Σαν σήμερα, τη Δευτέρα 4/17 Μαρτίου 1952, πυρκαγιά αποτέφρωσε μεγάλο τμήμα της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου στο Άγιο Όρος.
Πληροφορίες αντλούμε από δύο περιοδικά της εποχής τον Άγιο Παύλο τον Ξηροποταμίτη και την Αγιορειτική Βιβλιοθήκη, η οποία φιλοξένησε δυο επιστολές με συντάκτες τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Διονυσίου Αρχιμ. Γαβριήλ και τον Ιερομόναχο Νικόλαο Ξηροποταμινό. Χαρακτηριστικό το γεγονός πως ο Γέροντας Γαβριήλ επισημαίνει ότι βασική αιτία του κακού ήταν το αντιμοναχικό και αντιχριστιανικό σύστημα της ιδιορρυθμίας με το οποίο λειτουργούσε η Μονή.
Στο Αγιορειτικό περιοδικό ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ Ο ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΙΤΗΣ (τεύχ. 22-23, Μάρτιος-Απρίλιος 1952) διάβασα και σας μεταφέρω:
Την εσπέραν της 4ης/17ης Μαρτίου εξερράγη πυρκαϊά εις το δωμάτιον ενός αδελφού της Ι.Μ. Ξηροποτάμου εκ της θερμάστρας, ήτις και μετεδόθη αστραπιαίως κατακαύσασα εντός 24 ωρών την ΒΑ πλευράν του οικοδομικού συγκροτήματος της Μονής εξ 150 περίπου δωματίων, προξενήσασα ανεπανορθώτους ζημίας. Εκ της πυρκαϊάς κατεστράφησαν και δύο ηγιογραφημένα παρεκκλήσια του Αγ. Δημητρίου και των Αγ. Αποστόλων.
Επί τόπου μετέβησαν το μεσονύκτιον της ιδίας ημέρας ο Διοικητής Αγ. Όρους κ. Κ. Κωνσταντόπουλος, ο Διοικητής Υποδ/σεως Χωροφυλακής κ. Ηλ. Θεοφιλόπουλος και ο Αστυνόμος Δάφνης Ανθ/στής κ. Δ. Τολίκας μετ' αστυνομικής δυνάμεως, οίτινες βοηθούμενοι και υπό διαφόρων μοναχών επέτυχον τον εντοπισμόν του πυρός.
Επίσης αφίχθη εις την Ι.Μ. Ξηροποτάμου ειδοποιηθείς τηλεγραφικώς και ο Ανώτερος Διοικητής Χωροφυλακής Κεντρ. Μακεδονίας Συν/χης κ. Μ. Τσαπάκης.
Η Ι.Μ. Ξηροποτάμου αριθμούσα βίον χιλίων και πλέον ετών ανεκαινίσθη εκ βάθρων τον ΙΗ΄ αιώνα, η μεγαλοπρεπής δε ΒΑ πλευρά ήτις και κατεστράφη ήτο βυζαντινού ρυθμού.
Το ίδιο περιοδικό (τεύχ. 30-31, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1952) αναφέρει:
Κατ' απόφασιν της Ι.Μ. Ξηροποτάμου απεφασίσθη η αναστήλωσις του καταστραφέντος τμήματος αυτής εκ της πυρκαϊάς και ανετέθη η εκτέλεσις της εργασίας εις διμελή επιτροπήν εκ των Προηγ. Ευσεβίου και Γερ. Δωροθέου Ξηροποταμινών.
Εκ παραλλήλου εχορηγήθη άδεια υπό της Κυβερνήσεως συλλογής εράνων εν Μακεδονία.
Εισηγήσει δε του Διοικητού του Αγ. Όρους κ. Κ. Κωνσταντοπούλου, η Γεροντία της Ι. ταύτης Μονής προέβη εις τον διορισμόν των υποδειχθέντων τριών Αγιορειτών Γερόντων Αλεξάνδρου Βατοπεδινού, Θεοκλήτου Διονυσιάτου και Θεοδοσίου Αγιοπαυλίτου ως επιτρόπων ελέγχου και εποπτείας του έργου τούτου.
Ακολουθούν οι δύο ανταποκρίσεις από το Άγιο Όρος, όπως τις δημοσίευσε η ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ.
Ετερον εκατερον.Και στα κοινοβια ειχαμε πυρκαγιες κατα το παρελθον και θα εχουμε και στο μελλον.Ατοπος και προφανης ο ισχυρισμος του σοφου "παππου" του Αγ.Ορους.
ΑπάντησηΔιαγραφή