Νεοφύτου
Καυσοκαλυβίτου, Εκλογή Ψαλτηρίου
έτος
1759
Βιβλιοθήκη
Μονής Διονυσίου
Άγιον
Όρος
Εκλογή του Ψαλτηρίου παντός Εις τε Δοξολογίαν κ(αι)
Ευχήν, Συλλεγείσα μεν παρά του ελλογιμωτάτου Διδασκάλου Κυρίου Νεοφύτου του εξ
Εβραίων. Αφιερωθείσα δε, τω Οσίω Πατρί ημών Αθανασίω τω εν τω Άθω. Νυν πρώτον
τύποις εκδοθείσα, Συνδρομή κ(αι) δαπάνη του Πανοσιωτάτου Αρχιμανδρίτου τ(ης)
μεγίστης Λαύρας Κυρίου Κοσμά επιδαυρίου.
Εν τω Όρει του Άθω. 1759 Παρά Δούκα Σωτήρη, τω
Θασίω.
φ.[4] + σ. 53. - Ξυλογραφία στη σελίδα τίτλου: Δύο
όρθια λεοντάρια, που κρατούν με τα μπροστινά τους πόδια ένα στέμμα. Στο κάτω
μέρος αετός με ανοιγμένες φτερούγες και θυρεός με φάρο που εκπέμπει ακτίνες.
Στις τέσσερις γωνίες της ξυλογραφίας αρχικά: Δ Κ Σ Τ [= Δούκας
Σωτήρης].
Στην απέναντι από τον τίτλο σελίδα υπάρχει
χαλκογραφία του Αγίου Αθανασίου, ο οποίος στο δεξί του χέρι κρατεί σταυρό και
στο αριστερό ειλητάριο στο οποίον αναγράφεται:
Ο Άγιος Αθανάσιος ο εν τω
Άθω. Κάτω από το πορτραίτο του αγίου υπάρχει τετράστιχο επίγραμμα, με
κεφαλαία γράμματα, το οποίου οι δύο τελευταίοι: Κοσμάς αρχιμανδρίτης ο
Επιδαύριος / παρά Δούκα Σωτηρίω, τω Θασίω.
Πρόκειται για την παλαιότερη έκδοση που
πραγματοποιήθηκε στον Ελλαδικό χώρο και για το μοναδικό βιβλίο που τυπώθηκε στο
Άγιον Όρος, στη Μονή Μεγίστης Λαύρας.
Μετά την ίδρυση της Αθωνιάδος Σχολής (1749) στο
Άγιον Όρος και τον διορισμό ως σχολάρχου του Ευγενίου Βουλγάρεως (1753),
κατέστη αναγκαία η ίδρυση τυπογραφίας στο Όρος, για τη διακίνηση των ιδεών. Η
προμήθεια των μηχανημάτων εξοπλισμού έγινε με προσφορές των Ελλήνων της
Διασποράς. Το τυπογραφείο στήθηκε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας. Γράφει ο τότε
ηγούμενος της μονής στη δημοσιευόμενη προσφώνησή του: «Εν αμυθήτοις
θλίψεσι και μυρίοις πόνοις και ιδίοις αναλώμασιν ουκ αθεεί συνεστησάμην εν τω
Άθω τυπογραφίας της απαρχάς». Ο τυπογράφος αλλά και επιτόπου στοιχειοχύτης
(επί των νέων τύπων, οι μοι ενταύθα εξεπονήθησαν κατά το αγιώνυμον όρος του Άθω)
ήταν ο από τη Θάσο Δούκας Σωτήρης, ο οποίος παλαιότερα είχε τυπώσει βιβλία και
στο Ιάσιο της Ρουμανίας. Από αυτό το τυπογραφείο τυπώθηκε μόνο ηΕκλογή
Ψαλτηρίου του Νεοφύτου Καυσοκαλυβίτου (το έργο ανατυπώθηκε το 1769 στο
Βουκουρέστι και το 1781 στη Βενετία από τον Νικόλαο Γλυκύ), ενώ τα σχέδια ήσαν
να τυπωθούν από αυτό πολλά βιβλία. Παράλαβε όσα μεταξύ άλλων «τοις
εντευξομένοις» γράφει ο τυπογράφος: πολλών και άλλων υπαρχόντων εις
έκδοσιν ... μετ' ου πολύ ουκ ολίγοις και άλλοις εκδοθείσιν εμοί βιβλίοις.
Η παρακμή της Αθωνιάδος, η αποχώρηση από αυτήν
του Ευγενίου Βουλγάρεως, τον οποίον οι τότε μοναχοί εχθρεύονταν κατηγορώντας
τον για επικίνδυνες νεοτεριστικές αντιλήψεις, επέδρασαν και στην τυπογραφία,
της οποίας έληξε η δραστηριότητα.
Στις βιβλιοθήκες του Όρους το βιβλίο υπάρχει στη
Μεγίστη Λαύρα (10 αντίτυπα), στο Βατοπαίδι (5 αντίτυπα), στη Διονυσίου και στην
Παντελεήμονος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου