7222 - Ο Άθως. Αναμνήσεις - έγγραφα - σημειώσεις

Γεδεών Μανουήλ,

Ο Άθως. Αναμνήσεις - έγγραφα - σημειώσεις

Κωνσταντινούπολη 1885

Πηγή: Αγιορειτική Βιβλιοθήκη

το βιβλίο σε ψηφιακή μορφή:

http://athoslibrary.blogspot.gr

Σχόλιο: Μελέτημα του σημαντικότατου ιστοριοδίφη και Μ. Χαρτοφύλακος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Μανουήλ Ι. Γεδεών, στην ακαταπόνητη ερανιστική εργασία του οποίου χρωστάμε πλήθος σημαντικών έργων για το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τους Ρωμιούς της Πόλης, καθώς και πολύτιμες εκδόσεις εκκλησιαστικών εγγράφων νομοκανονικού χαρακτήρα.

Το πόνημα του Γεδεών για τον Άθω είναι η πρώτη ελληνική ιστορική πραγματεία για το Άγιον Όρος και φέρει και αυτό έκδηλα το αποτυπώματα της συγγραφικής φυσιογνωμίας του μεγάλου ιστοριοδίφη: πλούτος πληροφοριών ερανισμένων από παλαιότερα έντυπα βιβλία καθώς και ανέκδοτα χειρόγραφα, κάλαμος ώριμος αλλά και ιδιότυπος και βέβαια επιστημονική ευσυνειδησία, την οποία ο συγγραφέας επιδεικνύει ιδιαιτέρως όταν, σχολιάζοντας τους θρύλους για την πρώτη εμφάνιση του μοναχισμού στον Άθω, συνοψίζει το ιστοριογραφικό του credo στη φράση:  «…ἀλλ’ οὐδενὶ ποτὲ ἐπιτρέπεται νὰ συμπληρώσῃ (sc. ο ιστορικός) τὰ κενὰ τῆς ἱστορίας ἐκ παραδόσεων, ἐκ μύθων ἀπιστεύτων βεβαίως».

Το βιβλίο ξεκινά με μια εκτενή εισαγωγή, στην οποία εκτίθενται στοιχεία από την ιστορία του Άθω ήδη από τα αρχαία χρόνια, παραδόσεις γύρω από τη σχέση της Θεομήτορος με τον ιερό αυτό τόπο αλλά και στοιχεία αφορώντα την αρχιτεκτονική των Μονών και την εν γένει χωροταξία τους. Στο δεύτερο μέρος ο Γεδεών απαριθμεί παλαιότερες μελέτες αγιορειτικής ιστορίας και εκδίδει ανέκδοτα κείμενα παραδιδόμενα από αγιορειτικά χειρόγραφα. Ακολουθεί η «κατὰ μέρος ἱστορία τῶν Μονῶν» και τέλος ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στους «ἐπισήμους Ἀγιορείτας, πατριάρχας, ἀρχιερεῖς, λογίους και τεχνίτας». Το πόνημα κατακλείεται με μια σειρά ιστορικής σημασίας κειμένων, όπως το Τυπικόν του κτίτορος τη Ι. Μονής Μ. Λαύρας, αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου, τις νομοκανονικού περιεχομένου Ἀποκρίσεις του πατριάρχη Νικολάου του Γραμματικού σε ερωτήσεις αθωνιτών μοναχών, ή δύο κείμενα του ηγουμένου της Ι. Μονής Εσφιγμένου Θεοδωρήτου, στα οποία καταδεικνύεται η κιβδηλία δύο χρυσοβούλων σχετικά με την Ι. Μονή Ξηροποτάμου. (http://panagopoulos-dogmatiki.blogspot.gr)