Διδάγματα αγιόλεκτα, γράφονται
στα βαθιά μας
Τα χαίρε προς την Δέσποινα
χιλιόχρωμα μπροστά μας.
Χρυσόβουλα και επιγραφές, βαγγέλια
καλλιγράφων,
Ουρανοφάντορα λαλιές,
καλάμων οξυγράφων…
Ράβδος μαργαροστόλιστη μ όστρακα
και σιντέφια
Οράρια, επιτραχήλια του Παραδείσου
νέφια!
Σφραγίδες, λιθανάγλυφα,
εγκόλπια Παναγιάρια
Ψαλτήρια και Παπαδική, Ιακώβου
Δοξαστάρια!
Στην νέα μεγάλη τράπεζα της Ιβήρων
την μεγαλόπρεπη, οι λιγοστοί προσκυνητές της ημέρας τρώμε αλάδιαγο φαγητό, που τόσο νοστιμεύει με τα άλατι ηρτυμένα λόγια των Θεοφόρων
Πατέρων, που στέκονται αγιογραφημένοι στην κάτω σειρά των τοίχων. Μας
περιστοιχίζουν εκείνοι οι αοίδιμοι κήρυκες-μύστες των απορρήτων, ασίγητοι
και αιώνιοι υφηγητές των υπέρ νουν δωρεών, σκορπίζοντας συνεχώς της σοφίας τους
το Θεόσδοτο τάλαντο. Τίποτα το μάταιο, το περιττό, το φλύαρο, το
πρόσκαιρο, το ανεπίκαιρο. Παίρνουν ένας–ένας την θέση του διαβαστή και
μας μιλούν με τα αιώνια ρήματα της ζωής που κρατούν στα σεπτά τους
χέρια. Ο καθένας διδάσκει και μια αρετή - σκαλοπάτι προς την θύρα του
Φωτός. Ανυψωτικές θεωρίες που αποκτούν αξία όχι όταν διαβάζονται ή διδάσκονται,
μα μόνο όταν βιώνονται… Μας εντυπωσιάζουν οι σχετικά νέες παραστάσεις από την
σύναξη των Ιβηριτών Αγίων και από εκείνη των Αθωνιτών Αγγέλων εν σώματι. Στην
πάνω σειρά ο αγιογραφικός χρωστήρας, βουτηγμένος σε αμέτρητα ολοφώτεινα
χρώματα, αληθινά ζωντανεύει μπροστά μας τις 24 στάσεις των Χαιρετισμών
της Αειπαρθένου. Ναός η τράπεζα της Ιβήρων, οίκος Κυρίου! Επιβάλλει την νήψη,
την προσευχητική σου σιωπή, μα και τον θαυμασμό στης ψυχής τα κατανυκτικά
τεχνήματα…
Ανασαίνουμε το απαλό αεράκι της
βραδιάς και ετοιμαζόμαστε να ανέβουμε στο δωμάτιο, όταν μια πραεία φωνή
μας καλεί από το μέρος της έκθεσης κειμιλίων της μονής. Ήταν ο Σερραίος
παππούλης που λίγες μέρες πριν είχαμε συναντήσει στο αρχονταρίκι της Νέας
Βηθλεέμ του Άθωνος, στην Σιμωνόπετρα. Ο γλυκύς παπά Γιώργης, που με
ευγένεια αλησμόνητη μεσολάβησε να επισκεφθούμε και εμείς την σπουδαία αυτή
έκθεση, η οποία εκτάκτως είχε ανοίξει για κάποιους Ρώσους προσκυνητές που το
είχαν αιτηθεί. Έτσι αναπάντεχα όπως όλες οι Αγιορείτικες ευλογίες συμβαίνουν,
βρεθήκαμε όλοι μας σε ένα ανεπανάληπτο μοσχοθυμιατισμένο ταξίδι στον αγιασμένο
χρόνο! Οδηγός μας ο Ιβηρίτης σεβάσμιος Ιερομόναχος πατηρ Α., που με
υπομονή και δίχως βιασύνη απαντούσε σε κάθε μας ερώτημα. Επιβλητικές στην είσοδο
οι φορητές εικόνες του παλαιού τέμπλου και κυρίως ο Βασιλεύς της Δόξης!
Σπάνια η απεικόνιση του Νεκρού,
Γυμνού Εσταυρωμένου δίχως το ακάνθινο στεφάνι. Αγκαλιασμένος από την
οδυνομένη Μητέρα Του που τον φιλεί, γέρνει αποκαμωμένος πάνω της το
πληγωμένο του ακήρατο σώμα. Οι άγιες παλάμες με τα πορφυρά σημάδια των
ήλων ακουμπούν σταυρωμένες πάνω στο υπογάστριό του. Μια φαινομενική
αντίφαση στην απεικόνιση και στον τίτλο, που στις αρχές του 16ου αιώνα
δόθηκε σε αυτό το αριστούργημα του Ανωνύμου, πιθανότατα Κρητός
Αγιογράφου. Μα κι αν από δισμύριους τίτλους είχε ο καλλιτέχνης να επιλέξει,
βρήκε τον μόνο ταιριαστό! Ο Βασιλεύς της Δόξης! Αιώνιος Νικητής, με θρόνο του
τον Σταυρό, κατέλυσε τον θάνατο! Θα μπορούσες ώρες ατέλειωτες
συγκλονισμένος να αδολεσχείς, παρατηρώντας αυτήν και μόνο τη φορητή εικόνα, μα
οι ολοζώντανες μνήμες μακρινών εποχών, σε οδηγούν να συνεχίσεις το
ευλογημένο τούτο και τόσο σπάνιο σεργιάνι. Κόβεται η ανάσα σου μόλις
αντικρίζεις χρυσόβουλο του 984 με υπογραφές του Αγίου Αθανασίου,
του ιδρυτή και ηγουμένου της Λαύρας! Μαζί με άλλους 13 Λαυριώτες δώρισαν από
ευγνωμοσύνη στην Ιβήρων το χρυσόβουλλο του Bασιλείου του B', με το
οποίο ο αυτοκράτορας παραχωρούσε στη Λαύρα φορολογική απαλλαγή, για ένα πλοίο
χωρητικότητας 6.000 μοδίων. Δυο χειρόγραφα ευαγγέλια ακολουθούν ανοιγμένα
μπροστά μας, γραμμένα χίλια και πλέον χρόνια πριν, καθώς και ένα
Γεωργιανό του 913!
Μας καταπλήσσουν στη θέα τους και
στο άκουσμα της ηλικίας τους! Κι όμως, όσοι αμέτρητοι καιροί κι αν
κύλησαν κι όσοι κι αν περάσουν έως της συντελείας, τίποτα δεν θα αλλάξει,
τίποτα δεν θα προσαρμοστεί στο προφασιζόμενο σύγχρονο και κακόδοξα ασεβές…
ἕως ἂν
παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ἰῶτα ἓν ἢ μία κεραία
οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου ἕως ἂν πάντα γένηται… (Ματθ. 5,18) .
Έπειτα καλλιγραφημένοι χειρόγραφοι
υπερχιλιόχρονοι βίοι Αγίων και ομιλίες του Αγίου Βασιλείου, του
Αγίου Ευθυμίου, περγαμηνές γραμμένες έξοχα από τον Ιβηρίτη Μοναχό Θεοφάνη, με
δεκάδες λόγους του Χρυσορρήμονος Αγίου Ιωάννου και υπομνήματα του Χρυσοστόμου
Πατριάρχου στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο αλλά και στις πράξεις των
Αποστόλων, εικονογραφημένη μεγαλογράμματη Αγία Γραφή στα τέλη του 9ου αιώνα,
χρυσά Χειρόγραφα της Άννας Παλαιολογίνας. Μεταγενέστερα λειτουργικά χειρόγραφα
Ακαθίστου ύμνου και αμέτρητα κείμενα Βυζαντινής Μουσικής του Μανουήλ Χρυσάφη,
Λαμπαδαρίου της Αγιάς Σοφιάς στα μέσα του 15 ου αιώνα, αλλά και μεταγενέστερα
Δοξαστάρια με εκπληκτικές σημειογραφίες του Iακώβου Πρωτοψάλτου.
Είχαμε ακούσει ότι η βιβλιοθήκη της Ιβήρων ήταν η 6η παγκοσμίως
μα στ αλήθεια είναι άλλο πράμα να ψηλαφά η ματιά σου όλα τούτα τα
ανεπανάληπτα ωραϊσμένα θησαυρίσματα της Ορθοδοξίας!
Μα και ο πλούτος των
Λειτουργικών σκευών είναι αστείρευτος! Αμέτρητα Δισκοπότηρα, μικρά και μεγάλα,
πλατιά και βαθύτατα, κεκοσμημένα με αριστουργηματικές ανάγλυφες παραστάσεις του
Δωδεκαόρτου, ουρανίες εικόνων, χρυσοκεντημένα παραπετάσματα, Σταυροί ευλογίας και
αγιασμού λεπτά σκαλισμένοι, με περίτεχνα κοσμήματα, γεμισμένα
με ποικιλόχρωμα σμάλτα, Ποιμαντορικές πατερίτσες από έβενο και σεντέφι,
μήτρες, εγκόλπια με εμφανή τα στοιχεία της Κωνσταντινουπολίτικης απαράμιλλης τέχνης και πολυλιβανισμένα άμφια Αγιασμένων Δεσποτάδων και
Πατριαρχών, όπως ο μανδύας του Εθνομάρτυρος Γρηγορίου του Ε΄, ολόκληρη η
αρχιερατική στολή του πατριάρχου Διονυσίου του Δ΄, ωμοφόρια, οράρια, επιγονάτια, επιμανίκια, επιτραχήλια με κεντημένα μαργαριτάρια, αν και
πολύ ασήμαντα σε αξία απέναντι σε εκείνα που κάποτε έσταξαν πάνω τους…
Μένουμε άφωνοι μπροστά στο τεράστιο Ευαγγέλιο της εποχής του Τσάρου
Μεγάλου Πέτρου! Ζυγίζει 28
κιλά ! Δυο διάκοι το σήκωναν και το λιτάνευαν στην μικρά
Είσοδο σε κάθε Θεία Λειτουργία!
Αυτά και τόσα άλλα σπουδαία έργα
αμίμητης τέχνης αιώνιας! Είχε περάσει ήδη μια ώρα και η ψυχή μας δεν
χόρταινε να ταξιδεύει συνεχώς στην λατρευτική ιστορία των Χριστιανών. Σκέφτομαι
όλους εκείνους που μιμούμενοι έστω και ανεπιγνώστως τους αιρετικούς
ευαγγελικούς, κατηγορούν την Εκκλησία για τον πλούτο και την πολυτέλεια στην
Λειτουργική της ζωή. Δεν μπορούν να σκεφτούν ότι η Εκκλησία αναπαριστά
την Άνω Σιών, την νέα Ιερουσαλήμ, την πόλη με τα άφθαρτα και τα
ανυπέρβλητα κάλλη, τα θεμέλια από ζαφείρι, τις επάλξεις από ίασπι,
τις πύλες με τις κρυστάλλινες πέτρες, τους τοίχους από εκλεκτά πετράδια
χρυσόλιθους και τοπάζια, ης τεχνίτης και δημιουργός ο Θεός! «Και η πόλις
χρυσίον καθαρόν, όμοιον υάλω καθαρώ», όπως την περιέγραψε ο ηγαπημένος μαθητής
του Κυρίου μας!
Δεν μπορούν επίσης να
σκεφτούν ότι κάθε λειτουργός προτυπώνει τον ίδιο τον Παντοκράτορα Κύριο
που φωτίζει ασύγκριτα την μέλλουσα Πόλη… «Ο λύχνος
αυτής το Αρνίον ».
Ας θυμηθούν όλοι αυτοί τους Αγίους
Ελεήμονες Πατριάρχες που δεν είχαν δεύτερο ράσο να φορέσουν μα μεγαλοπρεπώς
ενδεδυμένοι ιερουργούσαν. Ας θυμηθούν τον φτωχό Μέγα Βασίλειο που
κακοπαθώντας έδωσε και τη ζωή του ακόμα για τον κάθε πλησίον του. Όταν
όμως ντυνόταν στο Ναό χρυσοποίκιλτος και μεγαλοπρεπής μονολογούσε: «Τώρα
Χριστός ενδύεται, ο Βασίλειος». Προφάσεις, πλανεμένες γενικεύσεις, και καθησυχασμός της ελεγχούσης συνειδήσεως που βοά για την αποχή και για την
αποστασία …
Στ αλήθεια δεν ξέραμε ποιου το
χέρι να πρωτοφιλήσουμε όταν βγήκαμε απ την έκθεση! Του ευλογημένου ταξιδευτή
μας ή του παπά Γιώργη για την αξέχαστη τούτη πρόσκληση …
Στο δωμάτιο συνεπαρμένοι ως
κοινωνοί θαυμασίων, διαβάζουμε ψυχωφελείς σελίδες που δανειστήκαμε από
την πλούσια βιβλιοθήκη του ορόφου μας. Κρατώ στα χέρια μου τα λόγια της καρδιάς
της μακαριστής Γερόντισσας Μακρίνας, της Ιεράς Μονής Παναγίας Οδηγήτριας στην
Πορταριά του Βόλου που μιλούσε πάντα σαν παιδί και ταπεινά όλο από
ψυχής: Η Παναγιά μας είναι ζωντανή! Είναι ψηλή και όμορφη και γυρίζει
συνέχεια στα Μοναστήρια της!
Να που ένα βράδυ στον Άθωνα εδώ
στο ιερό το άβατο, γνώρισα για πρώτη μου φορά μια αγιασμένη γυναίκα,
μια Μητέρα της Εκκλησίας όπως την αποκαλούσε ο Άγιος Γέροντας Ιάκωβος
Τσαλίκης.
Μια αγία μορφή που ο πνευματικός
της πατήρ Εφραίμ Φιλοθεϊτης, είδε να ανεβαίνει στον θρόνο του αφέντη Χριστού
την Κυριακή των Αγίων Πατέρων του 1999 οπότε και κοιμήθηκε, ολόλαμπρη και
ανεμπόδιστη από τα τελώνια… Να σαι στο Άγιο Όρος και να διαβάζεις για κάποια
που ποτέ δεν πάτησε εδώ το πόδι της αλλά από όλους τους Αγιορείτες μνημονεύεται
ως Αγία! Όλα ο Κύριος τα ενώνει και τα οδηγεί . Τίποτε η αγάπη του δεν
απομονώνει. Η αλυσίδα του Παραδείσου ξαναλάμπει φωτίζοντας το σκοτάδι που σε
λίγο μας αγκαλιάζει. Κάποιος ψιθυριστά ξεκινά να Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού
στέλνουν και εκείνα τη γλυκιά λάμψη τους, λίγο πριν ξημερώσει η στιγμή
της μεταλαβιάς του Θείου πυρός μπροστά στην Μάνα Πορταϊτισσα… « φώτισόν
μου τὰ τῆς ψυχῆς
αἰσθητήρια, καταφλέγων μου τὰ τῆςἁμαρτίας ἐγκλήματα.
(συνεχίζεται)
Νώντας Σκοπετέας
Απόσπασμα από εκπομπή με τίτλο:
Ψυχή ορθρία
Ανάρτηση Από τον/την Blogger
στο ...ἐν τῷ φωτί Σου ὀψόμεθα
φῶς
Προηγούμενα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου