7223 - Το Άγιον Όρος (Άθω) δια μέσου των αιώνων

Μαμαλάκης Ιωάννης,

Το Άγιον Όρος (Άθω) δια μέσου των αιώνων

Θεσσαλονίκη 1971

Πηγή: Αγιορειτική Βιβλιοθήκη

το βιβλίο σε ψηφιακή μορφή:

http://athoslibrary.blogspot.gr

Σχόλιο: Πρόκειται για την πλέον εμπεριστατωμένη, διεξοδική και βιβλιογραφικά ενημερωμένη (μέχρι την έκδοσή του) επίτομη μελέτη για την ιστορία, την πνευματικότητα και την τέχνη του Περιβολιού της Παναγίας.

 

Ο συγγραφέας, ο οποίος έζησε για αρκετό καιρό στον Άθω και ήλθε εκ του σύνεγγυς σε επαφή με το πρωτογενές υλικό της έρευνάς του αλλά και γνώρισε και την οργάνωση των ιερών Μονών και τον τρόπο ζωής των μοναχών,  δηλώνει ήδη στην εισαγωγή του συγγράμματός του ότι επέλεξε να ακολουθήσει «τὴν γενετικήν ἐξελικτικὴν μέθοδον, διὰ τῆς ὁποίας παρακοκλουθεῖται τὸ πῶς ἐξελίσσονται τὰ γεγονότα, τὰ ὁποῖα ὡς κρίκοι μιᾶς ἁλύσου συνδέονται πρὸς ἄλληλα καὶ οὕτω ὄχι ἁπλῶς ἐκτίθενται ταῦτα, ἀλλὰ καὶ ἑρμηνεύονται αὐτά». Αυτό τον υποχρεώνει περαιτέρω να πραγματευθεί πλατύτερα και να διευκρινίσει ορισμένα θέματα, καθώς επίσης να παραθέσει αρκετά αποσπάσματα από τις πηγές.

Το πόνημα του Μαμαλάκη διακρίνεται πράγματι για τον όγκο των πληροφοριών του,  την λαγαρή δομή του, καθώς και την ευμέθοδη παρουσίαση των θεμάτων του. Μετά από μια σύντομη εισαγωγή παρακολουθείται η ιστορική διαδρομή του Αγίου Όρους από τον εκχριστιανισμό του μέχρι την οριστική κατάλυση του Βυζαντίου και ακολουθεί διεξοδική αναφορά στην πνευματική προσφορά του και την καλλιέργεια των τεχνών κατά την εν λόγω περίοδο. Η συνέχεια αφιερώνεται στην τουρκοκρατία με εφαρμογή του ίδιου σχήματος: Πρώτα εξιστορούνται τα γεγονότα της εν λόγω χρονικής περιόδου και έπειτα γίνεται αναφορά στην πνευματική και καλλιτεχνική δραστηριότητα στον Άθω. Στην τρίτη ενότητα ο συγγραφέας έρχεται να πραγματευθεί τον ρόλο του Άθωνα στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων δίνοντας επιπλέον έμφαση στον κίνδυνο αλλοίωσης της φυσιογνωμίας του «Ἑλληνοβυζαντινοῦ Ἁγίου Ὅρους», όπως ο ίδιος γράφει, από τους βόρειους γείτονες, αλλά και σε επί μέρους ζητήματα, όπως το θέμα των αρμοδιοτήτων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των διαφορών που ανέκυψαν μεταξύ κυριάρχων Μονών και των καθιδρυμάτων τους. Η τέταρτη και τελευταία ενότητα είναι αφιερωμένη στην περίοδο που άρχεται με την απελευθέρωση του Άθωνα και ακολουθεί το ως άνω σχήμα της ιστορικής έκθεσης που συνοδεύεται από  ενδελεχή πραγμάτευση του πνευματικού και πολιτισμικού παράγοντα. Το βιβλίο πλαισιώνουν σημαντικά για την ιστορία του Αγίου Όρους πηγαία κείμενα, καθώς και λεπτομερείς πίνακες που το καθιστούν αρκούντως εύχρηστο.( http://panagopoulos-dogmatiki.blogspot.gr)