1866 - Τα 112 Μοναστήρια του Άθω τον 11ο αιώνα

O πύργος της Mορφωνού διασώζει παραφθαρμένο το όνομα ενός από τα πρώτα μεγάλα μοναστήρια του Αγίου Όρους, το οποίοι ίδρυσαν τον 10ο αι. επτά μοναχοί από το Αμάλφι της Ιταλίας. Έρημη από μοναχούς το 1287, η Μονή του Αμαλφηνού παραχωρήθηκε από τον Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο στη Μεγίστη Λαύρα.

..
.....Πολλά από τα μοναστήρια του Αγίου Όρους καταστράφηκαν από πειρατικές επιδρομές, άλλα παράκμασαν με το πέρασμα του χρόνου και εξαφανίστηκαν και άλλα συγχωνεύθηκαν με τις παλαιότερες και μεγαλύτερες μονές και παρέμειναν ως μετόχια.

Εκτός από τα μοναστήρια, που μέχρι σήμερα διατηρούνται,

1. Μεγίστης Λαύρας (963)

2. Ιβήρων (980)

3. Βατοπεδίου (985)

4. Εσφιγμένου (11^ος αι.)

5. Ξηροποτάμου (10^ος αι.)

6. Δοχειαρίου (10^ος αι.)

7. Σταυρονικήτα (16^ος αι.)

8. Αγίου Παύλου (14^ος αι.)

9. Φιλοθέου (10^ος αι.)

10. Αγίου Παντελεήμονος του Θεσσαλονικέως (11^ος αι.)

11. Αγίου Γεωργίου του Ξενοφώντος (11^ος αι.)

12. Καρακάλλου (11^ος αι.)

13. Κασταμονίτου (11^ος αι.)

14.  Ζωγράφου (10^ος αι.)

15. Το Πρώτο Χιλιανδάρι (10^ος αι),

βλέπουμε να υπογράφουν το δεύτερο Τυπικό του Αγίου Όρους (1045) και οι ηγούμενοι των παρακάτω μοναστηριών:

16. Ζυγού

17. Αγίου Νικηφόρου

18. Κάσπακος

19. Κυρού Αθανασίου

20. Θεοτόκου

21. Σισώη

22. Καλλιάρη

23. Φακινού

24. Σωτήρος

25. Ευστρατίου

26. Υπεραγίας Θεοτόκου

27. Βεροιώτου

28. Φαλακρού

29. Καλέστρου ή Καλέτζη

30. Αρχιστρατήγου

31. Φιλαδέλφου

32. Αγίων Αναργύρων

33. Αγίου Νικολάου

34. Αγίου Πέτρου

Εκτός όμως από τα παραπάνω, σε έγγραφα του 11^ου αιώνα αναφέρονται και τα εξής μοναστήρια:

35. Σικελού

36. Γομάτου

37. Ραβδούχου

38. Βουλευτηρίων

39. Σιδηροκάστρου

40. Τολματά

41. Τορνάρη

42. Αγίου Τρύφωνος

43. Παφλαγώνος

44. Πολίτου

45. Χαζανά

46. Υπεραγίας Θεοτόκου του Ξυλουργού

47. Σκαμανδρηνού

48. Υπεραγίας Θεοτόκου ης Στροβηλαίας

49. Αγίου Γεωργίου

50. Χρωμιτιώσσης (Χρεμίτσαινα)

51. Αγίου Δημητρίου

52. Αγίου Υπατίου ή Κάτζαρη

53. Θεοτόκου των Αμαλφινών (Μορφινού)

54. Νεακίτου

55. Ατζιπάνου

56. Αγίου Νίκωνος

57. Καλαφάτου

58. Σαράβαρη

59. Αγίων Αποστόλων των Γλωσσίων

60. Δομετίου

61. Καλλινίκου

62. Λουτρακίου

63. Αγίας Τριάδος

64. Ιερακάρη

65. Αριστοβούλου

66. Οπτικαρά

67. Δερματά

68. Κάτω Μοναί

69. Υπεραγίας Θεοτόκου των Καλών Γερόντων

70. Αγίου Νικολάου του Σκορπίου

71. Χρυσοκαμάρου

72. Μακρυγένους

73. Προφήτου Δανιήλ

74. Χάλδου

75. Ξηρορρυακίου

76. Βαρναβίτζη

77. Σωτήρος ή Δωροθέου

78. Σκορόδων

79. Χαίροντος

80. Αγίου Δημητρίου ή Κυνόποδος ή Σκυλοποδάρη

81. Ματζούκη

82. Διονυσίου

83. Νευροκοπίου

84. Ηλιού

85. Λέοντος

86. Πυρού

87. Ζελιανού

88. Χανά

89. Βυλίζοντος

90. Αγίου Πέτρου του Αλωπού

91. Αγίου Μηνά

92. Αγίου Εφραίμ

93. Τροχαλά

94. Αγίου Προκοπίου

95. Σίμωνος

96. Κυρού Παύλου

97. Ξυστού

98. Ροδαβίτου

99. Τιβιβίτου (;)

100. Σαιθρία

Ανάμεσα, τέλος, στα μοναστήρια που καταστράφηκαν, κατά το πλείστον τον 13^ο αιώνα, μνημονεύουμε και τα εξής:

101. Ξηροκάστρου

102. Κατζέρη

103. Αρτζιγιάνου

104. Πίθου

105. Μονοξυλίτου

106. Καμηλαυκά

107. Καλύκα

108. Κλήμεντος

109. Αγίου Θεοδοσίου

110. Ακινδύνου

111. Τριγαλά

112. Αγίου Νικηφόρου

Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ