861 - Συνέντευξη του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας, Αρχιμ. Ελισαίου

Αναδημοσιεύω την άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη την οποία παραχώρησε ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας Αρχιμανδρίτης Ελισαίος, στον διαχειριστή του αξιόλογου ιστοχώρου ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΗΜΑ, κ.Γεώργιο Θεοχάρη.

- Γέροντα, πολλοί λένε ότι η Ορθοδοξία χτυπιέται γενικότερα και φυσικά μαζί και το Αγιώνυμο Όρος. Τι λέτε επ’ αυτού;

- Πάντοτε γινόταν αυτό. Η Ορθοδοξία είναι άλλωστε η Εκκλησία των μαρτύρων. Είναι δηλαδή μια συνεχής διαπάλη μεταξύ αληθείας και μεταξύ μη αληθείας, ας το πω έτσι, και φυσικά αυτό θα συνεχιστεί. Το θέμα είναι εμείς σαν Άγιο Όρος δεν πρέπει να έχουμε μια άμυνα πάνω στα θέματα αυτά, δεν πρέπει να λειτουργούμε αρνητικά. Εμείς πρέπει με τη ζωή μας, με το λόγο μας, με τη συμπεριφορά μας, αφ’ ενός να ομολογούμε και να διακηρύττουμε την αλήθεια και αφετέρου να δίνουμε πίστη και ελπίδα και θάρρος και προοπτική και σε μας τους ίδιους τους μοναχούς, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο και να δίνουμε το όραμα της εσχατολογικής προοπτικής, της ζωής μετά του Θεού. Άλλωστε εμείς, κι αν μας πολεμούν, δεν μπορούμε να κρατήσουμε, ας το πούμε απλά, καμία κακία, και πρέπει να μιμούμαστε τον Πρωτομάρτυρα Στέφανο, διότι αλλιώς θα είμαστε αντίθετοι στο Ευαγγέλιο.

- Πώς βλέπετε να εξελίσσονται τα πράγματα στην Ελλάδα; Οικονομική κρίση, ανέχεια, φτώχεια, παιδιά-μαθητές λιποθυμούν στα σχολεία λόγω ασιτίας, ενδεικτικά σας αναφέρω αυτό το παράδειγμα, πού πάμε τελικά;

- Δεν μπορώ να το ξέρω. Ας μην αντικαθιστούμε τους καθ’ ύλην αρμοδίους σ’ αυτά τα θέματα. Δεν ασχολούμαι με την ανάλυση των πολιτικών και κοινωνικών πραγμάτων, αλλά είναι αλήθεια, εάν μπορώ να πω μια κουβέντα πάνω σε αυτό το θέμα, ότι η Ελλάδα έχει ανάγκη από μεγάλες κοινωνικές και πνευματικές αλλαγές για να ανακοπεί, κατά κάποιο τρόπο, η χρεοκοπία σε όλα τα επίπεδα. Έλλειψη παιδείας και εμπνευσμένων ανθρώπων αποτελούν βασικές αιτίες της πανθομολογουμένης καταρρεύσεως. Στο επίπεδο της εθνικής και κοινωνικής συνοχής, της θυσίας και προσφοράς η Εκκλησία θα είχε να διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο, εάν η Πολιτεία δεν ήταν τόσο στενόκαρδη και κοντόφθαλμη στην αξιοποίηση του δυναμικού της Εκκλησίας.

- Μήπως ο σύγχρονος άνθρωπος είχε εκτραπεί της πορείας του και φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο; Είναι και πνευματικό το ζήτημα λέτε;

- Οπωσδήποτε. Το ζήτημα είναι καθαρά πνευματικό.

- Δηλαδή;

- Το ζήτημα της ιδιοπροσωπίας του Ελληνισμού είναι πνευματικό ζήτημα. Σχεδόν δεν έχομε ταυτότητα ως χώρα και ως πολίτες αυτής της χώρας. Η εγκατάλειψη των παραδοσιακών αξιών και η στροφή μας προς ποικίλες ασαφείς κατευθύνσεις νομίζω πως μας φέρνει σε μια πορεία καταστροφική, θα έλεγα ανεπανόρθωτα τραυματική. Θα μπορούσαμε ν’ αναλύσουμε πολύ αυτό το θέμα, τι σημαίνει παραδοσιακές αξίες, τι σημαίνει συσχηματισμός με την εκκοσμίκευση και την άμετρη υλοφροσύνη, αποδοχή αλλοτρίων ηθών, αλλά δεν είναι βέβαια της ώρας, σε μια συνέντευξη να τα πούμε αυτά. Πάντως ο άνθρωπος που έχει βγάλει από τη ζωή του την φυσική του πνοή, την πηγή της ζωής, τον Θεό, την απλότητα, την άσκηση, την ολιγάρκεια, την αλληλεγγύη, τον σεβασμό, φυσικά όλα αυτά, ακόμη τη συλλογικότητα, και έχει στραφεί προς τον άκρατο ατομισμό και τα ατομικά συμφέροντα, θα γευθεί τους πικρούς καρπούς των επιλογών του.

- Η συνταγή σωτηρίας για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, για τον κάθε Έλληνα ξεχωριστά, τι παροτρύνετε στον κόσμο να κάνει προκειμένου να σωθεί, όσο μπορεί, έστω την ύστατη ώρα.

- Επιστροφή στον ζωντανό Θεό των πατέρων μας, στην ακένωτη πηγή της πίστεως, της ελπίδος και της αγάπης. Εκεί κάθε άνθρωπος θα βρει τον πραγματικό του εαυτό, θα ενεργοποιήσει την προσωπική του πίστη, θα δώσει την δική του μαρτυρία, θα νοιώσει ενεργό μέλος ενός σώματος. Αλλά εάν μιλήσουμε σαν χώρα, χρειαζόμαστε συνοχή, χρειάζεται αποδοχή και συμφωνία στη διατήρηση βασικών αξιών, χρειάζεται αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και της φιλαλήθειας μεταξύ του Κράτους και των πολιτών, η οποία θα συμβάλει στην αγαστή συνεργασία και την προώθηση του κοινού καλού. Είμαστε μικρή χώρα. Μπορούμε να γίνουμε ζηλευτή χώρα, γιατί μέσα της σιγοκαίει το φως. Επομένως η συνταγή είναι συμφιλίωση, όχι αντιπαλότητα. Είμαστε λίγοι. Κανείς δεν περισσεύει. Μπορούμε να είμαστε σαν ένα σώμα, χωρίς ανταγωνισμούς, δεν είμαστε κόμματα. Βέβαια ένας λαός έχει κόμματα αλλά ουσιαστικά έχει και σταθερές που τον ενώνουν, συγκλίσεις, επομένως εάν σ’ αυτές συμφωνήσουμε και συνεργαστούμε νομίζω ότι θα παραγάγουμε και πίστη και πολιτισμό και ανθρωπιά και ασφάλεια και ανάπτυξη και αξιοπιστία εντός και εκτός της χώρας.

- Γέροντα, τι θα κάνει το Άγιο Όρος σε περίπτωση που η Ελληνική Πολιτεία επιμείνει στην μέχρι τώρα στάση της αναφορικά με τη φορολόγηση των εσόδων των Μονών από τα ακίνητα;

Το θέμα αυτό το χειρίζεται από την αρχή της επιβολής της φορολογίας η Ιερά Κοινότης του Αγίου Όρους με ιδιαίτερη προσοχή. Προσπαθεί με κάθε τρόπο να έχει ένα διάλογο εποικοδομητικό στο θέμα αυτό με την Πολιτεία, ώστε να διατηρηθεί το φορολογικό καθεστώς του Αγίου Όρους, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα, τις διεθνείς συνθήκες, την παράδοση, την πρακτική του Άγιου Όρους και την Κοινή Δήλωση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Το Άγιον Όρος δεν πιστεύει και δεν θέλει καν να σκεφτεί ότι η Πολιτεία μπορεί σ’ αυτό το θέμα να έχει διαφορετική γνώμη και να μην προχωρήσει στη νομοθετική ρύθμιση που μας έχει υποσχεθεί. Δεν το φανταζόμαστε ότι θα φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο, ότι δηλαδή η Πολιτεία θα αλλάξει παράδοση αιώνων. Να σημειώσουμε ιδιαίτερα εδώ ότι οι δυνατότητες του Όρους με τις τεράστιες ανάγκες μίας σχεδόν Περιφέρειας δεν μπορούν να ανταποκριθούν στη φορολογία αυτή και δεδομένου ότι το Άγιο Όρος είναι μία πνευματική οντότητα, δεν μπορεί να επιτελέσει την ιστορική του αποστολή ή ακόμη και να επιβιώσει, αν δηλαδή δεν έχει μερικές διευκολύνσεις στην φορολογία και ενισχύσεις στην διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό άλλωστε το είχε πάντα σε όλες τις χρονικές περιόδους και υπό διάφορες κυριαρχίες.

-  Προς το παρόν δεν έχει εξαιρεθεί από το μέτρο…

Όχι δεν έχει εξαιρεθεί, αλλά είμαστε καθ’ οδόν, γνωρίζοντας και τα προβλήματα της χώρας. Δεν είμαστε ξένοι προς τα προβλήματα της χώρας. Συμμεριζόμενοι αυτά κάνουμε υπομονή, έχουμε υπομονή, ούτως ώστε να δώσουμε τα περιθώρια στην Πολιτεία να μπορέσει πραγματικά να μεταχειριστεί όπως πρέπει το Άγιο Όρος. Είμαστε σ’ αυτό το διάλογο και σ’ αυτή την κατεύθυνση.

-  Είσαστε αισιόδοξοι;

Για μας κάτω από την πρόνοια του Θεού όλα είναι αισιόδοξα, αλλά δεν παύουμε να αγωνιζόμαστε. Ελπίζουμε ότι η Πολιτεία θα μας αντιμετωπίσει σεβόμενη το ειδικό καθεστώς του Αγίου Όρους και θα προλάβει κυρώσεις που δεν συνάδουν με το πνεύμα και το ήθος του. Δεν έχουμε πρόθεση να μην είμαστε νομοταγείς. Αντίθετα θέλουμε να βοηθήσουμε και να συμβάλουμε στο έργο της Πολιτείας. Αυτή τη χρονική στιγμή δεν υπάρχουν ενδείξεις για αισιοδοξία ή απαισιοδοξία. Είμαστε απλώς ήρεμοι.

-  Περιμένετε λοιπόν…

Αναμένουμε και περιμένουμε και έχουμε την εντύπωση και την ελπίδα ότι η Πολιτεία στο θέμα αυτό είναι σύμφωνη στην ουσία μαζί μας και έχει πεισθεί να εξετάσει το θέμα με προσοχή και να τηρήσει τις υποχρεώσεις της απέναντι στο Άγιον Όρος.

- Την ίδια αναμονή έχετε  και για το θέμα των αρχαιολογικών έργων;

Όσον αφορά την εκτέλεση των έργων; Εκεί είμαστε πιο προχωρημένοι. Έχει ανοίξει ο δρόμος για την εκτέλεση έργων από το Πρόγραμμα, το λεγόμενο ΕΣΠΑ, σε συνεννόηση με το Υπουργείο Πολιτισμού και συνεργασία με την Περιφέρεια και αφορούν αναστηλώσεις, έργα υποδομής και συντηρήσεως. Διάφορα όμως προγράμματα σημαντικά, όπως το ενεργειακό ή η πυροπροστασία, το περιβάλλον και τα απόβλητα, παρουσιάζουν εμπόδια και καθυστερούν τόσο η έγκριση των μελετών, όσο και η εκτέλεσή τους. Πάμε βήμα προς βήμα δυστυχώς και οι ευκαιρίες μπορεί να χαθούν.

 - Τι φταίει, λέτε, και εμποδίζεται να προχωρήσει η εκτέλεση των έργων αυτών;

Είναι θέματα διαδικασιών, όλα θέλουν το χρόνο τους και φυσικά θέλουν οπωσδήποτε και περισσότερη ή σε βάθος μελέτη. Δεν είμαι πρόχειρος αυτή τη στιγμή για συγκεκριμένα παραδείγματα για να μπορώ ν’ απαντήσω ακριβώς στο ερώτημά σας. Είναι όμως αλήθεια ότι με τα μέχρι τώρα προβλήματα, όσον αφορά και το ΕΣΠΑ και τα υπόλοιπα προγράμματα, χάθηκε πολύτιμος χρόνος, την στιγμή που υπάρχει τόση ανάγκη για ανάπτυξη, απασχόληση και απορροφητικότητα.

 -  Έχουν μπλοκάρει όλα τα έργα αναστήλωσης σχεδόν στο Άγιο Όρος, έτσι δεν είναι;

Μέχρι τώρα ναι, τώρα όμως έχουν ενταχθεί μερικά. Οριστικοποιήθηκαν οι διαδικασίες πλέον και ανοίχθηκε ο δρόμος για ένταξη και άλλων. Στο σημείο αυτό, πρέπει να λέμε την αλήθεια, κύριε Θεοχάρη, η Περιφέρεια κάνει καλή και συντονισμένη δουλειά.

-  Πιστεύετε ότι όλα αυτά, έχετε την αίσθηση εσείς ως Ηγούμενος, οφείλονται σε κάποιο πολεμικό κλίμα εις βάρος του Αγίου Όρους, δηλαδή υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι μέσα στην Ελληνική Πολιτεία που δεν θέλουν την πρόοδο του Αγίου Όρους και εάν ναι, τι φταίει και υπάρχει αυτό;

Δεν θέλω να το πιστεύω αυτό, δεν συντάσσομαι με τέτοιου είδους απόψεις και δεν θέλω να πιστεύω ότι αυτό είναι μέρος ενός σχεδίου. Φυσικά υπάρχουν άνθρωποι που θα διαφωνούν ιδεολογικά με τα πιστεύω και με την προοπτική του Αγίου Όρους. Αυτό όμως σε μία Πολιτεία ελεύθερη είναι φυσικό. Σέβομαι τις απόψεις των άλλων, αλλά δεν τις θεωρώ άλλοθι για την δική μας πορεία και πρόοδο.

-Και ένα μήνυμά σας γέροντα στο σύγχρονο άνθρωπο, στους νέους ειδικά που έχουν απόλυτη ανάγκη από πνευματική τροφή και εν πολλοίς έχουν ξεφύγει από το δρόμο του Θεού, όπως ομολογούν και οι ίδιοι, τι τους παροτρύνετε να κάνουν;

Να ερευνούν ελεύθερα και επίμονα για να βρουν τον δρόμο του Θεού. Να ανακαλύψουν την πνευματική τους καταγωγή και τον προορισμό τους, ώστε να καλλιεργήσουν τα έμφυτα ποιοτικά χαρακτηριστικά που τους χάρισε ο Θεός. Αυτό προκύπτει από την γνωριμία με την μίμηση της ζωής και πολιτείας των αγίων και εμπνευσμένων δασκάλων. Και όλα αυτά θα μεταβάλλουν προς το καλύτερο τον έλεγχο του εαυτού τους, την προσωπική τους σχέση με τον Θεό, τον συμπολίτη και τον συνάνθρωπο και εν γένει την κοινωνία.

-  Μέσα σε όλα αυτά, κλείνοντας θα ήθελα να σας ρωτήσω κάτι και για την προφυλάκιση του γέροντα Εφραίμ. Τι σημαίνει για το Άγιο Όρος ένας ηγούμενος να οδηγείται στη φυλακή;

Προσωπικώς ασπάζομαι την γνώμη όλων αυτών, και μάλιστα ειδημόνων ή δικαστικών, που μιλούν για εξώφθαλμα άδικη, υπερβολική και μεροληπτική απόφαση. Δεν αντέχει στην κοινή λογική. Η γνώμη του Εισαγγελέως δεν ελήφθη καθόλου υπόψη, την οποία δέχεται κάθε καλοπροαίρετος άνθρωπος. Χωρίς να το θέλει κανείς, προβληματίζεται μήπως το θέμα, παρότι το ανέλαβε η δικαιοσύνη, διατηρεί ακόμη την πολιτική του σκοπιμότητα; Είναι μία ανεπίτρεπτη προσβολή του θεσμού του Αγίου Όρους. Όλο αυτό το διάστημα συμμετέχουμε και συμμεριζόμαστε την αγωνία και τον πόνο της Αδελφότητας. Προπαντός είμαστε στο πλευρό του Γέροντα και του συμπαραστεκόμαστε σ’ αυτή την σκληρή δοκιμασία, αλλά και γενικά σ’ αυτή τη διαδρομή που θα διανύσει για την επίλυση όλου αυτού του θέματος. Επιστρέφω λοιπόν σ’ αυτό το θέμα που ανέφερα και προηγουμένως. Δεν είμαστε αντίπαλοι. Το κοινό δημόσιο συμφέρον υπηρετούμε όλοι. Στο κοινό καλό εργαζόμαστε όλοι. Μία καλή συνεννόηση, μια ας το πούμε έτσι, αντικειμενική προσέγγιση της αλήθειας πάνω σ’ αυτό το θέμα πιστεύω ότι θα είχε λύσει τα προβλήματα και δεν θα είχαμε αυτόν τον σκανδαλισμό και την ταραχή, που έφερε αυτό το θέμα στην ελληνική κοινωνία.

- Ευχαριστώ γέροντα, να είστε καλά την ευλογία σας, ευχαριστώ πολύ, χάρηκα ιδιαιτέρως.