11455 - Ματιές στο παρελθόν του Αγίου Όρους: ψηφιοποίηση φωτογραφιών των μέσων του 20ού αιώνα (3ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας)

Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Πρόγραμμα BYZART: Byzantine Art and Archaeology on Europeana, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ματιές στο παρελθόν του Αγίου Όρους: 
ψηφιοποίηση φωτογραφιών των μέσων του 20^ού αιώνα

Δημήτριος Μηνασίδης

Υποψήφιος Διδάκτορας Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Α.Π.Θ.

Μάρκος Πηλαβάκης

Μεταπτυχιακός φοιτητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Α.Π.Θ.

Ευάγγελος Φραγκοτσινός

Μεταπτυχιακός φοιτητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Α.Π.Θ.

Αριστοτέλης Μέντζος

Ομότιμος Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Α.Π.Θ.

Αθανάσιος Σέμογλου

Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Α.Π.Θ.

Μελίνα Παϊσίδου

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Α.Π.Θ.

       Περίληψη της Εισήγησης:

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Προγράμματος “Byzart: Byzantine Art and Archaeology”, το οποίο έχει σκοπό την προβολή και ανάδειξη της Βυζαντινής κληρονομιάς4, το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης συμμετέχει με τη ψηφιοποίηση 5.600 τεκμηρίων από το Αρχείο φωτογραφιών της Έδρας Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης. Στόχος του προγράμματος είναι να καταστήσει διαδικτυακά προσβάσιμα μέσω της ιστοσελίδας της Europeana5 75.000 τεκμήρια, συνολικά, που αφορούν στη Βυζαντινή Τέχνη και Αρχαιολογία.

Τμήμα από το αρχείο που ψηφιοποιήθηκε αποτελούν ιστορικές φωτογραφίες του Αγίου Όρους, με ενδεικτικές και χαρακτηριστικές όψεις του αθωνικού χώρου (Μονές Βατοπεδίου, Γρηγορίου, Διονυσίου, Δοχειαρίου, Ιβήρων, Μεγίστης Λαύρας, Ξενοφώντος, Αγίου Παντελεήμονος, Παντοκράτορος, Αγίου Παύλου, Πρωτάτο, Σταυρονικήτα, Σίμωνος Πέτρας, Χιλανδαρίου κ.ά.). Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζεται μέρος αυτού του υλικού με εξωτερικές και εσωτερικές όψεις των μοναστηριών (φωτογραφίες εναέριες, επίγειες), αλλά και προσώπων της αθωνιτικής κοινότητας. Ορισμένες από αυτές αποτελούν λήψεις επώνυμων φωτογράφων των μέσων του 20ου αιώνα (Χρήστος Ευελπίδης, Γεώργιος Λυκίδης, Περικλής Παπαχατζιδάκης). Με τις λήψεις αυτές σχετίζονται και φωτογραφίες από επισκέψεις του Στυλιανού Πελεκανίδη στο Άγιο Όρος. Ως Έφορος Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μακεδονίας και Θράκης από το 1943 και καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1962/63, ο Πελεκανίδης ανέπτυξε έντονο ενδιαφέρον για την ανάδειξη και προβολή της κληρονομιάς του Αγίου Όρους.

Το υλικό αυτό, μαρτυρία των πρώτων προσπαθειών καταγραφής του πολιτιστικού αποθέματος του αθωνικού χώρου εκ μέρους της πολιτείας, παρουσιάζεται για πρώτη φορά ως σύνολο αναδεικνύοντας όψεις του αθωνικού παρελθόντος.

4 Το έργο υλοποιείται με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Innovation and Networks Executive Agency: Department C – Connecting Europe Facility (CEF). 
           5 Europeana collections: https://www.europeana.eu/

Όλες οι ανακοινώσεις, των τριών Επιστημονικών Εργαστηρίων της Αγιορειτικής Εστίας:

1ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας

2ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας

3ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας

…καθώς και παλαιότερες δικές μας αναρτήσεις.