113 - Σεϊμένης και Σερδάρης

Σεϊμένης: Χριστιανός οπλοφόρος κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας, ο οποίος συνόδευε με έγκριση του Καϊμακάμη*, τον Πρώτο. Τότε υπήρχαν 4 Σεϊμένες ή Σεϊμένηδες, που υπηρετούσαν στο Κοινοτικό μέγαρο.

Σήμερα περιπολεύει τις Καρυές, συνοδεύει τον Πρώτο τιμητικώς και είναι τρόπον τινά ο αστυφύλακας του Άθω. Είναι τρεις και ο ένας από αυτούς, ο πολιτάρχης, είναι ο αρχηγός.

*Καϊμακάμης ήταν ο Διοικητής του Αγίου Όρους επί τουρκοκρατίας.

Σερδάρης: Χριστιανός οπλοφόρος κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας, που υπηρετούσε ως φύλακας στα όρια του Άθω. Οι Σερδαροί, Σερδάρες ή Σερδάρηδες ήταν διαιρεμένοι σε δύο ομάδες (καπετανάτα) με αρχηγό της κάθε ομάδος τον καπετάνο. Γενικά ο Σερδάρης φρουρεί τα «περάσματα» και τα δάση. Αποτελεί τρόπον τινά τον χωροφύλακα του Αθω.

Περιγραφή από τον Γεράσιμο Σμυρνάκη (1903)

... Οι μεν Σεϊμένηδες διορίζονται τη 1^η Ιουνίου απ ευθείας υπό της Ιεράς Κοινότητος, προ της οποίας εμφανιζόμενοι ποιούσι μετάνοιαν και οι τέσσαρες. Χρησιμεύουσι δ΄ ως κλητήρες της Ιεράς Κοινότητος και Επιστασίας, ως υπάλληλοι του σκευοφυλακίου, ως διακοσμηταί της αιθούσης των συνεδριών της Κοινότητος, ως υπάλληλοι προσφέροντες το σύνηθες κέρασμα εκ γλυκού και καφέ τοις αντιπροσώποις και επισκέπταις και ως νυκτοφύλακες της αγοράς των Καρυών.

Οι δε Σερδαρέοι διορίζονται ωσαύτως υπό της Ιεράς Επιστασίας αλλά τη προτάσει των Ιερών Μονών, εν αις προϋπηρέτησαν ως δασοφύλακες (κουρτζίδες), υποχρεούμενοι άμα τη κατατάξει αυτών να φέρωσιν ευπρεπή ενδυμασίαν μετά πολυπτύχου φουστανέλλας, ως και οι Σεϊμένηδες, και μετά ερυθρού καλύμματος της κεφαλής (φεσίου) μεγάλου, όπερ αποκλίνει προς τα οπίσω μετά θυσσάνου, και περιδέδεται κύκλω δια ταινίας μελαίνης πλάτους δύο δακτύλων ως έγγιστα προς ένδειξιν της παρά τη Ιερά Κοινότητι υπηρεσίας αυτών.

Ως όπλα δε χρησιμεύουσιν αυτοίς τα ιστορικά καρυοφύλλια, ενώ οι οπλαρχηγοί και Σεϊμένηδες εν υπηρεσία διατελούντες φέρουσι την ιστορικήν πάλλαν ή το γιαταγάνιον. Οι δε Σεϊμένηδες χάριν κόσμου φέρουσι διάφορα επί του στήθους αργυρά εγκόλπια, εφ ων εγκολάπτονται διάφοροι άγιοι, εξηρτημένα χιαστί δι αργυρών αλύσεων, ως και πυριτιδαποθήκας αργυράς κενάς. Εφ ω και τις ένθους επισκέπτης εν έτει 1888 έγραψε το κάτωθι τετράστιχον:

Ω Σεϊμένη αθάνατε με τους χρυσούς Σταυρούς σου

με τα αργυρά εγκόλπια και με τους θυρεούς σου,

βαρύτιμ αναθήματα αρχαίων βασιλέων,

φρούρει πιστώς την πίστιν μας το έθνος μας το νέον.

Οι Σερδαρέοι διαιρούμενοι προς ασφάλειαν του Τόπου εις δύο τμήματα υπό δύο οπλαρχηγούς, διέρχονται εκ περιτροπής απάσας τας Ιεράς Μονάς, Σκήτας και Κελλία. Παραμένουσι δε προς ανάπαυλαν και διατροφήν εν μεν ταις Μοναίς επί δύο ημέρας, λαμβάνοντες καθ εκάστην ανά δύο σιτηρέσια, εν δε ταις Σκήταις ανά μίαν, λαμβάνοντες ωσαύτως δύο, εν δε τοις Κελλίοις ανά ημίσειαν ημέραν, λαμβάνοντες εν σιτηρέσιον.

Οι εν τω καραουλίω της Κοινότητος σταθμεύοντες 4-5 Σερδαρέοι και μετά δίμηνον χρονικόν διάστημα αντικαθιστάμενοι υπό άλλων, χρησιμεύουσιν, όπως φρουρώσι την ζώνην του Αγίου Όρους και εμποδίζωσι την εις αυτό είσοδον θηλέων κτηνών ή λύκου περί ου ειδοποιούσι πάραυτα την Επιστασίαν, ίνα αι Μοναί λάβωσι τα κατάλ-ληλα μέτρα και φονεύσωσιν αυτόν, όπως μη κατασπαραχθώσι τα εν ταις περιοχαίς αυτών ζώα.

Και εν τω όρμω δε της Δάφνης φρουρεί είς Σερδάρης αντικαθιστάμενος κατά δίμηνον.

Η Ιερά Κοινότης καταβάλλει εις έκαστον μεν των τεσσάρων Σεϊμένιδων ανά 2.160 γρόσια ετησίως, εις έκαστον δε των Σερδαρέων 1.440 γρόσια, αλλ εις έκαστον των δύο οπλαρχηγών αυτών 2.160 γρόσια ετησίως ...