9 - Το κλασικό βιβλίο για το Άγιο Όρος

Γερασίμου Σμυρνάκη

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Εκδόσεις ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ

Τόμος 1

Σελίδες 822 (714 + 108 περιεχόμενα)

2005, Καρυές Αγίου Όρους

(ανατυπωμένη έκδοση του 1903)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

του Γεράσιμου Σμυρνάκη (1902)

Εν τω κατά μήνα Ιούνιον ενεστώτος έτους δημοσιευθέντι ημετέρω πονηματίω: «Ο Αθως και η Χαλκιδική», ανηγγέλλομεν την έκδοσιν του ανά χείρας έργου ημών εν ω: «ο φιλαναγνώστης ευρήσει εν δυνατή λεπτομερεία παν το προς μελέτην ευρυτέραν της ιεράς ταύτης γης του Αγιωνύμου Όρους».

Επειδή άχρι τούδε ουδέν, ως γιγνώσκομεν, συνετάχθη δοκίμιον εν τη καθ' ημάς Ελληνίδι φωνή λεπτομερές ως οίον τε περί του Αγίου Όρους, μιάς των Ακροπόλεων αληθώς της ελληνικής Ορθοδοξίας, ημείς οι ελάχιστοι, φόρον σεβασμού και αφοσιώσεως αποτίοντες τω ιερώ ημών τούτω Τόπω και υπό πολλών του καλού και της ευσεβείας φίλων κατά καιρούς παρατρυνόμενοι, προέβημεν εις την σύνταξιν της παρούσης πραγματείας, έστω και ατελούς.

Προς τούτο έσχομεν υπ' όψει τους περί Αθω συγγράψαντας παλαιούς τε και νεωτέρους, τα εν τοις αρχείοις των ιερών Μονών αποκείμενα έγγραφα και χρυσόβουλλα, εφ' όσον ημίν επετράπη, και ότι άλλο σχετικόν διευκρινίζον τα κατά το Αγιον Όρος, αποκαλύπτον την μεγάλην αυτού θρησκευτικήν και εθνικήν σημασίαν, αφηγούμενον λεπτομερώς τα κατά της αυτονομίας αυτού και της ελληνικής υποστάσεως χαλκευόμενα και τους κινδύνους, ους διατρέχει κατά τους τελευταίους τούτους χρόνους.

Ομολογούμεν ότι ατελές διανοητικόν κατασκεύασμα προσφέρομεν τοις ημετέροις αναγνώσταις, αλλ' έχομεν υπόψη το αρχαίον «καδ' δύναμιν έρδειν και θεώ φίλον». Ούτω δ' ευελπιστούμεν, ότι το δημοσίευμα ημών θέλει τύχη της ευμενούς δεξιώσεως πάντων των ειδότων ηλικίας και χαλεπάς δυσχερείας παρέχουσιν αι τοιαύται έρευναι και μελέται, παρακαλουμένων ν' αποβλέψωσιν εις τον ακραιφνή ημών σκοπόν του να διανοίξωμεν ευρυτέρους ορίζοντας προς άντίληψιν και κατανόησιν του παλαιοτάτου και ιερωτάτου τούτου προμαχώνος της ελληνικής Ορθοδοξίας.

Έγραφον εν Αγίω Όρει μηνί τελευτώντι Οκτωβρίω του χιλιοστού εννεακοσιοστού δευτέρου σωτηρίου έτους.

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΣΜΥΡΝΑΚΗΣ

Ιερομόναχος Εσφιγμενίτης।

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

του Αρχιμ. Πρόδρομου, Καθηγουμένου της Ι.Μ. Μεγίστης Λαύρας (2005)

Το πολύτιμο τούτο σύγγραμμα του αειμνήστου Γερασίμου Σμυρνάκη τυγχάνει αναντικατάστατον και εκ των πρωτίστων βοήθημα δι' όσους ασχολούνται με την αγιορειτικήν ιστορίαν, είτε εξ επόψεως ερεύνης και μελέτης είτε από αγάπης κινούμενοι και ενδιαφέροντος δια τον ιερόν ημών τόπον, το Αγιώνυμον Όρος.

Ο εμβριθείς και πολυνούστατος συγγραφεύς του συνεκέντρωσε ως λόγιος αγιορείτης πλούσιον αρχειακόν υλικόν εκ των παλαιφάτων μονών, άμα δε και προφορικάς μαρτυρίας ικανάς της ζώσης αθωνικής παραδόσεως. Ταύτα δε περιέσωσε διαθέτοντας μνήμην ου την συνήθη και ακαταπόνητον συγγραφικόν τάλαντον, καταλιπών εις πάντας ημάς τους μεταγενεστέρους ταμείον ακένωτον της ιεράς ιστορίας ην διέγραψεν η αθωνική μοναχοπολιτεία υπερβαίνουσαν χιλιόχρονον βίον και πορείαν.

Ο επίτομος ούτος θησαυρός επανεκδίδεται ήδη το τρίτον υπό των εκδόσεων «Πανσέληνος» εκ της θεοφιλούς και φιλοστόρου συνοδείας του Ιερού Κελλίου των Καρυών, Αγίου Νικολάου του «Χαλκιά», προς θεραπείαν πάσης πνευματικής αναζητήσεως των ερευνητών και φιλαθωνιτών αδελφών μας. Δια τούτο πρέπει αυτοίς έπαινος κατά Θεόν, δια την καταβληθείσαν προσπάθειαν αποπερατώσεως έργου κοπιώδους, πολυεξόδου και πολυμεριμνίου. Ου μην αλλά και βαρυσημάντου, λυσιτελούς, ως εκ τούτου και τερπνού.

Διό και ευχόμεθα πλουσίαν την από Θεού αντιμισθίαν τοις εκδόταις και την επιδαψίλευσιν του Πνεύματος, την άνωθεν ενίσχυσιν και φωτισμόν πάσι τοις εντευξομένοις.

Εν Μεγίστη Λαύρα Σεπτέμβριος 2005

Ο Καθηγούμενος

της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας

Αρχιμ। Πρόδρομος

Ο Γεράσιμος Σμυρνάκης (κατά κόσμον Γεώργιος Σμυρνάκης) εκ Πελοποννήσου αξιωματικός του Ελληνικού στρατού προσήλθε εις το Άγιον Όρος εις την Ι.Μ. Εσφιγμένου ένθα μετά τινα δοκιμασίαν εκάρη μοναχός μετονομασθείς Γεράσιμος. Μετά τινα δε έτη διωρίσθη αντιπρόσωπος της Ιεράς Μονής παρά τη Ιερά Κοινότητι εις εποχήν πολύ κεκινημένην.

Κατά το έτος 1905-1908 ανηγορεύθη ηγούμενος της Μονής Εσφιγμένου. Δια το αλλοπρόσαλλον όμως του χαρακτήρος του, εξεβλήθη της Ηγουμενείας και μετέβη εις Αμερικήν, οπόθεν επιστρέψας ενεγράφη εις την Μονήν της Πάτμου όπου και απεβίωσε.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, 1938, αρ. φύλ. 7

.

.

Ετελέσθη εν τη Αγία και Μεγίστη Λαύρα του Όρους Αρχιερατικόν μνημόσυνον υπέρ αναπαύσεως των ψυχών Γερασίμου Σμυρνάκη και Παντελεήμονος Ιερομονάχων Λαυριωτών χοροστατούντος του Θ. Επισκόπου Μελητουπόλεως κ. Ιεροθέου μετά 15 Ιερέων και του Αρχ. Αχιλλείου Λαυριώτου, προϊστ. Της εν Πειραιεί Αγίας Σοφίας όστις ανεχώρησε ευλογία και αδεία της Ι.Μ.Μ. Λαύρας.

Ο αοίδιμος Γεράσιμος Σμυρνάκης προ 25 ετών διετέλεσε Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου διαφωνήσας δε ανεχώρησε εκείθεν το 1908 δι΄ Αμερικήν εργασθείς ως εφημέριος και επιστρέψας εις δωδεκάνησα ειργάσθη ως εφημέριος και καθηγητής, απεβίωσε δε εβδομηκοντούτης εις την Ιεράν Μονήν Πάτμου απαρηγόρητος διότι δεν ηδυνήθη να επιστρέψη εις την Νέαν του μετάνοιαν την Ι.Μ.Μ. Λαύρας ης κατέλιπε άπασαν την χρηματικήν περιουσίαν του.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, 1937, αρ. φύλ. 5