491 - Εικόνα Μηνολογίου του 19ου αιώνα

Εικόνα Μηνολογίου
(Πανάγιον)
Ι. Μονή Σίμωνος Πέτρας
19ος αι.
Ξύλο, αυγοτέμπερα
158 x 139 εκ.

.........Πρόκειται για σπάνιο σε μέγεθος και αριθμό μορφών ρωσικό μηνολόγιο με τους δώδεκα μήνες σε μια ενιαία σύνθεση. Εκτός από τους μήνες περιλαμβάνει ακόμη μια ιδιαίτερη ομάδα Δωδεκαόρτου και άλλων σκηνών στο κέντρο, τους τέσσερις ευαγγελιστές και εβδομήντα εικόνες της Παναγίας. Κατά την παράδοση της Μονής η εικόμα προσφέρθηκε δώρο στους μοναχούς που ταξίδευαν στη Ρωσία για συλλογή βοηθείας από τον τσάρο Νικόλαο τον Β΄.
.........Οι ευαγγελιστές εικονίζονται στις τέσσερις γωνίες και οι τύποι της Παναγίας σε προτομή αποτελούν μια συνεχόμενη ζώνη-πλαίσιο γύρω από τα κεντρικά θέματα του μηνολογίου. Η διάταξη των μηνών ακολουθεί τη σειρά Ιανουάριος-Δεκέμβριος αρχίζοντας από την άνω αριστερή γωνία. Οι πέντε πρώτοι μήνες καλύπτουν την άνω ζώνη και οι πέντε τελευταίοι την κάτω, ενώ στο μέσον σε μια μικροτέρου ύψους διάταξη φιλοξενούνται οι μήνες Ιούνιος, Ιούλιος και οι εικοσιτρείς σκηνές Δωδεκαόρτου κλπ μεταξύ των δύο μηνών.
.........Τα ρωσικά μηνολόγια κατά μήνα σε μορφή φορητών εικόνων εμφανίζονται στο Άγιον Όρος κυρίως από τον 17ο αιώνα και εξής. Μια πλήρης σειρά δώδεκα μηνών σώζεται στη Μονή Βατοπαιδίου και πέντε ανεξάρτητοι μήνες στο εικονοφυλάκιο της Μονής Αγίου Παύλου. Κύριο χαρακτηριστικό σε όλες τις περιπτώσεις είναι η διάταξη σε ζώνες, χαρακτηριστικό ήδη των βυζαντινών μηνολογίων και η παρουσία σκηνών μηνολογίου μεταξύ των ολόσωμων αγίων.
.........Λόγω του μεγάλου αριθμού των μορφών η εργασία παρουσιάζει μικρογραφικό χαρακτήρα, ωστόσο είναι σαφές ότι έχουν εργαστεί δύο ζωγράφοι και όλα τα θέματα είναι διακριτά και πλήρη.

Από τον τόμο ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ (Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, 1997)

Λεπτομέρειες: