Μεταλάμβανε συνήθως κάθε Σάββατο στν κοιμητηριακ Ναό. Τν λειτουργία τν καναν τότε πολύ πρωί. Τελείωνε δύο ρες πρν ξημερώσει, γι ν ξυπηρετηθον ο γρυπνοντες κα ν χουν μετ χρόνο ν ναπαυθον, στε ν ντέξουν τν κόπο τς μέρας.
καλλιτεχνική του ψυχή, γράφει π. Χερουβεμ Καράμπελας, στίς· Νοσταλγικς ναμνήσεις του, ταν γιασμένη π τν σκηση. Τν ργασία του τν συνόδευε πάντοτε νηστεία κα προσευχή. Στ πρόσωπό του βλεπες τν νθρωπο πο ζοσε μόνο γι τν Θεό, κα πηρετοσε μ τν λεπτότατη τέχνη. Τ μάτια του φωτεινά, σν μικρο παιδιο. Τ λευκό του πρόσωπο, χωρς καμία γεροντικ υτίδα κτινοβολοσε, ν σπρη γενειάδα τν κανε περισσότερο σεβάσμιο. λους σους εχαν τν ελογία π τν Θε ν τν γνωρίσουν, τος συνέπαιρνε. Τ σοφ λόγια βγαιναν π μι γιασμένη καρδιά. ψαλλε ταπεινά, κα κατανυκτικά, στ Κυριακό. νάγνωση το γίου πιφανίου στήν: Ες δου Κάθοδο, τ βράδυ τς ναστάσεως, ταν πάντοτε δική του. ταν μεγάλης ντοχς, οδέποτε φόρεσε μάλλινες φανέλες, ργαζόμενος 12-14 ρες μερησίως μεταξ θύρας κα παραθύρων νοικτν, μ λαμβάνοντας π’ ψιν τ εμα. Κανένα π τ δόντια του δν λειπε μέχρι τν μέρα το θανάτου του. παθε μιπληγία, ν δη εχε χάσει τ φς τν φθαλμν του π τριετίας. μεινε κλινήρης, παθε κα γκύλωσις τν ποδιν, διατήρησε μως μέχρι τέλους τν διανοητικ διαύγεια.
Κοιμήθηκε στς 24 Δεκεμβρίου το 1956, σ λικία 90 τν.


αα) ποτακτικός το Γέροντος ρσενίου, παπα-Νικόδημος

ποτακτικός το Γέροντος ρσενίου, παπα-Νικόδημος, εχε τελειώσει τ Σχολαρχεο, καταγόταν π τν Σμύρνη κα γεννήθηκε τ 1880. Στ γιον ρος λθε τ 1898, μόλις δεκαοχτ χρονν. Προχώρησε νδρείως τν δρόμο τς φιερωμένης ζως. κάθε σαρκικ κλήση κα πιθυμία σφάγη στν βωμ το πνεύματος. δηγήθηκαν τ βήματά του στν ρημο τν Καυσοκαλυβίων, στν γιοτόκο ατ Σκήτη μ τ λαμπρ πρότυπά της.
Κοντ στς ρετές, θαυμαστ σαν κα τ ργα τς μεγάλης πομονς των, τ ξαιρετικ κα πολυσύνθετα ξυλόγλυπτα, τ ποα μαζ μ τν Γέροντά του κα τν παράδελφό του μοναχ ρσένιο τεχνούργησαν πογράφοντας: ργον Συνοδείας Νικοδημαίων.
Καθημερινς ερουργοσε μ κρα ελάβεια παπα-Νικόδημος. πρξε ξακουστς πνευματικός, στν ποον πήγαιναν ν ξομολογηθον ν πάρουν τς συμβουλές του πολλο Πατέρες το γίου ρους. Εχαν στενς σχέσεις μ τν μητροπολίτη Μιλητουπόλεως ερόθεο, ποος ρκετς φορς φιλοξενετο στν Καλύβη τους. Τν προσκαλοσαν σ διάφορες μητροπόλεις μέσω τς Μονς γι ξομολόγηση κα διακονία του ατ εχε πλούσια καρποφορία. νταπόκρισις πο εχε στος λαϊκος δελφος τ ργο του ς Πνευματικο καταφαίνεται κα στν παρακάτω πικήδειο πο κφώνησε τν 25η Αγούστου 1936, διδάσκαλος Κωνσταντνος Βαλάτης, πο ξομολογονταν σ ατόν:

Πανοσιώτατε Πάτερ κα Πνευματικέ μου.
Ξένος κα γ στν ξένη γ, στν για τούτη χώρα,
ρχομαι σν διδάσκαλος ν σο προσφέρων δρα.
χι λιβάνι κα κερί, λάδι γι τν ψυχή σου
μόνο κενα πο μέσα μου νιώθω πς στν ζωή σου
κτέλεσες κα πραξες κα μ τ παραπάνω.
Γι ατ νομίζω πς ποτ τ λόγια δν φτάνουν.
Πάτερ μου, πόσο σ’ γαπ, πόσο πον γι σένα
κα καρδιά μου θλίβεται, προπάντων ‘δ στ ξένα.
γνώρισα Πνευματικούς, γνώρισα Πατέρας,
εσαι π τος σπάνιους, σ σένα πρέπει γέρας.
Α ρεταί σου λάμπουνε, χαρίσματα τ τόσα
κα πο ν τ ξιστορ μ τν φων τν ζσα;
Παρηγορι πνευματική, πνευματικ στολίδι
τ μόνο σ στν Σκήτη μας δν θ ξαναΐδει.
ν ζησες ες τν ζω πενήντα τόσα χρόνια,
μως πολιτεία σου θ ζ πάντα αώνια.
ματαιότης δι σ εναι μηδν ες λα,
διότι τν πέφυγες κα ζοσες δίχως λόγια.
Πράξεις κα ργα πάντοτε, παντο πο πγες
λήθεια διεκήρυττες, γία ζω διγες.
Ποιός θ ξεχάσει, Πάτερ μου, τν τόση καλωσύνη
τ ταπειν χαμόγελο ζωγραφιστ στ χείλη;
Ποιός θ ξεχάσει, Πάτερ μου, τ λόγια τ χρυσά,
πο βγαιναν μετρημένα κα σαν ταπεινά.
Ποιός θ ξεχάσει, Πάτερ μου, τώρα τ τελευταα
πο τόσα ‘σ πέφερες, λλ πολ γενναα;
Κανείς, κανες δν βρίσκεται, λλ’ λοι ο Πατέρες,
εναι σιμά σου βρίσκονται, χ πόσες μέρες.
Κι σο λίγοι εναι δ, τόσο πολλ δόξα.
Κοιμήθηκε νέος, (56 τν), στς 24 Αγούστου το 1936.



αβ) τερος ποτακτικός το Γέροντος ρσενίου, παπα-πιφάνιος.

Επιφάνιος ιερομόναχος Καυσοκαλυβίτης (1911-1988)
(Φωτογραφία: Σπύρος Μελετζής, 1950)
Στν συνοδεία εχε προστεθ κα νιψις το προειρημένου Νικοδήμου, πιφάνιος, τν ποο εχε πάρει κοντά του π μικρό, μόλις 13 τν, τ 1922. Σν μικρς πο ταν παιζε, κα ταν τ μουλάρια κουβαλοσαν ξύλα, τρεχε κα πηδοσε πάνω τους γι ν κάνει περιπάτους. Το εχαν φτιάξει κα μία βαρκούλα μ λατήριο πο κούρδιζε γι ν παίζει στν στέρνα τς Καλύβης. Πέρασαν τ παιδικ χρόνια μαζ μ τν κμάθηση τς ξυλογλυπτικς κα τν εσαγωγή του στ μοναχικ καθήκοντα, κα στ 18ο τος τς λικίας του, τ 1927, γινε μοναχός. Τ 1929 εροδιάκονος κα ερομόναχος τ 1936. Διακόνησε ρκετ χρόνια τν Σκήτη κα τ Κυριακό.



αγ) τερος ποτακτικός το Γέροντος ρσενίου, μοναχς Γερμανός.

λλος ποτακτικς το Γέροντα ρσενίου, μοναχς Γερμανός, νέλαβε ν μεταφέρει τ δύο περίφημα μεγάλα ξυλόγλυπτα πο ναφέραμε στν μερικ πρς πώληση. κε, μέχρι ν βρε γοραστάς, πειδ τ ργα ατ ταν μεγάλης ξίας, ργησε κα μέλησε κάπως τ μοναχικά του καθήκοντα. λλά, κα ταν τελικ τ πώλησε, παρέτεινε τν διαμονή του στ φθοροποι ατ περιβάλλον. φιλάνθρωπη μως πρόνοια το Θεο, πέτρεψε ν πάθει παράλυση, ποία τν καθήλωσε στ κρεβάτι. Ατό, γινε φορμ ν ποθήσει τν ελογημένο τόπο πο εχε φήσει. ρχισε ν θερμοπαρακαλ τν προστάτιδα του Κελλιο τους Ζωοδόχο Πηγή, τν φορο το γίου ρους, ν τν θεραπεύσει μ τν πόσχεση ν πιστρέψει κοντά Της. Παναγία, δν ργησε ν νταποκριθ στς κεσίες το παιδιο Της. π. Γερμανός, μετ π λίγο καιρ θεραπεύτηκε τελείως κα μέσως κπλήρωσε τν πόσχεσή του. παπα-Νικόδημος εχε τότε κοιμηθε. Γέροντάς του ρσένιος κα ερομόναχος πλέον πιφάνιος, τν δέχτηκαν μ μετρη χαρά, κα νέκφραστη γάπη.
ταν λίγα χρόνια ργότερα φθασε καιρς τς ναχωρήσεώς του γι τν ληθιν ζωή, επε στν π. πιφάνιο: δελφέ, νομίζω τι λθε ρα ν φύγω π ατ τν ζωή. Γι ατό, ν θέλεις, παρακάλεσε τος Πατέρες τς Σκήτης ν κάνουν θερμ προσευχ πρς τν Κύριο γι τν ταλαίπωρη ψυχή μου κα Θες ν λεήσ κα σένα κα λους τος δελφούς.
Μετ π λίγο καιρό, ν ταν παρόντες πιφάνιος κα λλοι Πατέρες τς Σκήτης, ρχισε νας φοβερς διάλογος, στν ποο π. πιφάνιος παντοσε μονολεκτικά, μ να Ναί, να χι, πο κουγαν μ κατάπληξη ο Πατέρες. Μερικς φορές, κτς π ατ λεγε: χι, ατ δν τ καμα, ψέματα λέτε, γι κενο καμα ατ τ καλό, γι ατ καμα ατ τν μετάνοια· κα πάλι: Να τ καμα, λλ δωσα λεημοσύνη· κα λλοτε· χι, ατ δν τ καμα. Ατ διήρκεσε ρκετ ρα κα σ ατ τν κατάσταση παρέδωσε τ πνεμά του, τ 1955.
ερομονάχου Μαξίμου Καυσοκαλυβίτου:
σκητικς Μορφς κα Διηγήσεις π τν θω,
. Κελλίον γ. ντωνίου, Κρύα Νερά,
γιον ρος, 2006

1 σχόλιο:

  1. Το κατα κόσμο όνομα του ξυλογλύπτη μοναχού Αρσένιου ηταν Κόντος Απόστολος του Στυλιανού και της Αμερσούδας

    ΑπάντησηΔιαγραφή