1779 - Η Βατοπαιδινή Σκήτη του Αγίου Δημητρίου († Ιερομονάχου Ευδοκίμου Πνευματικού,τελευταίου Δικαίου της Σκήτης)

Αντιγράφω από το αξιόλογο ιστολόγιο  ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ:

Την 21η Μαϊου δημοσιεύσαμε το άρθρο «Γέρων Ευδόκιμος της Βατοπαιδινής Σκήτης του Αγίου Δημητρίου. Το τελευταίο απειρόκακο παιδί του Αγίου Όρους» βασιζόμενοι στο βιβλίο της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου -Μορφές που γνώρισα να ασκούνται στο σκάμμα τα της Εκκλησίας.(Έκδοση Ι.Μ.Δοχειαρίου.Άγιο Όρος 2010.).
Σήμερα δημοσιεύουμε κείμενο του μακαριστού Γέροντος Ευδοκίμου,που ήταν ο τελευταίος Δικαίος της Σκήτης, για την ιερά Βατοπαιδινή Σκήτη του Αγίου Δημητρίου.
Το κείμενο είναι από το προσωπικό μας αρχείο και γράφτηκε τον Ιούνιο του 1991, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΠΡΩΤΑΤΟ αρ.31/ 1991 και δημοσιεύεται τώρα για πρώτη φορά στο διαδίκτυο.

Μελλοντικά θα δημοσιεύσουμε και άλλα κείμενα του προσωπικού μας αρχείου που αφορούν την συγκεκριμένη Αγιορείτικη Σκήτη,που ήταν μιά ακόμα αθωνική παλαίστρα και εργαστήριο αγιότητας.

Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου

Εδώ γράφω ολίγα λόγια περί της Βατοπαιδινής Σκήτης του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλήτου. Ο γράφων είναι ο Δικαίος αυτής ιερομόναχος Ευδόκιμος Πνευματικός.

Η Σκήτη απέχει περίπου μία ώρα από το μοναστήρι μας. Έκπαλαι ετιμάτο ως μονύδριον του Χαλκέως-Αγίου Δημητρίου. Κατά παράδοσιν λέγουν ότι συγγενείς του Αγίου Δημητρίου έκτισαν την εκκλησίαν, αλλά επί τουρκοκρατίας ερημώθηκε. Ύστερον δε από πολλούς χρόνους της αυτού ερημώσεως θείω ζήλω κινηθέντες οι της καθ΄ημάς μονής προϊστάμενοι, πανοσιολογιώτατοι σκευοφύλακες κυρ Φιλόθεος και κυρ Παϊσιος και πάντες οι λοιποί προϊστάμενοι του Βατοπεδίου και ο πανιερώτατος Μητροπολίτης Άρτης κυρ Νεόφυτος και δύο ιερομόναχοι Στέφανος και Σίλβεστρος εγένοντο ανακαινιστές της Ιεράς ταύτης Σκήτης.

Αι Σκήται ανεγνωρίσθησαν κατά το έτος 1700. Παλαιόθεν ήταν πολλά μονύδρια εις το Άγιον Όρος. Σήμερον υπάρχουν Σκήται ιδιόρρυθμαι και κοινόβιοι. Η Ιερά Βατοπαιδινή Σκήτη του Αγίου Δημητρίου είναι ιδιόρυθμος. Υπάρχει και άλλη Σκήτη του Βατοπαιδίου, κοινόβιος Ρωσική εις τας Καρυάς του Αγίου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου.

Η Σκήτη του Αγίου Δημητρίου αποτελείτο από 23 καλύβες εκ των οποίων αι 17 μετά εκκλησιών και αι επτά(7) άνευ εκκλησιών.

(Σημείωση ιστολογίου. Μάλλον εκ παραδρομής ο Γέροντας αναφέρει 23 καλύβες ενώ έπρεπε να γράψει 24.)

Εις το Άγιον Όρος ήλθομεν το 1929 εις ηλικίαν 15 ετών. Έχομεν εδώ 77 έτη. Ότε ήλθομεν ηύρομεν τους εξής πατέρας εις την Σκήτην:

1.Καλύβη Αγίου Παντελεήμονος, κατοικουμένη σήμερον υπό του γράφοντος ιερομονάχου Ευδοκίμου Πνευματικού και της συνοδείας του Ιγνατίου μοναχού ιεροψάλτου, συνομιλήκου μου ετών 77.

2.Καλύβη Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, ιερομονάχου Αυξεντίου.

3.Καλύβη Αγίων Αρχαγγέλων ,Γέροντος Συνεσίου, Αγαπίου μοναχού και Ιωάννου μοναχού.

4.Καλύβη Αγίων Πάντων,ιερομονάχου Μακαρίου, Κοσμά και Αθανασίου των μοναχών.

5.Καλύβη Αγίου Ευσταθίου, Γέροντος Βαρθολομαίου ,Αντωνίου και Αβερκίου των μοναχών.

6.Καλύβη Αγίας Τριάδος, Γέροντος Ανθίμου και υποτακτικού του Ανθίμου μοναχού.

7.Καλύβη Τιμίου Προδρόμου, Γέροντος Ιακώβου και Αλεξίου μοναχού.

8.Καλύβη Εισοδίων της Θεοτόκου, Γέροντος Χαρίτωνος ιεροψάλτου.

9.Καλύβη Αγίας Άννας, Γέροντος Κοσμά και Δαμιανού μοναχού.

10.Καλύβη Αγίου Γεωργίου, Γέροντος Πέτρου και Γενναδίου μοναχού.

11.Καλύβη Αγίου Σπυρίδωνος , Γέροντος Σεραφείμ και Αριστείδους δοκίμου μοναχού.

12.Καλύβη Αγίου Ιωάσαφ, ιερομονάχου Ιακώβου.

13.Καλύβη Αγίων Πάντων, Γέροντος Μιχαήλ και ιεροδιακόνου Γαβριήλ.

14.Καλύβη Αγίων Αποστόλων, Γέροντος Ευμενίου ιεροδιακόνου και Θωμά μοναχού.

15.Καλύβη Αγίας Μαρίνης, ιερομονάχου Κοσμά, ιερομονάχου Νίκωνος και ιερομονάχου Παύλου των Ρουμάνων.

16.Καλύβη Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ιερομονάχου Θεοδώρου Ρουμάνου.

17.Καλύβη του Ακαθίστου, Γέροντος Διονυσίου.

Επτά δε Καλύβαι ήσαν άνευ εκκλησιών:

1.Καλύβη Γέροντος Νεοφύτου και Δανιήλ μοναχού.

2.Καύβη Ιωάσαφ μοναχού

3.Καλύβη Γρηγορίου μοναχού

4.Καλύβη Γρηγορίου μοναχού

5.Καλύβη Ανθίμου μοναχού

6.Καλύβη Κωνσταντίνου μοναχού.

7.Καλύβη Σπυρίδωνος μοναχού.

Ευρήκαμεν αυτούς τους πατέρας εις την Σκήτην άτομα 41, όπου ηργάζοντο άλλος την ραπτικήν, άλλος την κουταλικήν, άλλος την ξυλογλυπτικήν και άλλοι την αγιογραφίαν και την γεωργίαν. Όλοι οι πατέρες που ευρήκαμεν εις την Σκήτην έχουν αποβιώσει. Όλαι αι Καλύβαι έχουν σεσαθρωθή πλήν του Αγίου Παντελεήμονος. Η κοινή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, ο ξενώνας και η τράπεζα θέλουν πολλάς επιδιορθώσεις και αναμένομεν ενισχύσεις, δια να τελέσωμεν ολίγας βελτιώσεις.
Εφ΄ώ και διετελέσαμεν τα της Βατοπαιδινής Σκήτης του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλήτου τη 20η Ιουνίου 1991.

Ο Δικαίος της Σκήτης Ιερομόναχος Ευδόκιμος Πνευματικός μετά της συνοδείας μου Ιγνατίου μοναχού ιεροψάλτου

Ιερομόναχος Ευδόκιμος Πνευματικός.

————————————————–

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ.

Επί πλέον ιστορικά στοιχεία.

Το 1729 συντάχθηκε το πρώτο της τυπικό που ρυθμίζει τον τρόπο λειτουργίας της. ‘Όπως όλες οι παραδοσιακού τύπου Σκήτες ήταν ιδιόρρυθμη στον τρόπο λειτουργία της.

Το Κυριακό της Σκήτης Αγίου Δημητρίου ανάγεται στη βυζαντινή εποχή.
Ότι σώζεται από την εποχή εκείνη είναι το μαρμαροθέτημα του Κυριακού, έργου του 12ου αιώνα.

Οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού είναι του 1755. Ο εξωνάρθηκας είναι μεταγενέστερος και οι τοιχογραφίες του είναι του 1806.Τον 18ο αιώνα έφτασε να έχει 120 πατέρες,μεγάλη αίγλη και ακμή.

************

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΣΚΗΤΗΣ
ΑΠΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ

Σημ. keliotis: Φωτογραφία της περιόδου 1920-30 της Σκήτης του Αγίου Δημητρίου, όταν αυτή ευρίσκετο σε πλήρη ακμή. 
Στο παρατιθέμενο διάγραμμα φαίνονται με τις ονομασίες τους τα κτήρια του οικισμού. 
Η Σκήτη διέθετε δεκαπέντε σπίτια (καλύβες) με εκκλησίες και οκτώ ξεροκάλυβα.

Η φωτογραφία και το διάγραμμα είναι από το βιβλίο ΙΕΡΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ, τόμος Α΄, έκδ. Ι.Μ. Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος, 1996.

Σχετικά:

1300 - Ο Γερο-Ευδόκιμος της Βατοπαιδινής Σκήτης του Αγίου Δημητρίου. Το τελευταίο απειρόκακο παιδί του Όρους.

194 - Η Βατοπαιδινή Ιερά Σκήτη Αγίου Δημητρίου