Κυριακή 27 Μαρτίου 2016

8161 - Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (Φορητή εικόνα της Ιεράς Μονής Διονυσίου Αγίου Όρους, 16ος αι.)

Ο Γρηγόριος ο Παλαμάς διετέλεσε αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, 1347-1359 και συνέδεσε τη δράση του με τον ευρύτερο χώρο της Μακεδονίας. Αμέσως σχεδόν μετά τον θάνατό του και την επίσημη ανακήρυξή του ως αγίου το 1368, πέρασε στην εικονογραφία της ορθόδοξης εκκλησίας και αρκετές παραστάσεις του, κατά τους υστεροβυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, έχουν εντοπιστεί στον βορειοελλαδικό χώρο (Τσιγαρίδας 1986 (1), σ.263 κ.ε. Τσιγαρίδας 1996 (3), σ.280 κ.ε., εικ. 74).
Στην εικόνα μας παριστάνεται μετωπικός σε προτομή , με κοντά μαλλιά και μακριά διχαλωτή γενειάδα, ακολουθώντας τον ένα από τους δύο εικονιστικούς τύπους που καθιερώθηκαν στην εικονογραφία του κατά το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα (Τσιγαρίδας 1986 (1), σ.271 κ.ε.). Φορεί αρχιερατική ενδυμασία, ωμοφόριο και φελόνιο, στους σταυρούς του οποίου είναι γραμμένο: ΙΣ -ΧΣ / Ν(Ι)-Κ(Α). Ευλογεί με το δεξί χέρι και στο άλλο κρατεί κλειστό πλούσια σταχωμένο ευαγγέλιο.
 
Το όνομα του γράφεται με κόκκινα γράμματα πάνω στο χρυσό βάθος: Ο ΑΓΙΟΣ/ΓΡΗΓΟΡΙ/ΟΣ - Ο ΠΑΛΑΜΑ/Σ Πιθανόν το χρυσό βάθος έχει υποστεί επεμβάσεις και το δεύτερο συνθετικό του ονόματός του έχει ξαναγραφεί.
Η απόδοση της μορφής του αγίου οριοθετείται από το μαύρο περίγραμμα και τα γυμνά μέρη πλάθονται μαλακά με καστανό προπλασμό και περιορισμένα ωχρορόδινα σαρκώματα, ενώ οι όγκοι τονίζονται από ελάχιστες λευκές ψιμυθιές.
Η εικόνα βρίσκεται μέσα στην παράδοση της Κρητική σχολής και στη συνέχεια των μεγάλων τοιχογραφημένων συνόλων του 16ου αιώνα στο Άγιον Ορος. Ωστόσο, τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά, όπως η επιπεδότητα των όγκων, η έλλειψη εσωτερικής δύναμης, τη συνδέουν περισσότερο με έργα του δεύτερου μισού του 16ου αιώνα (Μπαλτογιάννη 1985, αρ. 37, 39-40), εποχή στην οποία μπορεί να τοποθετηθεί και η εικόνα μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου